"Operatie Nachtwacht" in glazen huis in Rijksmuseum van start: hoe experts aan de slag gaan is "een meesterwerk op zich"
Vanaf vandaag staat het schilderij "De compagnie van kapitein Frans Banninck Cocq en luitenant Willem van Ruytenburg maakt zich gereed om te marcheren" - véél beter bekend als de "Nachtwacht" - achter helder glas om te onderzoeken en te restaureren. Een heus huzarenstukje voor onderzoekers en experten. Hoe zullen zij de komende maanden precies te werk gaan? Met hoogtechnologische snufjes en... een portie engelengeduld om de puzzel te leggen.
Huzarenstukje voor het oog van de wereld
Het onderzoek en de restauratie zullen tijd in beslag nemen. Hoelang is moeilijk te zeggen. Een team van 29 specialisten (met lange zwarte laboratoriumjassen aan!) gaat aan de slag achter een glazen wand in het Rijksmuseum van Amsterdam. Het publiek kan op bezoek komen of simpelweg alles live via deze link volgen. Opgelet: het eerste jaar zal volledig in beslag genomen worden door onderzoek. "De restauratie van de "Nachtwacht" is óók een meesterwerk", kopt het Algemeen Dagblad niet zomaar.
Het onderzoek verloopt in verschillende stappen, legt Katrien Keune van het Rijksmuseum aan NOS uit. Eerst gebeurt millimeter voor millimeter een macro-röntgenfluorescentiescan, zodat het lood en de lagen op het doek gelokaliseerd kunnen worden. "Dit is nodig om te weten welk pigment Rembrandt heeft gebruikt en om een beeld te krijgen van de gebruikte verf", aldus Keune. Het scantoestel zal wel even zoet zijn, twee maanden meer bepaald en dat dag en nacht.
Daarna worden 12.500 foto's in enorm hoge resolutie gemaakt. Die laten toe om na te gaan wat er allemaal veranderd is. Zo hangt er een soort van waas over het witte hondje op het schilderij. Hoe komt dat toch?
Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier en lees verder onder de video:
Onderzoekers op een plateau op rails
Daarna kan het uiterst minutieuze werk gebeuren: via een plateau op rails kunnen de onderzoekers zich voortbewegen, tot vlak voor het schilderij om werkelijk álle hoekjes en kantjes te bestuderen. Vergeet niet dat de "Nachtwacht" een schilderij is van 3,7 meter bij 4,5 meter (en een stevige 337 kilogram weegt). Met een zogenoemde hoofdloep - die 10 keer vergroot - kunnen de wetenschappers details waarnemen voor deze grootschalige "Operatie Nachtwacht".
Op basis van het diepgaande onderzoek kan dan de restauratie ingeschat en gestart worden. De "Nachtwacht" zelf heeft al meer dan 25 restauraties achter de rug. De laatste keer was in 1976. Vermoedelijk is daardoor het schilderij steeds donkerder geworden. Waarom dan de zoveelste opknapbeurt? "We kunnen nu zoveel meer met de modernste technieken", klinkt het. "Maar een terugkeer naar het origineel uit 1642 is onmogelijk."
Bekijk hier (versneld) de opstelling achter glas: