Tusk roept Europees parlement op om Ursula von der Leyen vertrouwen te schenken

Twee dagen na de voordracht van Ursula von der Leyen heeft Europees president Donald Tusk donderdag de Europarlementsleden in Straatsburg opgeroepen om de Duitse kandidaat-voorzitter van de Europese Commissie het vertrouwen te schenken.

‘Europa praat niet enkel over vrouwen, ze kiest ook vrouwen’, zo luidde één van de argumenten van Tusk, die meteen de hand reikte naar de groene fractie.

Binnen twee weken moet het Europees Parlement zich uitspreken over de voordracht von der Leyen, de Duitse christendemocratie die dinsdag door de regeringsleiders op een top in Brussel uit het niets naar voren werd geschoven als toekomstige baas van van het dagelijks bestuur van de Europese Unie. Manfred Weber en Frans Timmermans, die zich met de steun van hun Europese politieke partij aan de kiezer als kandidaat voor de job hadden gepresenteerd, beten in het stof.

Het maakt de keuze voor von der Leyen volgens Tusk niet minder democratisch. ‘Voor sommigen vertegenwoordigt het parlement echte Europese democratie omdat de leden rechtstreeks verkozen zijn, terwijl dit voor anderen eerder de Europese Raad is, omwille van de sterke democratische legitimiteit van de regeringsleiders. Die discussies hebben weinig zin, de beide instellingen zijn democratisch’, betoogde Tusk, die vanaf december wordt opgevolgd door Charles Michel.

Met von der Leyen en de Franse Christine Lagarde als voorzitter van de Europese Centrale Bank hebben de regeringsleiders voor het eerst twee vrouwen voor absolute topfuncties voorgesteld. ‘Ik hoop dat deze keuze vele meisjes en vrouwen zal inspireren om te vechten voor hun overtuigingen. En ik hoop ook dat dit het Europees parlement zal inspireren in zijn keuzes’, probeerde Tusk weifelende parlementsleden over de brug te halen.

Von der Leyen moet in het halfrond 376 stemmen bijeenschrapen. En hoewel de drie grootste partijen (EVP, S&D en Renew Europe) over 441 verkozenen beschikken, lijkt de Duitse defensieminister nog vol aan de bak te moeten. Dat werd woensdag geïllustreerd bij de verkiezing van de voorzitter van het Europees Parlement. Het was onderdeel van de jobsdeal dat een socialist het moest halen, maar toch sleepte de Italiaan David Sassoli ‘slechts’ 345 stemmen in de wacht. Een honderdtal leden van de driepartijencoalitie verkoos het akkoord van de regeringsleiders dus niet te honoreren.

Enkel de EVP zegde donderdag bij monde van Esteban Gonzalez Pons zijn engagement voor partijgenote von der Leyen toe. ‘Wij aanvaarden onze verantwoordelijkheid’, bevestigde de Spanjaard. Toch toonde ook hij zich misnoegd over de defenestratie van zijn fractieleider en Spitzenkandidat Weber. ‘De Europese Raad heeft het recht niet om alle kandidaten te negeren voor wie de burgers gestemd hebben’, foeterde Pons, die ook aankaartte dat het niet aan regeringsleiders is om deals te maken over de posities en portefeuilles binnen de Commissie. Dat is het voorrecht van haar voorzitter. Zo behoudt Timmermans bijvoorbeeld zijn topfunctie binnen de Commissie.

S&D-fractieleider Iratxe Garcia vond het niettemin onaanvaardbaar dat hun Spitzenkandidat door de Visegradlanden is geweerd omdat hij ‘de Europese waarden en de rechtsstaat’ verdedigde. Over von der Leyen is haar fractie verdeeld. De Duitse delegatie bijvoorbeeld gaat haar niet steunen. Zelf hield de Spaanse zich op de vlakte. ‘We zullen geen kandidaat aanvaarden die niet inzet op de hervorming van het economisch bestuur, de versterking van het sociale beleid en de ecologische transformatie.’

Fractieleider Dacian Ciolos van Renew Europe kwam sussend uit de hoek. In navolging van de Franse president Emmanuel Macron brak hij een lans voor de oprichting van een Europese conferentie die moet nadenken over Europese democratisering, zodat er tegen de verkiezingen van 2024 een breedgedragen formule ontstaat om de wil van de kiezer tot uiting te laten komen in het Europese bestuur. Daarvoor zijn volgens de Roemeen transnationale lijsten nodig. ‘De Spitzenkandidaten zullen enkel legitimiteit hebben als elke Europese burger voor hen kan stemmen.’

Om het draagvlak voor von der Leyen te verbreden, zette Tusk donderdag ook een charmeoffensief naar de groenen in. Die kwamen als één van de winnaars uit de Europese verkiezingen, maar hebben vooralsnog niets tastbaars in handen. ‘Samenwerking met de groenen en hun aanwezigheid in de Europese besluitvormingsorganen zal niet enkel de regerende coalitie ten goede komen, maar Europa als geheel. Ik zal al mijn partners vragen om de groenen te betrekken bij de benoemingen’, aldus de Pool, die deze boodschap ook zal meegeven aan von der Leyen.

Cofractieleider Philippe Lamberts bedankte Tusk voor de oproep. ‘Ik geloof dat u het meent, maar het probleem is dat uw inspanningen om de groenen erbij te betrekken niet door iedereen in de Raad en in het Parlement gedeeld worden’, betreurde hij. Voor het overige kon de Belg ook enkel maar vaststellen dat het de pro-Europese families in het halfrond niet lukte om zich samen achter één Spitzenkandidat te scharen. ‘Als het Europees Parlement zwakker uit deze episode komt, dan moet het daar enkel zichzelf de schuld van geven.’

De conservatieve ECR-fractieleier Ryszard Legutko toonde zich dan weer tevreden met de afloop. ‘Het systeem van Spitzenkandidaten is nu meer dood dan de papegaai in de sketch van Monty Python.’ Zijn collega Marco Zanni van de uiterst rechtse ID-fractie vond dan weer dat de verkiezing van Sassoli de ‘hypocrisie’ van de grootste fracties heeft blootgelegd. ‘Als het Europees Parlement echt respect wil en echt voor de Spitzenkandidaten wil opkomen, dan hadden jullie tegen deze kandidaat moeten stemmen. Dan waren jullie consequent geweest. Nu zijn het gewoon holle woorden.’

De regeringsleiders hadden wel gehoopt dat de Europarlementsleden de Bulgaar Sergej Stanisjev tot hun voorzitter zouden verkiezen. Die dong uiteindelijk niet mee naar de post, wat maakt dat Oost- en Centraal-Europa geen enkele topjob binnenhaalt. Dat betreurde ook Tusk. ‘Er is ruimte voor verbetering wat de vertegenwoordiging van het oosten betreft. In het bijzonder omdat sommige premiers van de socialistische familie beloftes hadden gemaakt over het geografische evenwicht in dit parlement.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content