Vervroegde verkiezingen in Griekenland lijken einde van regering-Tsipras in te luiden

De extreemlinkse partij Syriza van Tsipras boekte in januari 2015 - in volle Griekse schuldencrisis - een opvallende verkiezingsoverwinning (36,3 procent) met de belofte komaf te maken met het bezuinigingsbeleid dat vooral de armen trof. Bij de vervroegde parlementsverkiezingen van september 2015 werd die score bevestigd (35,5 procent), maar vier jaar later lijken de Grieken uitgekeken op Tsipras en co. 

De achteruitgang van de partij is vooral een gevolg van het niet nakomen van verkiezingsbeloftes. Onder druk van de Europese schuldeisers werd de regering-Tsipras in juli 2015 gedwongen een nieuw besparingsprogramma te aanvaarden. In ruil voor 86 miljard euro aan noodhulp moest Athene instemmen met harde maatregelen, zoals lagere pensioenen en hogere belastingen. Hoewel Griekenland al sinds augustus vorig jaar niet meer afhankelijk is van dergelijke internationale hulpprogramma's, voelt vooral de middenklasse nog altijd de gevolgen van die maatregelen.


Bovendien kunnen ook heel wat Grieken zich niet vinden in het - internationaal nochtans fel toegejuichte - akkoord dat met Skopje werd bereikt over de naam van de Republiek Noord-Macedonië. Na een duidelijke nederlaag bij de Europese verkiezingen van 26 mei, besliste de Griekse premier dan maar om de parlementsverkiezingen met enkele maanden te vervroegen. Normaal gezien moesten de verkiezingen pas in oktober plaatsvinden.

De peilingen geven aan dat vooral de centrumrechtse partij Nea Dimokratia zondag munt zal slaan uit de ontevredenheid over het Syriza-bewind. En door betere banen dankzij economische groei, buitenlandse investeringen en belastingverlaging te beloven. Naar verwachting zullen de conservatieven een score tussen 34,0 en 38,6 procent halen. Dankzij het Griekse kiessysteem, waarbij de grootste partij een bonus van 50 zetels krijgt, kan dat volstaan om een absolute meerderheid te halen in het Griekse parlement (de "Vouli"). De partij van Kyriakos Mitsotakis zal mogelijk 155 tot 165 van de 300 parlementszetels binnenrijven. 

Syriza dreigt met een score tussen 24,3 en 29,2 procent terug te vallen naar 80 tot 83 zetels (tegenover 144 nu). De derde partij wordt wellicht het sociaaldemocratische Kinal (Beweging voor Verandering). Die formatie, een voortzetting van de traditionele centrumlinkse partij Pasok, zou een score van zowat 7 procent halen. 

Opvallend is dat Griekenland met de verwachte verkiezingsuitslag regelrecht in lijkt te gaan tegen de Europese trend om traditionele partijen af te straffen. De gedoodverfde winnaar Nea Dimokratia is namelijk een van de aloude machtspartijen in het land. Spilfiguur Kyriakos Mitsotakis is bovendien de zoon van gewezen eerste minister Konstantinos Mitsotakis (1990-1993). Griekenland lijkt zo weer aan te knopen met de ‘familiecratie’, een Griekse traditie waar Tsipras zich tegen had verzet. 

De meer extreme partijen lijken zondag minder hoge ogen te zullen gooien. Dat geldt niet enkel voor Syriza: de communistische KKE krijgt in de peilingen minder dan 5 procent toegedicht. Aan de rechterzijde lijken de extremere partijen al evenmin uit te blinken. Hoewel Griekenland jarenlang zwaar te maken kreeg met de vluchtelingencrisis, komt de neonazistische partij Gouden Dageraad volgens de peilingen maar nipt boven de kiesdrempel van 3 procent uit. De rechtspopulistische partij Onafhankelijke Grieken (Anel), die tot begin dit jaar nog als coalitiepartner mee in de regering zat, komt zelfs niet meer op. 

Wel is er sinds enkele jaren een nieuwe partij opgestaan aan de uiterst rechtse kant: het ultranationalistische Griekse Oplossing van gewezen journalist Kyriakos Velopoulos. Die partij, die opvalt met pro-Russische standpunten en fel verzet tegen het akkoord met de Republiek Noord-Macedonië, zou goed zijn voor 4 procent. 

Tsipras houdt vol dat te elfder ure nog een ommekeer mogelijk is. “Het Griekse volk moet niet alleen stemmen, het moet diefstal van hun opofferingen voorkomen. Dat zou misdadig zijn tegenover toekomstige generaties”, aldus de regeringsleider in een toespraak op het Syntagma-plein in Athene waar zich een grote menigte had verzameld vanavond. “Laat niet toe dat zij er met jullie dromen, jullie levens en jullie waardigheid vandoor gaan.”