VRT trekt lessen na verkiezingen: 1.000 mensen moeten omroep zeggen wat er echt leeft
Ja, misschien hadden ze u iets minder vaak Anuna De Wever en haar klimaatmarsen moeten voorschotelen in Het Journaal. In een intern document erkent de VRT-nieuwsdienst dat te weinig werd aangevoeld dat veel mensen het beu waren. Om dat in de toekomst te voorkomen, willen ze een panel oprichten met 1.000 mensen, om te weten wat u écht belangrijk vindt.
“We stellen vast dat we de uitslag van de verkiezingen en de lage interesse voor de klimaatproblematiek niet hebben aangevoeld.” Aan het woord is de hoofdredactie van de VRT-nieuwsdienst op de redactieraad, begin deze maand. Er wordt erkend dat de omroep veel bericht heeft over de klimaatmarsen, “maar te weinig de kritische stem heeft aangevoeld van mensen die het beu waren”.
Om dat te vermijden, wil de nieuwsdienst in de toekomst veel vaker input vragen van haar kijkers, lezers en luisteraars. “Voor de verkiezingen laten wij altijd een grote bevraging uitvoeren”, legt de hoofdredactie uit. “We vragen bijvoorbeeld wat mensen bezighoudt, waar ze zich zorgen over maken of wat volgens hen een politieke prioriteit moet zijn. De resultaten gebruiken we om te beslissen welke thema's we belichten in onze verkiezingsuitzendingen. Nu gebeurt dat dus om de vijf jaar, maar we zouden de mensen vaker willen bevragen.”
Vragenfluisteraars van VTM
Bij VTM Nieuws doen ze al iets dergelijks. Sinds maart 2015 toetsen ze dagelijks af wat er leeft bij 100 Vlamingen. Concreet werkt het zo: op basis van de ideeën in de ochtendvergadering kiest de redactie elke dag drie thema's. Een door onderzoeksbureau iVox geselecteerd panel kan dan per thema drie vragen doorgeven die zij daarbij hebben. Halverwege de namiddag maakt een redacteur een selectie van de relevantste vragen en bezorgt die aan de journalist. Soms komt een vraag, waarop het antwoord voor de journalist misschien evident lijkt, vaak terug. Dan weet hij of zij dat het toch belangrijk is om die vraag expliciet te beantwoorden in de reportage. Maar het leidt ook tot nieuwe ideeën.
Ook VRT wil nu met zo'n panel aan de slag, maar ziet het grootser. “Als openbare omroep willen we werken met een zo betrouwbaar mogelijke afspiegeling van de bevolking”, valt te horen bij de hoofdredactie. Hoe meer mensen je bevraagt, hoe betrouwbaarder - maar ook hoe duurder, uiteraard. De VRT mikt op 1.000 mensen. “Hoe we het precies gaan doen - dagelijks of om de paar maanden - weten we nog niet. We hebben nu een aantal offertes opgevraagd, om te kijken wat voor ons de beste formule is en wat het kost.”
Als de middelen tijdig gevonden worden, zou de VRT met het panel van start gaan in september of oktober. “Maar voor alle duidelijkheid: de resultaten daarvan zullen niet dicteren wat we maken en doen.”
Steekkaarten voor Vlaams Belang
Uit het verslag van de redactieraad blijkt dat er ook vragen zijn over hoe journalisten moeten omgaan met “uiterst rechts”. De hoofdredactie vindt dat er een leidraad nodig is. “Zeker tijdens de zomer, als er minder volk is bij de politieke cel en er mensen worden ingezet die onvoldoende beslagen zijn in het onderwerp”, klinkt het. De deontologische raad vraagt zich af of er een aparte cel moet komen, maar voegt er meteen aan toe dat men ook “niet in overdrive moet gaan”. Volgens de hoofdredactie is het vooral belangrijk om uiterst rechts en populisme kritisch te benaderen en kennis goed te delen op de redactie. “We maken momenteel steekkaarten voor PVDA en Vlaams Belang, zoals die er ook waren voor de begroting en dergelijke bij de verkiezingen”, aldus de hoofdredactie in het verslag.
Voor Vlaams Belang, die het verslag van de redactieraad in handen kreeg, bewijst dit de subjectieve houding van de VRT tegenover de partij. “Het mediadecreet en de beheersovereenkomst bepalen dat de VRT zich te allen tijde onafhankelijk, neutraal en objectief moet opstellen”, zo zegt Vlaams Parlementslid Klaas Slootmans. “Door aparte cellen op te richten en steekkaarten te maken, worden correcte journalisten gemanipuleerd om onze partij per definitie in een slecht daglicht te stellen.”
Goochelen met cijfers
De VRT-hoofdredactie stelt dat daar niets van aan is. “Op die kaarten staan vooral facts and figures, die journalisten die niet thuis zijn in de materie helpen om kritische vragen te stellen. Op de kaart over de begroting staat hoe groot het tekort nu is, hoe dat er gekomen is,.... En wat migratie betreft, staat de terminologie uitgelegd, maar ook de officiële cijfers, want partijen goochelen nu eenmaal vaak met hun eigen cijfers.”
Maar volgens Vlaams Belang wil de VRT absoluut voorkomen dat de partij nog eens de verkiezingen wint. Vlaams fractieleider Chris Janssens zal minister van Media Sven Gatz (Open Vld) om opheldering vragen, maar de partij beraadt zich ook over een klacht bij de Vlaamse Regulator voor de Media.