Het ging de voorbije week over de federale, Vlaamse, Brusselse en Waalse regeringsvorming, het verdelen van de Europese topjobs en België dat tegen nul procent kan lenen. Knack-redacteur Ewald Pironet blikt terug.
1. Politiek pantomime deel 1
‘Record voor langste Vlaamse regeringsvorming komt al in zicht.’
Het Laatste Nieuws
Van het regeringsformatiefront geen nieuws, nadat N-VA-voorzitter Bart De Wever op de pauzeknop drukte voor de vorming van een Vlaamse regering. Hij wacht op meer duidelijkheid voor wat er gebeurt op federaal vlak, eer hij opnieuw werk maakt van een Vlaamse regering. En op federaal vlak kregen informateurs Johan Vande Lanotte (SP.A) en Didier Reynders (MR) van koning Filip nog tot 29 juli om een nota op te stellen die tot start kan dienen van de ‘preformatie’-gesprekken. Zoals collega Walter Pauli al schreef: ‘U leest het goed: binnen een maand moet er een tekst geschreven zijn die niet de basis is van een ernstige regeringsvorming, twee maanden na de stembusgang, maar van een aftastende, en hopelijk niet meer geheel vrijblijvende ‘preformatie’.’ Dat betekent dus dat er nog een hele poos geen sprake zal zijn van een nieuwe federale regering, en als De Wever echt pas verder wil als er federaal duidelijkheid is, ook van een nieuwe Vlaamse regering.
De Vlaamse regeringsvorming is een voortzetting van de politieke pantomime, en het is de vraag of de kiezer daarop zit te wachten.
Volgens N-VA-aanhangers is dit een geniale strategie van De Wever om er voor te zorgen dat het confederalisme op tafel zal komen. De Leuvense politicoloog Bart Maddens noemt het ondergeschikt maken van de Vlaamse regering aan de Belgische regering ‘een gênante knieval’ van N-VA. In elk geval is het een voortzetting van de politieke pantomime, en het is de vraag of de kiezer daarop zit te wachten.
Omdat minister-president Geert Bourgeois (N-VA) naar het Europees parlement verhuisde, volgde vicepremier en partijgenote Liesbeth Homans hem op in de Vlaamse regering in lopende zaken. De verwachting is dat àls er eindelijk een nieuwe Vlaamse regering zal zijn – waarin altijd N-VA onmisbaar is – Jan Jambon (N-VA) minister-president wordt, zoals eerder in Knack stond.
2. Politieke pantomime deel 2
‘Mensen kunnen van mening veranderen’
Jean-Marc Nollet, voorzitter Ecolo
De Brusselse formatieonderhandelingen zijn begin van de week officieel van start gegaan met zes partijen: PS, Ecolo, Défi, Groen, one.brussels-SP.A en Open VLD. De Vlaamse liberalen hadden zich eerst sterk gemaakt dat ze niet mee zouden onderhandelen als de Franstalige liberalen, de MR, niet mee mochten aanschuiven, maar vingen bot. Wat ben je met stoere verklaringen, als ze daarna even snel worden ingeslikt? Het is een onderdeel van het tenenkrullende politiek schimmenspel dat in Brussel momenteel wordt opgevoerd.
In Wallonië werken PS en Ecolo aan een formatienota. Ze hebben wel geen meerderheid, maar spraken de afgelopen week met de ‘société civile‘, vertegenwoordigers van de samenleving. Er kwamen zo’n 100 organisaties langs, van vakbonden en OCMW’s over de arbeidsbemiddelingsdienst Forem en de Waalse bouwsector tot RTBF en RTL. PS en Ecolo hopen dat CDh en/of PTB hen zullen steunen, maar die hebben dat eerder al weggewuifd. Bij Ecolo blijft men erin geloven, want ‘mensen kunnen van mening veranderen’, aldus Ecolo-voorzitter Jean-Marc Nollet.
Wat ben je met stoere verklaringen, als ze daarna even snel worden ingeslikt?
Anders is er natuurlijk de MR. Die wil wat graag mee regeren, maar daar hebben Ecolo en vooral de PS geen oren naar: ze willen een zo progressief mogelijk programma en zien dat met de Franstalige liberalen niet haalbaar. De Waalse regeringsvorming lijkt daarmee ook al op een slecht theaterstuk. De verwachting is dat de PS en Ecolo uiteindelijk toch de MR er zullen moeten bijnemen. Dat wordt misschien makkelijker nu Charles Michel (MR) naar Europa vertrekt en Didier Reynders voor de MR de honeurs zal waarnemen: Reynders heeft de relaties met de Franstalige socialisten steeds goed gesoigneerd. Misschien dat Ecolo dan bedankt om in een regering te stappen met PS en MR, maar ze is dan ook niet nodig, want paars heeft een meerderheid.
Zo heeft alleen Duitstalig België nu al een regering, namelijk Paasch II. Op 29 mei, drie (!) dagen na de stembusgang, werd er een Bourgondische coalitie gevormd door de regionalistische partij ProDG, de socialistische partij SP en de liberalen van PFF, met als minister-president Oliver Paasch (ProDG). De kleinste gemeenschap van het land is de enige die niet heeft meegedaan aan de politiek pantomime die de rest van het land beheerst. Een lichtend voorbeeld.
3. Opmerkelijk trio
‘De man die de Belgische regering niet bijeen kon houden moet Europese regeringsleiders verenigen, de vrouw onder wiens leiding de Duitse defensie verkruimelde moet van de EU een wereldmacht maken en de vrouw die nooit bankier was bestuurt straks de ECB.’
Elsevier Weekblad
Niet iedereen was even lovend over het resultaat van de vergadering van Europese staats- en regeringsleiders, die begin deze week in Brussel werd gehouden over de verdeling van de Europese topjobs. Uiteindelijk kwam een verrassend trio uit de bus: premier Charles Michel wordt voorzitter van de Europese Raad in opvolging van Donald Tusk, de Duitse minister van Defensie Ursula von der Leyen volgt Jean-Claude Juncker op als voorzitter van de Europese Commissie en IMF-topvrouw Christine Lagarde wordt voorzitter van de Europese Centrale Bank als Mario Dragi afzwaait. Zij zouden Europa ‘een stroomstoot’ moeten geven, maar of ze daarin zullen slagen?
Wordt Michel een betere voorzitter van de Europese Raad dan premier van België?
Het Nederlandse weekblad Elsevier heeft er in elk geval geen goed oog in. Het merkt op dat Michel er niet in slaagde om N-VA in zijn regering aan boord te houden tijdens de Marrakesh-crisis, terwijl van hem nu wel wordt verwacht dat hij de Europese staatshoofden en regeringsleiders, van noord tot zuid en van oost tot west, weet te verenigen rond het Europese Unie-project – terwijl er zeer uiteenlopende ideeën bestaan over wat zo’n project inhoudt. Wordt Michel een betere voorzitter van de Europese Raad dan premier van België?
De passage van Von der Leyen als Duits minister van defensie was ook niet schitterend: het Duits leger bestaat uit slecht getrainde manschappen en het materiaal is verouderd en net Von der Leyen moet de EU positioneren naast de wereldmachten VS, China en Rusland. Bovendien heeft ze nooit enige interesse voor Europa en deze nieuwe baan laten blijken. Slaagt die Von der Leyen erin om van Europa een wereldmacht te maken?
En tot slot is er Christine Lagarde. Ze komt aan het hoofd van de ECB, maar is geen monetair econoom – ze is jurist en politicoloog – en heeft geen ervaring op monetair en bancair vlak. En kan zij zich voldoende onafhankelijk opstellen van de politici? Bovendien werd ze in 2016 door een Franse rechtbank schuldig bevonden aan nalatigheid. Als Frans minister van Economische Zaken greep ze niet in bij een omstreden betaling van 404 miljoen euro aan zakenman Bernard Tapie. Ze werd veroordeeld, maar kreeg geen straf vanwege haar ‘nationale en internationale’ status. Is de euro bij haar in goede handen?
De benoemingen van deze uiterst belangrijke Europese topjobs leek op de onderhandeling in een Marokkaanse souk bij de aankoop van een tapijt.
Opmerkelijk detail is wel het trio alle drie Belgische wortels heeft. Van Charles Michel is dat vanzelfsprekend bekend. Ursula von der Leyen werd in Elsene geboren als dochter van een diplomaat bij de Europese instellingen, woonde daar tot haar dertiende en volgde les in onder meer de Europese school. En de grootvader van Christine Lagarde zou in Vlaanderen zijn geboren, zoals ze ooit aan De Standaard vertelde: ‘Zijn naam was Eli Carre. Ik heb hem zelf niet echt gekend, hij stierf toen ik anderhalf was. Ik heb enkel foto’s van hem gezien, met mij als kleine baby in zijn armen. Mijn moeder vertelde ons altijd dat hij geboren was in Vlaanderen en dat hij tussen WOI en WOII verhuisde naar Frankrijk om te gaan werken in de streek van Lyon, waar hij mijn grootmoeder ontmoette. Veel meer weet ik niet, ook niet waar hij juist geboren is. Wie informatie over hem heeft, mag gerust contact met mij opnemen, ik wil graag meer over hem weten’.
Slotsom van dit alles is dat Europa de voorbije week geen al te beste beurt maakte: de benoemingen van deze uiterst belangrijke Europese topjobs leek op de onderhandeling in een Marokkaanse souk bij de aankoop van een tapijt: een over en weer van bieden en afbieden. En het resultaat is na afloop bedenkelijk – net zoals je bij thuiskomst uit Marokko je afvraagt wat je in godsnaam zo mooi vond aan dat tapijt. In een souk kan dat alles een leuk schouwspel zijn, op een Europese top is het een beschamende voorstelling.
4. Sluipende vermogensbelasting
‘Dankzij de forse rentedaling heeft de schatkist de jongste twaalf jaar 70 miljard euro minder betaald.’
De Tijd, 4 juli.
De rente is tot onder de nul procent gezakt, wat wil zeggen dat België voor het eerst gratis geld kan lenen op een termijn van tien jaar. Sinds 2007, het jaar dat de financiële crisis uitbrak, daalt de rente omdat de Europese Centrale Bank (ECB) geld in de markt pompt. Gevolg is dat de rente daalt en dus dat lenen goedkoper wordt of zoals nu voor ons land zelfs gratis. De ECB hoopt dat gezinnen en ondernemingen dankzij het goedkope/gratis geld meer gaan consumeren en investeren. Economen zoals Paul De Grauwe zeggen dat het nu hét moment is voor overheden om te investeren in infrastructuur, openbaar vervoer en nieuwe energie. Dat alles moet de economie doen draaien en de inflatie (de stijging van de levensduurte) naar bijna 2 procent per jaar stuwen, het ideale inflatiecijfers volgens de ECB.
Een spaarder moet beseffen dat hij met zijn geld op een spaarboekje aan koopkracht verliest.
De uiterst lage rente is goed nieuws voor iedereen met schulden. Dus ook voor België. Zakenkrant De Tijd berekende dat de federale en andere overheden in ons land tussen 2008 en 2019 ‘slechts’ 150 miljard euro aan rente moest betalen. Als de rente op het niveau van 2008 was blijven hangen, hadden ze 220 miljard aan rente moeten afdokken. Dus heeft de schatkist de voorbije tien jaar 70 miljard euro aan rente uitgespaard. Hierbij kan je je verbaasd afvragen: waarom werd er ondanks die lagere uitgaven nooit een begroting in evenwicht afgesloten? Waarom werd de overheidsschuld, die in 2008 89 procent van het bbp bedroeg en vandaag zelfs boven de 100 procent zit, niet afgebouwd?
De lage rente betekent ook dat de rente op spaarboekjes al een hele tijd erg laag staat – dat is de keerzijde van de medaille. Het wettelijk minimum van de rente op een spaarboekje bedraagt nu 0,11 procent en de meeste banken bieden ook niet meer. Toch plaatsen de Belgen nog steeds veel geld op het spaarboekje. In de eerste helft van dit jaar kwam er zeker 8,4 miljard bij. Er zou nu een recordbedrag van 279 miljard euro op de spaarboekjes staan. Dat het spaarboekje zo’n succes blijft hebben, komt omdat het veilig is, je wat belastingvoordeel hebt en het geld altijd meteen beschikbaar is.
Een spaarder moet wel beseffen dat hij met zijn geld op een spaarboekje aan koopkracht verliest. Want stel dat het spaarboekje zelfs 0,2 procent opbrengt, terwijl de inflatie (de stijging van de levensduurte) voor dit jaar op 1,7 procent wordt geschat. Dat betekent dat de spaarder dan 1,5 procent koopkracht verliest. Dit wil zeggen dat van alle spaargeld samen dit jaar 4,2 miljard in rook opgaat. Eenvoudig gezegd: als u begin dit jaar 10.000 euro op een spaarboekje had staan, zal die op het eind van het jaar nog goed zijn voor pakweg 9850 euro koopkracht.
Al meer dan een decennium vindt er een sluipende vermogensbelasting plaats
En dat is al jaren aan de gang. Tussen 2010 en vandaag bracht het spaargeld slechts negen maanden echt iets op, namelijk tussen augustus 2014 en april 2015, want alleen toen lag de rente hoger dan de inflatie. Over de hele periode 2010 – 2019 beschouwd ging er zeker 11 procent van het geld op spaarboekjes verloren, we spreken dus al snel van 30 miljard die wegsmolt.
De brave spaarders draaien dus voor een belangrijk deel op voor de goedkope geldbeleid van de ECB en de lage rente die grote schuldenaars zoals onze overheden moeten betalen. Met andere woorden: al meer dan een decennium vindt er een sluipende vermogensbelasting plaats waarbij alle bezitters van een spaarboekje worden getroffen. En wie heeft geen spaarboekje?
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
