Deutsche Bank, het ‘Goldman Sachs van Europa’, vecht voor zijn overleven

Christian Sewing, amper 49, kon zondag de aandeelhouders van Deutsche Bank overtuigen van een drastisch overlevingsplan. Dat zet het mes in het personeelsbestand. Of liever, de hakbijl, want een vijfde van het personeel – 18.000 man – overleeft het niet. Intussen wordt ook 288 miljard euro aan dubieuze transacties en toxische activiteiten afgezonderd. De aandelenhandel gaat op de schop, en de bank plooit terug op haar basisactiviteiten. 

Bij de opening van de beurshandel schoot ‘DB’ aanvankelijk enkele procenten omhoog. Het karakteristieke cynisme van het ongebreidelde kapitalisme applaudisseert voor dergelijk bloedbad. Deutsche Bank is dan ook zelf het summum van datzelfde kapitalistisch systeem, en kreeg de bijnaam ‘het Goldman Sachs van Europa’. Eenzelfde soort van cynisme en opeenstapeling van schandalen. Tot voor enige tijd gleed het van de bank als water van een eend. Het enthousiasme op de beurs smolt echter snel weg, het besef dat het zwalpend schip nog niet in de haven is aangekomen sijpelt langzaam door.  

Bomauto, vliegtuigcrash, niks bleef Deutsche Bank gespaard

Waar het precies fout liep? Er zijn diverse sleutelmomenten in de 150-jarige geschiedenis van de bank. De in de beginjaren oerconservatieve degelijke bank verwerd langzaam tot een door winstbejag gedreven zakenbank, die meevoer met de stormachtige golven van de financiële markten. Toen topman Alfred Herrhausen in 1989 om het leven kwam bij een bomaanslag, die door de Rote Armee Fraktion werd opgeëist, werd de deur opengezwaaid voor die drieste transformatie.

Misschien wel dé symbolische datum was 4 juni 1999. Een warme, zonnige dag in Frankfurt. Ideaal weertje voor het openluchtfeest dat Deutsche Bank voor haar hoofdkantoor – met de twee torens – in het hart van de financiële hoofdstad van Duitsland tentoonspreidde. Honderden medewerkers verzamelden voor een enorm videoscherm waarop beelden van de skyline van New York werden getoond. Het personeel dronk Miller-bier en liet zich de hamburgers smaken. Het feest was de viering van de overname van de Amerikaanse bank Bankers Trust. Dat instituut van Wall Street kocht Deutsche Bank voor liefst 10 miljard dollar. ‘DB’ schoot naar de top.

Opnieuw sloeg het noodlot toe. Een vliegtuigcrash maakt dit keer een vroegtijdig einde aan het leven van Edson Mitchell. De beloftevolle bankier was amper 47 en gold als een sleutelfiguur binnen de bank. Maar de show moest voortgaan, en protegé Anshu Jain, een Indiase rentespecialist, timmert aan het concern dat zich steeds meer inlaat met complexere derivaten en andere ingewikkelde financiële structuren. De bank zet een verschroeiend groeitempo neer, wat het beheer van de groep almaar moeilijker maakt. Het personeel wordt ook aangemoedigd en als rivalen tegen elkaar uitgespeeld. Het zorgt voor een Wall Street-achtige bonussencultuur en een leger van huurlingen die steeds meer de volgende kortetermijnwinst nastreven.

Liever sportjournalist

Christian Sewing was er toen ook al bij. In 1989 begon hij als stagiair in een filiaal in de Westfaalse stad Bielefeld. De CEO koesterde als tiener de hoop om ​​sportjournalist te worden. Zijn vader vond dat maar niks, en wou dat zijn zoon een deftige job ambieerde.

Twee decennia later moet Sewing, als fervent Bayern München-fan, dribbelen om Deutsche Bank overeind te houden. De gouden jaren van DB zijn inmiddels al lang vervlogen. Pijnlijker is de langdurige negatie in Frankfurt, en nog pijnlijker is dat de investeringsbank die de fenomenale winsten boekte achteraf vooral dreef op fraude, witwassen, manipulatie en andere onfrisse zaken. De bom ontplofte bij de financiële crisis waarbij elke kast een ander lijk herbergde.

De Europese Centrale Bank (ECB), een buurman in Frankfurt, noemde de Duitse trots van weleer het grootste systeemrisico voor de banksector. 2015 was het jaar te veel voor Deutsche Bank, die aankeek tegen een nettoverlies van 6,8 miljard euro. Het zette 5,2 miljard euro apart aan voorzieningen voor boetes en moest nog eens 6 miljard euro aan bezittingen afwaarderen. Nog in dat jaar moest het 2,3 miljard euro boete betalen aan de VS en het Verenigd Koninkrijk wegens gesjoemel met rentederivaten. Intussen voerden de Verenigde Staten onderzoek naar het verstrekken van rommelhypotheken door de bank. Dat leidde tot nog eens een boete van 7,2 miljard dollar, en de bank werd bestraft omdat ze had geholpen bij het witwassen van 10 miljard dollar aan verdachte geldsommen uit Rusland.

Deutsche Bank krijgt, net zoals de hele banksector, een zware regelgeving opgelegd door de toezichthouders. Wat volgt is een schare aan CEO’s die de bank weer op de rails moeten krijgen. In zeven jaar volgen vijf strategische plannen. In april mislukt een door de overheid gesteunde poging om een ​​fusie met de lokale rivaliserende Commerzbank te realiseren. Sewing werkt in ijltempo aan zijn plan B. De herstructurering zal naar verwachting in totaal 7,4 miljard euro kosten, maar zal geen impact hebben op de Belgische activiteiten, verzekert woordvoerder Jean-Michel Segers. Het Belgische filiaal richt zich enkel op particulieren en beleggingsadvies.