De 28 Europese staatshoofden en regeringsleiders waren al sinds zondag aan het onderhandelen over de invulling van de Europese topjobs. Zij moesten een nieuwe Commissievoorzitter, parlementsvoorzitter, Europees president en Hoge Vertegenwoordiger voor Buitenlandse Zaken aanduiden, maar de verschillende fracties hadden moeite om daar een overeenkomst over te vinden.

De gesprekken leken muurvast te zitten, tot de Duitse bondskanselier Angela Merkel en Europees president Donald Tusk dinsdag een nieuw scenario op tafel legden. Een scenario waar uiteindelijk alle partijen zich in konden vinden.

Michel Europees president

Charles Michel zal als voorzitter van de Europese Raad en Europees president in de voetsporen treden van Herman Van Rompuy en Donald Tusk. Het mandaat van de Pool verstrijkt op 1 december. De voorzitter van de Europese Raad bereidt de Europese toppen voor, moet compromissen onder de staatshoofden en regeringsleiders smeden en de Europese Unie vertegenwoordigen op het internationale toneel.

De Europese Raadsvoorzitter krijgt een mandaat van 2,5 jaar, dat eenmaal verlengd kan worden. In tegenstelling tot de andere Europese topfuncties die dinsdag beslecht zijn, is voor de Franstalige liberaal de kous af. De staatshoofden en regeringsleiders kiezen hun voorzitter zelf en de benoeming van Michel hoeft dan ook niet bekrachtigd te worden door het Europees Parlement.

“Voorzitter van de Europese Raad worden is een grote verantwoordelijkheid en een taak die ik vastberaden zal vervullen”, reageerde hij na de bekendmaking op Twitter. “Een verenigd Europa met respect voor nationale diversiteit is mijn doel. Solidariteit, vrijheid en wederzijds respect zijn de kern van de Europese Unie, ik zal die waarden verdedigen.”

Op een persconferentie presenteerde hij zich even later als een bruggenbouwer, die met zin voor compromis concrete resultaten wil boeken op domeinen als de brexit, klimaatverandering en de economie. “Ik ben me bewust van de enorme verantwoordelijkheid. Europa staat voor grote uitdagingen, maar die zijn volgens mij ook opportuniteiten”, zo stak Michel van wal. De komende vijf jaar worden volgens de nieuwe voorzitter van de Europese Raad van groot belang voor het Europese project. “Het wordt heel belangrijk om de eenheid, diversiteit en vooral de solidariteit te beschermen en promoten.”

“Dialoog, respect en wederzijds begrip moeten de basis zijn om de nuttige compromissen te blijven maken die noodzakelijk zijn voor het Europese project”, zo blikte de premier vooruit op zijn opdracht als bruggenbouwer. Het is volgens hem echter ook aan de volgende Europese Commissie om die diversiteit te waarborgen.

Felicitaties

Michel wordt sinds de aankondiging overstelpt met felicitaties, vooral vanuit zijn eigen liberale familie. “Uitstekende keuze, en exact wat de EU nodig heeft: een jonge, liberale leider”, zegt Open VLD-voorzitster Gwendolyn Rutten. “Proficiat Charles Michel met deze kans om het Europese project te verdedigen”, zegt zijn partijgenoot en minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders. “Gefeliciteerd aan Charles Michel voor zijn nominatie voor de Europese Raad. Een eer voor ons land, een geweldige erkenning, een uitzonderlijk belangrijke uitdaging in het hart van ons Europees project”, zegt uittredend Waals minister-president Willy Borsus.

Ook CD&V’ers Wouter Beke en Koen Geens zijn enthousiast, terwijl Theo Francken (N-VA) aangeeft vooral blij te zijn dat de sociaaldemocraat Frans Timmermans het niet geworden is.

Von der Leyen Commissievoorzitter

Als kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie dragen de staatshoofden en regeringsleiders de Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen voor. Het mandaat van huidig voorzitter Jean-Claude Juncker verstrijkt eind oktober. Opvallend: enkel Duitsland onthield zich omdat de coalitie in Berlijn zich niet kon verzoenen met de voordracht, zo gaf Tusk mee. Bondskanselier Angela Merkel zelf steunde de voordracht wel.

Voor von der Leyen is de race nog niet gereden. Als baas van het dagelijks bestuur van de Europese Unie moet ze verkozen worden met een absolute meerderheid van 376 stemmen in het Europees Parlement. Er kwamen al kritische geluiden uit Straatsburg over de kandidatuur van von der Leyen. “Het is niet aan mij om haar kansen in te schatten, maar ik zal donderdag in Straatsburg de parlementsleden informeren over onze keuze”, reageerde Tusk. Hij hoopt dat ook de premiers en partijvoorzitters zich schrap zullen zetten om hun parlementsleden in Straatsburg te overtuigen.

Von der Leyen engageerde zich alvast om de sociaaldemocratische en liberale topkandidaten Frans Timmermans en Margrethe Vestager een topfunctie in haar Commissie te reserveren. “De leiders hebben steeds gezegd dat het systeem van Spitzenkandidaten geen wettelijke verplichting is, maar met dit resultaat willen we tonen dat we respect hebben voor de kandidaten en het idee”, legde Tusk uit.

Andere topjobs

De Spaanse socialist Josep Borrell is door de regeringsleiders voorgedragen als nieuwe hoge vertegenwoordiger van het Europees buitenlands beleid. De hoge vertegenwoordiger, op dit moment Federica Mogherini, maakt deel uit van de Europese Commissie en moet als lid van het college ook de goedkeuring krijgen in Straatsburg.

De regeringsleiders namen meteen ook een beslissing over de opvolging van Mario Draghi aan het hoofd van de Europese Centrale Bank. Daarvoor kozen ze de Franse directrice van het Internationaal Monetair Fonds, Christine Lagarde.

bekijk ook

Dit waren de laatste woorden van Charles Michel als premier van België (18/12/2018)

Charles Michel komt aan bij de koning (27/05/2019)