Trendy en een hit op Instagram: controversiële e-sigaret komt mogelijk naar België

Wordt ‘Juulen’ straks ook een begrip onder Belgische tieners? Het zou kunnen. Uit de nieuwe lijst met toegestane e-sigaretten die de FOD Volksgezondheid eind vorige maand publiceerde, blijkt dat Juul, het in Amerika razend populaire e-sigarettenmerk, vanaf augustus ook hier in de handel mag worden gebracht. 

Het gaat om een lichtere variant, met geen 59 milligram nicotine per milliliter vloeistof, maar 18. Hiermee komt het bedrijf tegemoet aan de strengere Europese regelgeving die maximaal 20 milligram nicotine per milliliter toestaat, zegt Jan Eyckmans van de FOD. Volgens hem voldoen de producten ook aan alle andere wettelijke verplichtingen. Of Juul ook vanaf augustus daadwer­kelijk verkocht zal worden, is onduidelijk. Bij het bedrijf, dat sinds dit jaar ook een Belgische vennootschap heeft, was niemand bereikbaar voor toelichtingen. 

Vooral tieners

Verschillende experts, onder wie Stefaan Hendrickx van het Vlaams Instituut Gezond Leven, zijn vrij zeker dat Juul zijn producten ook hier aan de man zal brengen. En daarover is hij “erg bezorgd”. De reputatie van het bedrijf, dat gedeeltelijk eigendom is van Altria, het moederbedrijf van tabaksgigant Philip Morris, is in de VS op zijn zachtst gezegd niet al te best. 

“Wij willen de levens verbeteren van miljoenen volwassen rokers ter wereld.” Zo leest de missie van Juul. Maar in de praktijk loopt het helemaal anders en lijken vooral tieners, die nog nooit gerookt hebben, aangetrokken te worden tot de e-sigaretten. Die zien er volgens Hendricks heel “flashy en hip” uit. “Ze hebben wat van een usb-stick, zijn heel klein en onopvallend en je kan ook vullingen kopen met zoete smaakjes (als mango en crème, FVG).”

Hendrickx verwijst ook naar vakblad JAMA Pediatrics waarin in mei stond dat bijna de helft van de Juul-volgers op Twitter minderjarig is, niet oud genoeg dus om het product te kopen. “In Amerika wordt nu ook onderzocht of Juul zijn reclame actief richt op kinderen via sociale media. Als Juul hier aan een verkoop begint, dan moeten we volgens mij daar ook nog beter op toezien. Ze gaan heel subtiel te werk, via influencers onder meer.”

Bij het Vlaams Instituut Gezond Leven zijn ze bezorgd over e-sigaretten omdat die voor jongeren een opstap kunnen zijn naar de traditionele sigaret. Hendrickx zegt dat die overstap nog niet zwart op wit bewezen is, “maar er zijn wel veel signalen die die richting uitgaan”. Ook is het instituut bevreesd over een mogelijke nicotineverslaving. Op zijn site stelt het dat nicotine veel schadelijker is voor minderjarigen dan voor meerderjarigen. “Hun hersenen zijn veel gevoeliger voor de belonende effecten ervan.”

“Zo’n verslaving kan ook ontstaan met een lightproduct”, vult Wouter Arrazola de Onate, medisch directeur van de Vereniging voor Respiratoire Gezondheid (VRGT), aan. Hij hoopt dat Juul hier nooit op de markt komt. “Wat mij betreft, wordt zoiets gewoon helemaal verboden. Er is niets onschuldigs aan zo’n product.” 

In de VS waarschuwden ook al Jerome M. Adams, de hoogste gezondheidsfunctionaris daar, voor de snelle toename van het gebruik van elektronische sigaretten. Hij had het over een “epidemie” en stelde dat die vooral jongeren kan schaden. “Het heeft invloed op leervermogen, aandacht en geheugen”, zei Adams. Ook de Amerikaanse Food and Drug Administration pleitte er eerder dit jaar al voor om alle e-sigaretten, inclusief Juul, van de markt te halen.

Juul werd in 2015 in Silicon Valley opgericht door Adam Bowen en James Monsees, twee ex-studenten van Stanford. Ze wilden graag een gezonder alternatief, maar vonden hun gading niet bij de concurrentie. Daar lag volgens hen het nicotinegehalte te laag om in de smaak te vallen van de verstokte roker. Hun product voegt daarom ammoniak toe aan de nicotine, waardoor nicotinezouten ontstaan. Die zouten zouden het makkelijker maken om de damp te inhaleren.

In Amerika is de verkoop van Juul sinds 2017 pas echt toegenomen. Het bedrijf heeft nu zo’n 70 procent van de e-sigarettenmark in handen en zette in 2018 meer dan een miljard dollar om. 

Inbeslagnames

De FOD Volksgezondheid mag trouwens de light-Juul op haar groene lijst hebben gezegd, ze is desondanks zelf ongerust over de mogelijke komst ervan. “Het kan best zijn dat bestaande rokers door zo’n e-sigaret van hun verslaving af geraken”, zegt Eyckmans. “Maar we horen ook hoe populair het product bij Amerikaanse tieners is.” Volgens hem moeten we te allen prijze vermijden dat ook minderjarigen dat hier aankopen. “Het is en blijft een ongezond product, waarvan we de gevolgen op de lange termijn niet goed kennen.”

In Nederland raakte afgelopen week nog bekend dat de originele e-sigaretten van Juul, die verboden zijn binnen de Europese Unie omwille van hun hoge nicotinegehalte, wel makkelijk in winkels verkrijgbaar zijn. De kans dat deze producten nu ook al in onze winkelschappen zouden liggen, lijkt Eyckmans klein. “We voeren regelmatige controles uit in de kleinhandel en daar zijn we ze nog niet tegengekomen.” Volgens hem zijn er wel een aantal inbeslagnames gebeurd bij de douanediensten. Het gaat dan om producten die in Amerika zijn aangekocht.