De kogel is door de kerk: Boris Johnson wordt premier van het Verenigd Koninkrijk

Een meerderheid van 92.000 van de circa 160.000 leden van de Britse Conservatieve Partij verkoos Boris Johnson tot nieuwe partijleider, waarmee hij ook de nieuwe premier van het Verenigd Koninkrijk wordt. Het is het einde van een lange opvolgingsstrijd binnen de Conservatieve Partij – eerst moesten de parlementsleden in verschillende rondes twee kandidaten aanduiden, waarna die de 160.000 partijleden moesten overtuigen. Huidig premier Theresa May dient morgen haar ontslag in bij de Queen, waarna haar opvolger Johnson er de eed zal afleggen.

Boris Johnson, voormalig minister van Buitenlandse Zaken, daarvoor burgemeester van Londen en eeuwig enfant terrible van de Britse politiek, lag eerder in de peilingen al mijlenver voor op zijn concurrent Jeremy Hunt. In die laatste stemronde binnen de Conservatieve fractie in het Lagerhuis haalde hij 160 van de 313 stemmen binnen, Hunt kreeg er maar 77. En ook onder de leden is de charismatische Johnson bijzonder populair: een schandaal rond een felle ruzie met zijn vriendin aan het begin van de campagne veroorzaakte ogenschijnlijk niet de minste deining.

Grote weerstand

Het echte werk begint vanaf morgen. Op 31 oktober verlaten de Britten de Europese Unie, maar een echt plan voor de brexit ligt nog altijd niet op tafel. Boris Johnson heeft – net als Hunt trouwens – altijd gezegd dat hij het echtscheidingsakkoord dat Theresa May met de Unie sloot, wil heronderhandelen. Dat lijkt echter weinig realistisch: Brussel zegt al van meet af aan dat er aan het akkoord geen letter meer verandert. Afgelopen week zei Johnson nog dat hij in elk geval niet van plan is akkoord te gaan met de ‘backstop’, het onderdeel van het echtscheidingsakkoord dat de Ierse grenskwestie moet regelen. Daarmee maakte hij de kans op een brexit zonder deal nog wat groter.

De brexit is één ding, maar de nieuwe Britse premier zal ook moeten opboksen tegen grote weerstand, bij oppositiepartij Labour, maar ook binnen zijn eigen Conservatieven. Een dertigtal Tories, onder wie minister van Financiën Philip Hammond en de invloedrijke Dominic Grieve, sluiten niet uit dat ze een motie van wantrouwen zouden indienen tegen de toekomstige regering-Johnson mocht een No Deal gevaarlijk dichtbij komen, zelfs als dat voor Labour-leider Jeremy Corbyn een vrijgeleide naar Downing Street 10 betekent. Bovendien moet de toekomstige Britse leider net als Theresa May regeren zonder meerderheid in het parlement en zou Labour het vertrouwen in de premier al vanaf donderdag kunnen testen, wanneer Johnson zijn brexitplannen uit de doeken doet in het parlement.

De eerste taak van de nieuwe Britse eerste minister wordt hoe dan ook de samenstelling van zijn kabinet. Daarvoor circuleren al heel wat namen in de Britse pers: supporter van het eerste uur Liz Truss zou minister van Financiën kunnen worden, terwijl Johnson zijn campagnemanager Iain Duncan Smith op het oog zou hebben voor de post van vicepremier. Ex-brexitminister Dominic Raab wordt dan weer getipt als de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, al zou hij ook kans maken om opnieuw brexitminister te worden.