Levenslang voor Willem Holleeder: ‘Gewetenloos en onverschillig over leven en dood’

De rechtbank acht bewezen dat Holleeder opdracht gaf tot de moord op zijn zwager Cor van Hout (2003). In de kogelregen werd ook Robert ter Haak geraakt, hij stierf twee weken later aan zijn verwondingen. Holleeder wordt eveneens verantwoordelijk gehouden voor de liquidatie van Willem Endstra (2004). Bij die aanval werd Endstra’s zakenpartner geraakt in zijn knie.

Een jaar later werd Kees Houtman doodgeschoten, hij stierf in 2005 op de oprit van zijn huis in Osdorp. Volgens de rechters is Willem Holleeder ook medeverantwoordelijk voor deze moord. Datzelfde geldt voor de dood van drugsbaron John Mieremet in 2005, op wie in 2002 al eens een mislukte aanslag werd gepleegd. De rechters houden Holleeder bovendien medeverantwoordelijk voor de dood van kroegbaas Thomas van der Bijl in 2006.

Willem Holleeder (61) heeft volgens de rechters “gewetenloos en onverschillig over leven en dood van anderen beschikt”. Ze zijn er net als het Openbaar Ministerie van overtuigd dat Holleeder samen met Dino S. en de inmiddels geliquideerde Stanley Hillis een criminele organisatie vormde die opdracht gaf tot liquidaties. “U was de spil in deze organisatie”, aldus de rechtbank. Dino S. werd in 2017 tot een levenslange celstraf veroordeeld.

Volgens de rechters is er sprake van een patroon, en kon Holleeder lange tijd zijn gang gaan omdat hij als opdrachtgever uit de buurt bleef van de huurmoordenaars. Bovendien was het voor zijn omgeving duidelijk dat op praten met de politie over Holleeders rol in de onderwereld de doodstraf stond.

Megaproces

Begin maart eiste het Openbaar Ministerie (OM) een levenslange celstraf tegen Willem Holleeder. Volgens de aanklagers is dat de enige passende straf voor deze “doodordinaire ontvoerder, afperser en moordenaar”. Een levenslange straf “moet duidelijk maken dat de maatschappij geen genoegen neemt met mensen als verdachte, die menen te kunnen beslissen over andermans leven, geld en goederen”, aldus de aanklagers in hun requisitoir.

In een megaproces dat anderhalf jaar duurde heeft Holleeder keer op keer herhaald dat hij onschuldig is. Hij erkende een crimineel te zijn, maar benadrukte dat hij nooit opdracht gaf tot liquidaties. Volgens Holleeder is hij het slachtoffer van leugenachtige getuigen, onder wie zijn zussen Astrid en Sonja. “Astrid heeft een spin in haar kop”, zei hij op de laatste zittingsdag in april.

Zijn advocaat Sander Janssen las na de zitting een handgeschreven verklaring van Holleeder voor. Hij voelt zich het slachtoffer van een “ongekende mediacampagne” die zijn zussen “met behulp van journalisten hebben gevoerd”. “De rechtbank heeft mij steeds verzekerd dat ze mijn zaak eerlijk en objectief op grond van het bewijs zouden beoordelen.” Volgens Holleeder is daar echter geen sprake van geweest. “Ik heb mij niet schuldig gemaakt aan opdracht geven tot liquidaties.”

Getuigenverklaringen

De rechtbank noemt de proceshouding van Holleeder “onwaarachtig en opportunistisch”. De verklaringen van de zussen en andere getuigen achten de rechters wel betrouwbaar. Getuigenverklaringen vormen het belangrijkste bewijs tegen Willem Holleeder. “De zussen leefden in angst, u bepaalde alles in de familie. De zussen zijn gaan verklaren om te voorkomen dat er nog meer slachtoffers zouden vallen, en ze willen dat u boet voor uw daden”, concludeerde de rechtbank.

Volgens de rechters ontwikkelde Holleeder zich “van kwaad tot erger” en werd hij gedreven door “geldlust, machtsdenken en geweldplegingen”. Holleeder werd eerder veroordeeld voor onder meer ontvoering, afpersing en mishandeling. Daarvoor kreeg hij in totaal al twintig jaar en vier maanden gevangenisstraf opgelegd.

Een levenslange gevangenisstraf is volgens de rechtbank de enige passende straf, ze achten de kans op herhaling groot. “Een moord is zonder uitzondering schokkend voor de samenleving – en wanneer die moord plaatsvindt in de vorm van een liquidatie op de klaarlichte dag en op de openbare weg, is die impact des te groter”, aldus de rechtbank in het vonnis. “Niet voor niets klinken geluiden van zorg en de wens om hard in te grijpen en zwaar te straffen.”

Momenteel zitten 41 gevangenen in Nederland een onherroepelijke levenslange gevangenisstraf uit. Holleeder kan nog tegen zijn veroordeling in beroep. Volgens Holleeders advocaat Sander Janssen “is het hoger beroep onvermijdelijk”. De advocaat zegt verbaasd te zijn en het vonnis verontrustend te vinden. “Wij hebben uitgebreid naar voren gebracht waarom dat wat er lag aan bewijs, niet bruikbaar is. Daar is bijna niets mee gedaan. Wij hebben de heer Holleeder uitgebreid gesproken en hij zegt: ik word veroordeeld voor iets wat ik niet heb gedaan.”

De laatste jaren legt de rechter vaker levenslang op. Zo werden vorige week twee leden van de cocaïnemaffia tot een levenslange celstraf veroordeeld voor hun rol bij twee liquidaties en meerdere pogingen tot moord. Levenslang betekent in Nederland in de praktijk ook levenslang, al kunnen gedetineerden na 25 jaar een verzoek doen voor terugkeer in de maatschappij.