Wat betekent paars-groen in Wallonië voor de federale onderhandelingen?

Informateurs Johan Vande Lanotte (sp.a) en Didier Reynders (MR) worden vrijdagmiddag op het koninklijk paleis verwacht voor een tussentijds verslag over hun opdracht. Het duo probeert intussen al anderhalve maand om een opening te forceren in de federale formatie. Voorlopig zonder succes.

De gesprekken zitten muurvast omdat de twee grootste partijen langs weerskanten van de taalgrens, de N-VA en de PS, niet aan de tafel komen. De N-VA wil dit wel, maar alleen om over de invoering van het confederalisme te praten. Voor de PS is besturen met de Vlaams-nationalisten taboe. De socialisten willen voor een jaar een federale ‘noodregering’ installeren zonder hen. Maar dat zien de Vlaamse partijen – vooral de Open Vld en CD&V – dan weer hoegenaamd niet zitten.

Beweging

De kans dat Vande Lanotte en Reynders vrijdagmiddag met een doorbraak kunnen uitpakken lijkt dus microscopisch klein. Al beweegt er, volgens bronnen dicht bij de onderhandelingen, wel iets. Er wordt daarbij verwezen naar het feit dat er in Wallonië een paars-groene coalitie in de maak is met PS, Ecolo en MR. 

Na de mislukte poging om een minderheidskabinet met alleen Ecolo op de been te brengen – de zogenaamde klaprooscoalitie – liet de PS woensdag weten dat ook de MR mag aanschuiven aan de Waalse onderhandelingstafel. De kans dat de PS, Ecolo en MR in de komende weken tot een akkoord komen, is reëel. Al is het maar omdat er de facto geen andere formules meer voorhanden zijn. De geteisterde cdH kiest voor een oppositiekuur. De communistische PTB blijft aan de kant staan.

Als paars-groen straks rond is in Wallonië lijkt het evident dat PS, Ecolo en MR hetzelfde aanbod doen op het federale niveau. Ook daar heeft paars-groen immers een meerderheid. Al is die heel krap. Een plus-formule met de CD&V zou soelaas kunnen brengen. Wie weet wil de cdH straks toch ook federaal mee aan boord. Lang niet iedereen binnen die partij is fan van een verlengd verblijf in de oppositie.

Droomscenario’s

Maar zoals gezegd: het probleem van dit soort constellatie bevindt zich aan Vlaamse kant. Open Vld noch CD&V heeft veel zin om mee te gaan in een paars-groene coalitie. Niet vandaag, niet morgen, niet overmorgen en in het geval van de Vlaamse liberalen waarschijnlijk ook niet na 541 dagen onderhandelen. Het trauma van de deelname aan de regering-Di Rupo, waarbij Open Vld constant aangevallen werd op rechts door de N-VA, ligt nog te vers in het geheugen. Een Vlaamse partijvoorzitter zegt: “Paars-groen lijkt geen optie. Open Vld wil daar niet van weten.”

Wat beweegt er dan? Eigenaardig genoeg is men net binnen de N-VA best tevreden met de versnelling in de Waalse formatie. De redenering van een aantal Vlaams-nationalisten is dat de toenadering tussen de PS en de MR ook in het voordeel van de eigen partij kan spelen. “Tot nu toe wilden de socialisten in Wallonië niet eens aan tafel gaan met de ‘rechtse’ MR. Waarom zouden ze dan federaal wel spreken met de N-VA? Aan hun achterban was dat niet uit te leggen”, zegt een goedgeïnformeerde N-VA’er. “Mogelijk groeit binnen de PS nu het besef dat haar droomscenario’s – ultralinks in Wallonië en een anti-N-VA-regering federaal – niet haalbaar zijn.”

Compromissen

De N-VA heeft al op verkiezingsavond afscheid genomen van haar droomscenario: de voorzetting van de centrumrechtse coalitie. Het uittredende kabinet haalt geen meerderheid meer. Ook niet via een depannage van cdH. De partij dringt daarom al enkele weken aan op een verkennend gesprek met de PS. Federaal onderhandelaar Theo Francken zei vorige week dat de partij ook bereid is tot compromissen.

Vlaams Parlementsvoorzitter Kris Van Dijck stuurde donderdag een gelijkaardige boodschap de wereld in. In zijn 11 juli-speech op het Brusselse stadhuis hekelde hij, enkele uren voor zijn ontslag, de stugge houding van de PS, maar zocht hij ook toenadering. “Vlaanderen moet rekening houden met de gevoeligheden van de andere taalgroep”, benadrukte hij.