Pascale Platel: ‘Ze vrezen dat ik dingen uitlok. Maar ik ben geen prooi meer’

Fotomodel worden. Het is een droom die wel meer meisjes koesteren. Ook theatermaakster Pascale Platel was zo’n meisje. “Toen ik zestien jaar was, waren er wel een aantal fotografen die me vroegen te poseren”, vertelt ze. “Maar ik was niet helemaal overtuigd van hun goede bedoelingen. (lacht) Mijn vader trouwens ook niet, want van hem moest ik eerst een diploma halen.” Toen dat diploma eenmaal op zak was, bleek de interesse van de fotografen bekoeld. Platel: “Ik vond het ondertussen ook interessanter om te schrijven en theater te maken. Maar het idee om fotomodel te worden is wel blijven hangen.”

Twee jaar geleden, op haar 57ste, besloot Platel eindelijk werk te maken van die meisjesdroom. Met de hulp van haar lief, die als haar strikt persoonlijke fotograaf dienst doet. Het resultaat is op Instagram en Facebook te bewonderen. Platel ontpopt zich daar, 40 jaar na datum, tot het model dat ze altijd al wou zijn. Vaak verleidelijk, soms dromerig voor zich uit starend, soms ook verlegen. “Een experiment”, noemt ze het. “Voor de lens van de camera kan ik een bepaald beeld van mezelf creëren. Ik ben op zoek naar hoe ver ik daarin kan gaan. Die fotosessies gaan in essentie over de maakbaarheid van de mens. Kan je jezelf als mens heruitvinden?”

Het foto-experiment was het vertrekpunt voor Populier, een nieuwe voorstelling die vanavond bij De Vieze Gasten in première gaat. “Op een dag kwam ik tot het besef dat ik veel te groot geworden was voor mijn pantser”, schrijft ze in het aankondigende tekstje. “Ik besloot het van mij af te werpen en plaats te maken voor mijn nieuwe huid. Het enige wat ik niet zo goed had ingeschat, was de tijd dat mijn nieuwe pantser nodig had om uit te harden. Want die tussentijd als week dier, ik kan het jullie nu al verklappen, was niet om te lachen.” 

Platel neemt haar publiek tijdens de voorstelling mee in zeven korte verhalen. “Verhalen over de kleine dingen uit het leven”, vertelt ze. “Kleine gebeurtenissen die soms grote emoties met zich mee brengen.” Met als rode draad het heruitvinden van zichzelf en de kwetsbaarheid die daar onvermijdelijk mee gepaard gaat. 

In welke zin?

“Ik hou ervan mezelf uit te dagen. Ik wil constant nieuwe dingen proberen, mijn eigen zin doen. Die strategie hanteer ik al sinds mijn dertigste. Maar dat brengt ook enorme risico’s met zich mee. Ik heb bijvoorbeeld niet altijd even veel werk gehad. Soms was het weleens schrikken om te zien dat de agenda voor de komende maanden niet zo gevuld oogde. Ik heb tenslotte ook een huis af te betalen. Ik heb in het verleden vaker partners gehad die me zeiden: ‘Jij doet wat je wil en verdient daar je geld mee. Dat kan toch niet?’ Ze probeerden dan om die strategie te kopiëren, maar helaas niet altijd met hetzelfde resultaat. Al hoeft dat niet per se een probleem te zijn. Mislukken hoort erbij, het hangt er alleen van af hoe je daarmee om gaat. Ook dat vind ik heel fascinerend. Kinderen zijn bijvoorbeeld heel veerkrachtig, maar als je ouder wordt, gaat die veerkracht er beetje bij beetje uit. Kleine tegenslagen worden dan plots onoverkomelijke problemen. Toen ik onlangs een vlekje op mijn been ontdekte, dacht ik meteen dat ik doodging.”

Je hebt op je 59ste dus ook al aan veerkracht ingeboet?

“Uiteraard. Ik heb me nog nooit beter gevoeld dan op dit moment en tegelijk jaagt net dat me schrik aan. Ik heb het gevoel dat mijn leven een cadeau is en dat ze me dat zomaar van het ene op het andere moment uit mijn handen kunnen trekken. Daarom roep ik ook om de haverklap ‘touchons du bois’. (voegt daad bij het woord en grijpt het houten blad van het cafétafeltje stevig vast) Een kind maakt zich geen zorgen om dat soort dingen.” 

Hoe probeer je dat proces tegen te gaan?

“Door mezelf te verplichten nieuwe dingen te proberen. Neem nu Populier. In die voorstelling experimenteer ik voor het eerst met het voorlezen van twee verhalen. Ik vind het heel schoon om iemand als Toon Tellegen een tekst te zien voorlezen. Maar voor mij is dat nieuw. Dat soort dingen houdt me scherp.

“Of zoals onlangs, toen ik meespeelde in Berg, een stuk van Arno Synaeve en Steven Prengels. Ik moest daarin dansen en stukken uit het oeuvre van Wagner en Rammstein zingen. Als ik dan hoor dat daar tijdens de repetities een reeks zanglessen bijhoren, kan ik daar ontzettend dankbaar om zijn. Ik wil constant blijven bijleren. Er zijn nog zoveel dingen te doen. Radiomaken, bijvoorbeeld. Ik denk dat ik dat heel goed zou kunnen. Het lijkt me fantastisch om ergens in een kotje te zitten en gesprekken te voeren met mensen die je niet kent. Ik heb al gemerkt dat mensen heel veel aan mij toevertrouwen, misschien omdat ik mezelf ook makkelijk bloot geef.” 

Zo vertelde Platel drie jaar geleden tijdens een TED-talk op uitnodiging van TEDxFlanders­Women hoe ze op haar 22ste tijdens een vakantie in Spanje werd verkracht. In een voorstelling die rond kwetsbaarheid en veerkracht draait, lijkt het misschien logisch dat ook die gebeurtenis de revue passeert. Maar Platel kiest er bewust voor om van dat thema weg te blijven. 

Platel: “Toen ik met dat verhaal naar buiten ben gekomen, was dat een bevrijding. Die verkrachting was iets dat me jarenlang heeft afgeremd. Maar nu iedereen weet wat ik heb meegemaakt, heb ik die rugzak afgezet. Het verhaal is verteld, het is nu tijd om verder te gaan. Ik wou iets anders vertellen, iets meer herkenbaar doen. Wat ik heb meegemaakt, is zo extreem dat maar weinig mensen zich er in kunnen herkennen. Al blijft het onrechtstreeks natuurlijk wel een rol spelen in wat ik op het podium doe. De foto’s die als vertrekpunt voor Populier dienen, had ik zonder die getuigenis waarschijnlijk nooit laten maken. Het doen van mijn verhaal heeft me een gevoel van vrijheid gegeven en die foto’s zijn daar het bewijs van. Ze geven me de kans mezelf te tonen zoals ik dat zelf wil. Om de kracht terug te pakken die me op mijn 22ste is afgenomen. Ook al vinden sommigen dat ik me daarmee tot seksobject verlaag.”

Krijg je veel negatieve reacties?

“Mensen vragen me vooral naar het waarom van die fotosessies. Of ze zijn bang in mijn plaats. Ze vrezen dat ik dingen uitlok. Maar ik ben geen prooi meer. Ik vind het ook niet erg om tegenwind te krijgen. Door dat vechten ga ik net vooruit. Ik heb graag dat het schuurt. Er komt volgend jaar trouwens ook een boek. Met die foto’s en een reeks bijhorende verhaaltjes. Tekstjes die ik heb geschreven over mijn lichaam en hoe ik er naar kijk. Die zullen wat context geven die nu op Instagram en Facebook misschien ontbreekt.” 

Waarom gooi je die foto’s dan toch al op sociale media?

“Uit ongeduld. Soms maak je foto’s die zo goed gelukt zijn dat je ze meteen wil laten zien. Maar wat je op Instagram aantreft, is slechts een fractie van het totale aantal beelden die we al hebben gemaakt.”

Er zijn op Instagram wel meer vrouwen die met soortgelijke beelden uitpakken. Alleen zijn zij meestal een stuk jonger. Zijn deze foto’s een signaal? Wil je laten zien dat vrouwen ook op hun 59ste nog sexy en verleidelijk kunnen zijn?

“Ik heb het niet zo voor grote boodschappen of duidelijke signalen. Het is gewoon iets wat ik heel leuk vind om te doen. Ik ben ervan overtuigd dat je snel oud wordt wanneer de erotiek uit je leven verdwijnt. Die fotosessies zijn voor mij een manier om die erotiek te bewaren. Meer moet je er eigenlijk niet achter zoeken.” 

Tot slot. Waar komt de naam Populier vandaan?

“Het is een bijnaam die ik kreeg in de humaniora. Omdat ik zo groot was. Maar in plaats van me dat aan te trekken gebruikte ik dat als een soort geuzennaam. Ik ondertekende zelfs met Populier. Dat is voor mij wat weerbaarheid betekent: je kwetsuren proberen om te buigen naar sterktes. Bovendien vind ik populieren fantastische bomen. Hun geruis doet me altijd denken aan de zee.” 

Populier, van 23 tot en met 28 juli, bij De Vieze Gasten. Ticketinfo via www.pascaleplatel.be