Von der Leyen krijgt staande ovatie tijdens ‘erop of eronder’-speech in Europees Parlement

Als slotakkoord van haar ‘erop of eronder’ speech, veroorlooft beoogd voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen zich een persoonlijk verhaal. Ze vertelt de Europarlementariërs over haar vader, hoe immens gelukkig die als Duits jochie van 15 jaar was toen de Europese landen na de verwoestende Tweede Wereldoorlog Duitsland opnamen in de ring van democratische mogendheden. “De EU is als een lang huwelijk, de liefde wordt niet groter maar wel dieper. En we mogen nooit vergeten waarom ze is ontstaan.” Waarna ze emotioneel in Frans, Duits en Engels “Lang leve Europa!” roept.

Von der Leyen krijgt een (deels) staande ovatie dinsdagochtend. Haar speech, die voor sommige fracties bepalend is of ze haar vanavond steunen, valt duidelijk in goede aarde. Samen met de toezeggingen die ze maandag per brief aan de politieke partijen deed, lijkt het voldoende om de vereiste absolute meerderheid (374 stemmen) te krijgen in het parlement. Betrokkenen verwachten dat uiteindelijk rond de vierhonderd Europarlementariërs haar zullen steunen.

Leyens christendemocratische partijgenoten, en een groot deel van de sociaaldemocraten en liberalen, scharen zich vermoedelijk achter haar. De Groenen en Verenigd Links niet. De populisten van het Italiaanse Lega en het Franse Front National evenmin, maar dat ziet Von der Leyen als compliment. “Ik ben blij dat ik uw steun niet krijg”, aldus de kandidaatvoorzitter vanmorgen. Omdat de stemming vanavond geheim is, blijft er onzekerheid over de uitslag.

Klimaatverandering

In haar speech zette Von der Leyen – momenteel nog minister van Defensie in Duitsland – zwaar in op ‘de Europese weg’. De EU is uniek met haar sociale markteconomie, het respect voor de rechtsstaat, haar streven naar eerlijke handelsakkoorden. Door verenigd te blijven, kan de EU de grote wereldwijde problemen het hoofd bieden. “Maar de burgers vragen voortgang. Zoals mijn kinderen zeggen: verspil geen tijd!”

Als ze wordt verkozen, ziet Von der Leyen het tegengaan van klimaatverandering als de grootste opgave voor haar Commissie. Ze belooft binnen honderd dagen na de start van haar Commissie met een wet te komen die Europa klimaatneutraal (nauwelijks nog CO2-uitstoot) moet maken in 2050. Als tussenstap moeten de EU-landen in 2030 tussen de 50 en 55 procent minder CO2 uitstoten.

Een enorme opgave, beaamde Von der Leyen. Ze bepleit de oprichting van een Europese klimaatbank om de benodigde investeringen – 1.000 miljard euro in de komende 10 jaar – te financieren. Voor de landen die nu het meest achterlopen (Oost-Europese lidstaten) komt een speciaal overgangsfonds.

Digitaks

De Duitse CDU-politica wil verder hightechreuzen belasten met een digitaks en komt met een voorstel voor een Europese garantie op WW-uitkeringen. Deze garantie zou werklozen moeten verzekeren van een inkomen als de nationale WW-fondsen door een zware crisis leeg raken.

Verder wil de beoogde Commissievoorzitter een eind maken aan de veto’s van de lidstaten bij gevoelige wetsvoorstellen (belastingen, energie, buitenlands en sociaal beleid). De lidstaten voelen daar niets voor.

Om de burger meer inspraak te geven, begint volgend jaar een conferentie over de toekomst van de EU. Onderdeel daarvan is een herstart van de Spitzenkandidaten, het systeem waarbij de kiezer mede bepaalt wie de Commissievoorzitter wordt. Von der Leyen werd twee weken geleden door de leiders voorgedragen na een lange EU-top. Daarbij werden de Spitzenkandidaten – onder wie de PvdA’er Frans Timmermans – genegeerd omdat zowel de leiders als het parlement zich niet achter één kandidaat konden scharen.

Von der Leyen wil verder dat de helft van haar Commissie uit vrouwen bestaat. Ze rekende de parlementariërs voor dat er slechts 35 vrouwen waren onder de 183 Commissarissen sinds de start van de EU (1958). Minder dan 20 procent. Dat is voor Von der Leyen niet langer acceptabel. Ze eist dat elke lidstaat minstens één vrouw voordraagt als kandidaat-Commissaris. “Wij vrouwen willen ons eerlijke aandeel.”