Waarom lukt het maar niet om te gaan sporten?
Je hebt vakantie en het is mooi weer zodat tennissen, yoga in het park of joggen perfect kunnen. Sportcoaches strooien met aanbiedingen en de sportoutfits zijn afgeprijsd. Twee avonden per week sporten in de buitenlucht of in de airco van het fitnesscentrum zodat je strak naar het strand kunt. Maar het is juli en je hebt nog geen vin veroerd. Wat houdt je tegen?
Neurowetenschapper Matthieu Boisgontier (KU Leuven & University of British Columbia) en Boris Cheval (Université de Genève) denken het te weten. Zij ontdekten dat het niet enkel ligt aan een gebrek aan motivatie, tijd of energie. Nee, wij mensen blijken onbewust maar permanent aangetrokken tot zo energiezuinig mogelijk bewegen.
“Toen ik in studies las dat de helft van de bevolking van plan is om meer te bewegen, maar dat slechts 7 procent dat ook doet, wilde ik die kloof tussen motivatie en werkelijk gedrag ophelderen”, zegt Boisgontier.
Vrijwilligers die al sportief waren of die dat graag wilden worden, vroeg hij een digitale test uit te voeren. Ze moesten met hun avatar op het scherm bewegen weg, of net in de richting van afbeeldingen van fysieke activiteit of van bewegingloze figuurtjes. Zowat iedereen reageerde sneller op de actieve beelden. Die motiveerden het meest.
Maar de hersenactiviteit liet iets anders zien. Deelnemers liepen dan wel enthousiaster op de sportbeelden af, hun hersenen moesten duidelijk harder werken om de ‘luie’ afbeeldingen te vermijden. “Zelfs wie de intentie toont om actief te zijn, moet veel cerebrale inspanningen leveren om te weerstaan aan stilzitten”, zegt Boisgontier.
Aangeboren luiheid willen Boisgontier en Cheval het niet noemen. “Het is de neiging om zo energiezuinig mogelijk te willen bewegen.” Die is zo sterk dat ze zelfs onze wilskracht aantast. Misschien heeft dat te maken met vroeger, toen voedselbronnen, centrale verwarming en bureaujobs onbestaand waren. Bewegen op spaarstand was daarom erg nuttig. Nu is het een frustrerende hindernis.
Te ambitieus
Maar dat mag niet tot fatalisme leiden, vinden Boisgontier en Cheval, want we kennen nu ook de beste manieren om die te overwinnen. Babystapjes zetten is de belangrijkste, zo toont de motivatiepsychologie. “Veel mensen pakken het veel te ambitieus aan”, zegt professor bewegingspsychologie Filip Boen (KU Leuven). “Ze hebben nooit gesport en gaan nu drie keer per week lopen, maar houden dat dan maar drie weken vol.” Klein en realistisch beginnen is het geheim, ook al voel je je met die één keer per week pilates ondermaats tegenover de fitnesskonijnen op je werk, in je vriendenkring of op Instagram.
De tweede belangrijke aanpak om die hardnekkige bewegingszuinigheid te vloeren is je plan zo concreet mogelijk maken. Zeg niet: ‘Ik ga meer sporten’, maar zeg: ‘Ik ga elke dinsdag om halfacht drie kwartier zwemmen met Erik.’
Verwacht verder ook niet dat je de inspanning meteen fijn vindt. Boen: “Laat je daardoor niet ontmoedigen. Het duurt enkele weken voor je je een nieuwe gewoonte eigen maakt en voor je ook van het zweten of hijgen zelf kunt genieten.” Maar eerst dus even je hersenen verschalken.