Omstreden bedrijf houdt bijna failliet Alitalia in de lucht
Op het nippertje lijkt Alitalia overeind te blijven, maar dat lukt niet zonder infrastructuurbedrijf Atlantia. Tot ongenoegen van de regering, want die houdt dat bedrijf verantwoordelijk voor het instorten van een brug bij Genua.
De zo goed als failliete Italiaanse luchtvaartmaatschappij Alitalia lijkt opnieuw te worden gered. Dinsdag was de laatste dag waarop kandidaat-kopers hun belangstelling kenbaar konden maken. Vier investeerders die samen een consortium willen vormen, hebben dat gedaan. Hun plan is dat de staat – via het ministerie van Financiën en spoorbedrijf Ferrovie dello Stato – 50 procent van de aandelen koopt. De derde partner is het Amerikaanse Delta Air Lines, de enige sectorgenoot die bereid is mee te doen, en die 15 procent wil kopen.
De onontbeerlijke vierde koper van de resterende 35 procent kwam vorige week pas in beeld: het beursgenoteerde infrastructuurbedrijf Atlantia, waar de familie Benetton grootaandeelhouder is. Atlantia zou 300 miljoen euro in Alitalia kunnen stoppen. De reddingspoging lijkt dus te lukken.
Twee jaar geleden stond de Italiaanse luchtvaartmaatschappij voor de zoveelste keer op omvallen. De regering heeft toen een lening van 900 miljoen euro verstrekt, maar dat geld is nu bijna op. In hun moeizame zoektocht naar investeerders hebben ministers en de overheidscommissarissen die het bedrijf nu leiden met allerlei partijen gesproken: met Lufthansa, easyJet, de eigenaar van voetbalclub Lazio, Chinese luchtvaartmaatschappijen. Maar geen van allen zag een deal zitten.
Faillissement geen optie
Want Alitalia is verre van aantrekkelijk: het lijdt al twintig jaar verlies, tegenwoordig bijna een miljoen euro per dag. De relatief kleine luchtvaartmaatschappij kan op de korte vluchten de concurrentie met prijsvechters niet aan en op de lange vluchten niet tegen grotere maatschappijen als Air France-KLM opboksen.
Maar Alitalia failliet laten gaan, blijkt voor geen enkele Italiaanse regering een optie; de afgelopen tien jaar heeft de overheid er ruim 10 miljard euro ingepompt. De luchtvaartmaatschappij heeft ruim 11.000 man personeel, en nog eens zo’n 20.000 mensen werken bij toeleveringsbedrijven. Zoveel mensen die hun baan verliezen, dat wil een regering niet op haar geweten hebben. De huidige regeringspartijen, de populistische Vijfsterrenbeweging en de Lega, vinden bovendien dat Italië een nationale luchtvaartmaatschappij nodig heeft omdat toerisme zo’n belangrijke sector is.
Investeerders vinden
De harde cijfers spreken dat echter tegen. Reizigers in Italië kiezen massaal voor prijsvechters als Ryanair en easyJet en voor de hogesnelheidstrein. Luchtvaarteconomen zeggen dat als Alitalia wegvalt, andere vliegtuigmaatschappijen de vrijgekomen start- en landingsvergunningen zonder problemen zullen overnemen.
Maar deze regering lijkt niet geïnteresseerd in feiten en in de miljarden die in de bodemloze put verdwijnen; Alitalia móet in de lucht blijven. Daarom heeft vicepremier Luigi di Maio, leider van de Vijfsterrenbeweging en minister van Economische Ontwikkeling, zich vol op het dossier gestort en zich ingespannen om investeerders te vinden. Dat lijkt gelukt, al heeft Di Maio grote moeite met de deelname van Atlantia aan het consortium. Dat is namelijk het moederbedrijf van Autostrade per l’Italia, dat onder andere de snelweg in Genua beheert waar vorige zomer een brug instortte en 42 doden vielen.
Lastig
De Vijfsterrenleider gaf Atlantia en de familie Benetton de schuld van dat drama en zwoer dat ze daarvoor moeten boeten: hij kondigde aan de concessie voor het Italiaanse snelwegbeheer in te trekken. Atlantia vecht dat aan. Italiaanse kranten schrijven dat de Benettons en Di Maio elkaar niet uit kunnen staan. Dat uitgerekend Atlantia er nu voor lijkt te gaan zorgen dat Alitalia niet failliet gaat, is een lastige kwestie voor de minister. Hij denkt dat het bedrijf zo hoopt weer bij de regering in de gunst te komen en wil daar niet in mee gaan. Maar tegelijkertijd heeft de Italiaanse regering geen keus: niemand anders kan en wil Alitalia stutten.
Economen en analisten zijn sceptisch over deze redders en hun plan, dat voorziet in 1.700 ontslagen en winstgevendheid in 2022. Ze wijzen op de enorme zwakte van Alitalia, de hoge schulden van het bedrijf en op het feit dat bedrijven die worden geleid door ondernemers én de staat haast nooit goed lopen.