Een vakantiehuis in Spanje? Waarom niet meteen het hele dorp kopen?

Spanje telt naar schatting 3.500 verlaten dorpen. Al is de naam dorp soms wat overdreven voor een gehucht met een handvol huizen. Zowat de helft van die dorpen staat feitelijk te koop. Zeker de helft ervan is terug te vinden in Galicië en Asturië. Jongeren die geen brood zien in de overname van het agrarisch bedrijf van hun ouders, trekken hier sinds de jaren 50 massaal weg. Een uitstroom die met de economische en financiële crisis van 2008 nog versneld werd. Volgens het Galicische Instituut voor Statistiek krimpt de bevolking de komende drie decennia alleen maar meer: van drie naar twee miljoen inwoners.

In Galicië wonen gemiddeld minder dan dertien mensen per vierkante kilometer. Wie op zoek is naar landelijke rust vindt hier gegarandeerd zijn gading. Al vind je er vooral ruïnes. Vloeren zijn vaak overwoekerd door mos en gras, muren veelal ingestort, en een dak is een curiosum. De restauratiekosten liggen vaak stukken hoger dan de vraagprijs, die varieert van één symbolische euro tot halve fortuinen. Afhankelijk van regio en – uiteraard – de staat van het rurale vastgoed.

Ruimte en natuur 

Mark Adkinson, een Brit die al zijn hele leven in Galicië woont, is de uitbater van Galician Country Homes. De vastgoedmakelaar heeft drie dorpen verkocht, en heeft er een vijftal in voorbereiding. In totaal hoopt hij evenwel zowat 400 van deze dorpjes klaar te maken voor verkoop. Het grootste obstakel daarvoor is niet zozeer het vinden van potentiële klanten. “Mensen zijn het leven in steden zat en willen weer ruimte en natuur om zich heen. Die zijn hier aan het goede adres, het is hier net het paradijs”, zegt Adkinson op zijn website galicianrustic. 

Ook wij Belgen hebben een vakantiebaksteen in de maag: Spanje is daarbij duidelijk de nummer 1-bestemming in het buitenland, gevolgd door Frankrijk, Nederland, Italië en Portugal.

Neen, de grote moeilijkheid voor de makelaar is het opsporen van de originele bewoners. Die lieten hun eigendom achter, sommigen vaak zelfs decennia geleden, en vertrokken zonder enig spoor na te laten. Als het papierwerk niet in orde is, krijg je de lening of notarisakte niet rond. Hij spendeert het gros van zijn tijd aan het vinden van de erven. Adkinson werkt vanuit Rábade, op het platteland van Galicië, waar hij zelf ook een ruïne in twintig maanden vertimmerde tot de huidige uitvalsbasis van zijn vastgoedbedrijf. Hij gaat er prat op dat hij niet zomaar lukraak de dorpen wil te gelde maken. Hij is voorzitter van Rivers with Life Galicia, een vereniging die de Nationale Ecologieprijs won voor zijn verdediging van de Spaanse rivieren en hun flora en fauna. 

Risicogebied

Adkinson ziet evenwel de leegloop en verwaarlozing met lede ogen aan. De Spaanse geboorteratio is met 1,31 kinderen per vrouw een van de laagste van Europa. Het jongste decennium daalde het aantal geboorten in Spanje met ruim 40 procent. Liefst 75 procent van de Galicische gemeenten ziet sinds 2001 meer mensen vertrekken dan er nieuwe mensen instromen. Door die bevolkingsdaling wonen er nu minder dan 12,5 mensen per vierkante kilometer, zegt het statistisch bureau Eurostat, dat de regio rangschikt als een risicogebied voor het volledig verdwijnen van de bevolking.

Galicië is zeker geen unicum. Ook Italië bijvoorbeeld kent een leegloop in zijn vaak kleine, onherbergzame dorpjes. In het Siciliaanse dorp Sambuca werden eerder dit jaar nog huizen voor 1 euro te koop aangeboden. De nieuwe eigenaars moeten de woning binnen drie jaar opknappen, en een borg betalen van 5.000 euro tot de renovatie is voltooid. In het Italiaanse bergdorp Locana in Piëmont kregen nieuwe eigenaars zelfs een premie van 9.000 euro voor ieder gezin dat naar daar verhuist. En de gemeente Borgomezzavalle heeft niet enkel huizen te geef voor 1 euro, het zwaait ook nog eens met 1.000 euro voor elke baby die er wordt geboren.