Een kleine stap voor de mens of een groot toneelstuk? Waarom de maanlanding (n)ooit plaatsgevonden heeft
"One small step for man, one giant leap for mankind." Morgen exact 50 jaar geleden, op 21 juli 1969, sprak Neil Armstrong deze memorabele zin uit toen hij als eerste mens ooit een voet op de maan zette. Zo'n 600 miljoen mensen over de hele wereld zagen het live gebeuren op televisie. En toch zijn er mensen die er rotsvast van overtuigd zijn dat hen iets werd voorgelogen, dat de hele maanlanding is nagebootst in een filmstudio en er nog nooit een astronaut op de maan is geweest. Hoe komt het dat zij de maanlanding nog steeds niet geloven?
Is de maanlanding de grootste leugen uit de geschiedenis? Er zijn artikels en boeken over geschreven, documentaires over gemaakt, YouTubers vloggen erover en op internetfora worden de beelden nog altijd tot in het kleinste detail uitgeplozen. Het aantal mensen dat niet gelooft dat er echt al astronauten op de maan zijn geweest, is niet min.
Sommige bevragingen hebben het over 10 tot 20 procent van de Amerikanen, 1 op de 6 Britten en bijna de helft van de Russen. Ook heel wat jongeren geloven dat de maanlanding fake is. Hoe correct en exact die cijfers zijn, is natuurlijk nog maar de vraag. Het staat wel vast dat de complottheorieën hardnekkig overleven, nu al 50 jaar nadat Neil Armstrong als eerste mens een voet op de maan heeft gezet.
Bekijk hieronder nog eens de beelden van de historische gebeurtenis 50 jaar geleden (lees voort onder de video):
Ruimterace in volle Koude Oorlog
Om te begrijpen waar dat wantrouwen vandaan komt, moeten we even terug naar 4 oktober 1957. Die dag lanceert de Sovjet-Unie als eerste natie ooit een satelliet in een baan rond de aarde. In de hele wereld vallen de monden open van verbazing, niemand zag dit aankomen. Vooral in de Verenigde Staten veroorzaakte het nieuws, midden in de Koude Oorlog, een schokgolf. De Amerikanen beseffen plots dat de Sovjets over een veel krachtigere raket beschikken dan zijzelf.
De VS stort zich vanaf dat moment in een ruimterace met de Sovjet-Unie en maakt miljarden dollars vrij om de grote achterstand in te halen. Amerika wil koste wat het kost bewijzen dat het de machtigste natie ter wereld is. In 1961 maakt president John F. Kennedy voor het Amerikaans Congres zijn ambitieuze plannen bekend om nog voor 1970 de eerste man op de maan te zetten en veilig terug te laten keren.
Maar tot frustratie van de Amerikanen zijn het vooral de Sovjets die de primeurs binnenhalen. In 1961 wordt de Rus Joeri Gagarin de eerste mens in de ruimte en in 1965 is het een Russische kosmonaut die de eerste ruimtewandeling uitvoert. Nog een jaar later zijn het opnieuw de Sovjets die voor het eerst een onbemand ruimtetuig laten landen op de maan.
De Sovjet-Unie lijkt lange tijd de race te winnen, tot het tij eind jaren 60 plots keert in het voordeel van de VS. Op 21 juli 1969 schrijven Neil Armstrong en Buzz Aldrin wereldgeschiedenis door als eerste mensen ooit een voet op de maan te zetten. In de jaren daarna zullen nog 10 andere Amerikaanse astronauten volgen, terwijl de Sovjets er nooit in slagen.
Maanlanding opgenomen in filmstudio?
Dat zet heel wat mensen aan het denken. Hoe kan het dat Amerika op amper 10 jaar tijd iets verwezenlijkt wat geen enkel ander land lukt? Dat er sinds 1972 zelfs geen enkele Amerikaanse astronaut nog op de maan is geweest, vinden velen nog verdachter.
Een mislukte maanlanding zou op alle vlakken een ramp zijn geweest voor Amerika. Er waren immers al miljarden uitgegeven en de hele wereld keek toe. Is de verleiding dan niet groot om de hele landing na te bootsen in een filmstudio? Veel gemakkelijker en goedkoper.
De film "2001: A Space Oddyssey" bewees het jaar voor de landing alvast dat zoiets toen al perfect mogelijk was. Regisseur Stanley Kubrick gaf trouwens in een interview zelf toe dat hij betrokken was bij de valse opnames van de maanlanding. Dat interview bleek achteraf door een imitator te zijn gegeven, maar de beelden circuleren wel nog steeds op het internet.
(lees verder onder de foto)
Zou NASA de landing live uitzenden als ze niet op voorhand al wisten dat alles goed zou aflopen? Is het toeval dat de successen van de Amerikaanse ruimtevaart komen op een moment dat de oorlog in Vietnam zeer onpopulair is? Het perfect afleidingsmanoeuvre?
Al die vragen en bedenkingen beginnen een eigen leven te leiden. Critici van de maanmissies beginnen elk detail uit te pluizen en vinden, zo beweren ze althans, verschillende bewijzen die aantonen dat er onmogelijk astronauten op de maan kunnen zijn geweest.
De Amerikaanse YouTuber Shane Dawson maakte een hele reeks video's over complottheorieën, waaronder over de maanlanding
(lees verder onder de video)
Op foto's en filmbeelden van de maanlandingen vinden complotdenkers allerlei eigenaardigheden. Een wapperende vlag terwijl er geen wind is op de maan. Sterren die ontbreken op de foto's. Schaduwen die bewijzen dat er gewerkt is met studiolampen. De maanlander, enkele duizenden kilo's zwaar, veroorzaakt geen krater op het maanoppervlak. En ga zo maar voort.
En hoewel alle argumenten intussen uitgebreid weerlegd zijn, niet alleen door NASA zelf, maar ook door allerlei experten, blijven de complottheorieën in leven.
In deze video weerlegt ruimtevaartingenieur Stijn Ilsen enkele van de vaak gehoorde complottheorieën: