Spaanse vrouwen Europees ‘hofleverancier’ eicellen

Volgens experts is de bereidheid om te doneren in Spanje hoog vanwege de aanzienlijke vergoeding, de gewaarborgde anonimiteit en de onzelfzuchtigheid van de Spanjaarden: zo kent het land ook relatief veel orgaandonoren.

De meer dan 200 Spaanse privéklinieken die zich hebben gespecialiseerd in geassisteerde bevruchting zijn blij met de voortrekkersrol die het land speelt. Dankzij de grote ervaring en geavanceerde technologie liggen de slagingspercentages van vruchtbaarheidsbehandelingen in Spaanse klinieken (gemiddeld 54 procent) boven het Europese gemiddelde. 

Daarnaast is het een lucratieve onderneming voor de klinieken. Hoewel de vergoeding voor donoren met 1.000 euro beduidend hoger ligt dan in veel andere landen, ‘kost’ een behandeling de kliniek gemiddeld 3.000 euro, terwijl de rekening voor wensouders ongeveer 10.000 euro bedraagt. 

Toch zet de sector vraagtekens bij het gebrek aan eenduidige regels op Europees niveau. Omdat de vraag naar eicellen vanuit het buitenland groot is, vrezen sommigen voor uitbuiting van arme vrouwen in Spanje. Enkele Europese landen, waaronder Duitsland, verbieden dan ook donatie van eicellen. 

Een ander punt van zorg is de anonimiteit van de donoren: terwijl Spaanse donoren recht hebben op absolute anonimiteit, kan dat botsen met het recht op identiteit van donorkinderen in andere Europese landen. Zij kunnen de behoefte voelen om hun ‘biologische’ ouder(s) te leren kennen.

In België is de donatie van eicellen toegestaan, maar mogen de donoren geen geld overhouden aan het afstaan van de eicellen. Omdat het hele proces ruim twee maanden kan duren, staat er wel een vergoeding tegenover. De donoren worden gecompenseerd voor de onderzoeken, de hormoonbehandeling en het onder narcose laten verwijderen van de eitjes. Net als in Spanje is ook in België het recht op anonimiteit van de donor wettelijk gewaarborgd.

Volgens de meest recente gegevens (2014) is Spanje koploper vruchtbaarheidsbehandelingen op het Europese vasteland. 54 procent van de ruim 55.000 behandelingen wordt in dit land uitgevoerd. Het aanbod van eicellen in Spanje is zelfs zo groot dat ruim wordt voldaan aan de binnenlandse vraag. Een deel van het ‘overschot’ wordt dan ook ingevroren en geëxporteerd naar landen waar een tekort heerst, zoals Italië. 

Ook reizen jaarlijks bijna 13.000 vrouwen naar Spanje voor een vruchtbaarheidsbehandeling. Dat blijkt uit cijfers van de Spaanse Sociëteit voor Vruchtbaarheid, een gespecialiseerd wetenschappelijk onderzoeksbureau. Zeker 40 procent van hen is van Franse komaf. 

De strenge wetgeving in Frankrijk staat alleen heteroseksuele vrouwen met een partner toe een vruchtbaarheidsbehandeling te ondergaan. Alleenstaande vrouwen en lesbische stellen met een kinderwens komen dan ook al snel in Spanje terecht. 

Er zijn geen officiële statistieken bekend van het aantal Belgische stellen dat naar Spanje reist voor een vruchtbaarheidsbehandeling.