Rusland levert eerste delen van luchtafweersysteem S-400 aan Turkije, Turks-Amerikaanse relaties op dieptepunt

Turkije grenst aan Syrië en Iran, en wil zijn luchtruim kunnen beschermen tegen indringers. De NAVO, waar Turkije deel van uitmaakt, voorzag Turkije van een Amerikaans systeem, maar dat is vanwege de kostprijs teruggetrokken. Turkije koos daarop voor het Russische systeem, de S-400. 

Het is wellicht het meest performante luchtafweersysteem ter wereld met een bereik van 400 kilometer. Het is mobiel en kan automatisch tegelijk verschillende inkomende raketten of vliegtuigen detecteren en onderscheppen met afweerraketten.

De eerste delen van het luchtafweergeschut zijn vandaag in Turkije aangekomen, meldt de Turkse minister van Defensie. De komende dagen zullen nog meer onderdelen geleverd worden.

Ook de Verenigde Staten wilden hun afweersysteem wel verkopen aan Turkije, maar de gevoelige technologie zou wel in Amerikaanse handen blijven. Het Russische systeem is echter doeltreffender en Rusland geeft Turkije toegang tot de technologie. Dat is belangrijk voor de autonomie van Turkije, dat al enkele jaren bezig is met de uitbouw van een eigen Turkse wapenindustrie. 

Door de Turkse aankoop van het Russische luchtafweersysteem komen de relaties met de Verenigde Staten nog meer onder druk te staan. De VS kondigde eerder al aan dat ze de levering van honderd F-35-gevechtsvliegtuigen aan Turkije zou schrappen, als Turkije voor het S-400-systeem kiest. De Amerikanen hebben ook al gedreigd met economische sancties.

De relaties tussen de twee NAVO-landen zijn al enkele jaren flink verzuurd. Dat de VS de Koerden in het noorden van Syrië bewapent en steunt, en daarmee de relaties met Turkije op het spel zet, zet veel kwaad bloed in Turkije. Dat de VS en de Koerden samen tegen terreurgroep IS vochten, kon Ankara nog begrijpen, maar dat de VS de Koerden ook nu een hand boven het hoofd houdt, begrijpt Turkije niet. Voor Turkije is de strijd tegen elke vorm van Koerdische autonomie in de regio, van strategisch belang. 

Evenzeer voelt Turkije zich in de steek gelaten omdat de VS weigert om de omstreden geestelijke Fetullah Gülen uit te leveren aan Turkije. Volgens Ankara zit de Gülen-beweging achter de mislukte staatsgreep in juli 2016. De coupplegers hebben toen geprobeerd om met een Amerikaanse F-16 het regeringsvliegtuig neer te schieten met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan aan boord. Het verklaart mee de persoonlijke wrok van de Turkse president. Gülen verblijft al meer dan twintig jaar in de VS.

Dan zijn er nog kleinere incidenten zoals de Amerikaanse priester Andrew Brunson die twee jaar werd vastgehouden in een Turkse cel, uitgebreide Amerikaanse militaire zeeoefeningen waarbij Turkije als vijand werd gekozen, en de mogelijke opheffing van een wapenembargo tegenover Cyprus. 

De dagdagelijkse regionale dreigingen voor Turkije zijn nu zo groot dat Ankara liever eieren kiest voor zijn geld: liever een degelijk Russisch afweersysteem dan wankele veiligheidsbeloftes van het Westen, dat dan nog eens met voorwaarden komt.

Turkije heeft na de VS het grootste landleger van alle NAVO-lidstaten. Turkije speelt een belangrijke rol in het tegenhouden van vluchtelingen en migranten uit het Midden-Oosten en landen als Afghanistan en Pakistan. De NAVO heeft enkele belangrijke basissen in Turkije, waaronder de luchtmachtbasis van Incirlik, die in het verleden zijn gebruikt als uitvalsbasis voor westerse militaire campagnes.

Bij de NAVO wordt gevreesd dat Rusland Turkije beetje bij beetje aan het losweken is uit de NAVO. 

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":