Afghaanse hoofdstad Kaboel getroffen door 3 verschillende bomaanslagen: al zeker 15 doden
In de Afghaanse hoofdstad Kaboel zijn zeker 15 doden gevallen bij drie verschillende bomaanslagen. Bij een zelfmoordaanslag vanmorgen op een bus kwamen 8 mensen om. Kort nadien werd Kaboel opnieuw opgeschrikt door nog twee explosies. Daarbij kwamen nog eens 7 mensen om het leven.Â
De aanslag is opgeëist door de fundamentalistische talibanrebellen, maar ook door de terreurgroep IS. Volgens de taliban zijn er "buitenlandse militairen" bij de slachtoffers, maar de regering in Kaboel ontkent dat. Wel vond er op het ogenblik van de aanslagen in Kaboel een ontmoeting plaats tussen NAVO-opperbevelhebber generaal Joseph Dunford en de speciale Amerikaanse gezant voor Afghanistan Zalmay Khalilzad.Â
Die laatste voert al een tijdje vredesonderhandelingen met de talibanrebellen in de Golfstaat Qatar. Deze maand zou Khalilzad in Qatar opnieuw overleg plegen met de taliban. Op tafel ligt een compromis waarbij de VS de buitenlandse troepen zouden terugtrekken uit Afghanistan. In ruil zouden de taliban hun aanvallen op de regering staken en geen onderdak geven aan buitenlandse terreurgroepen zoals Al Qaeda of IS. De steun van de taliban voor Al Qaeda was na de terreurgolf van 9/11 in de VS de aanleiding voor de Amerikaanse inval in Afghanistan. Dat was het begin van de huidige fase van de Afghaanse oorlog die al 18 jaar duurt.
Is een compromis mogelijk?
In feite is iedereen die oorlog beu: de VS, de andere buitenlandse mogendheden met troepen in Afghanistan, maar ook het Afghaanse leger, de taliban zelf en vooral de Afghaanse burgers die van zowat iedereen de schietschijf zijn. (Lees verder onder de foto).
De oorlog zit in een impasse waarbij de taliban grote delen van het platteland controleren en de regering plus buitenlandse troepen de grote steden en de strategische verbindingen tussen die steden in. "Het nuttige Afghanistan", zo wordt dat genoemd. De kans dat een van de partijen wint, is zo goed als uitgesloten en dus is een compromis een oplossing.
Naast de onderhandelingen tussen de VS en de taliban is er sinds kort ook een onderhandelingsronde tussen de taliban en vertegenwoordigers van de Afghaanse regering. Begin deze maand werd een "stappenplan voor vrede" afgesproken waarbij de taliban en andere groepen beloofden om geen burgerslachtoffers meer te maken en geen aanvallen meer uit te voeren op scholen, ziekenhuizen en markten. Daar is intussen nog niet veel van te merken, maar die intra-Afghaanse dialoog is nog niet zo lang geleden opgestart. Tot dan weigerden de taliban om te praten met de volgens hen onwettige regering van president Ashraf Ghani.
Etnische en religieuze gevoeligheden
Elk compromis zal ook rekening moeten houden met het kluwen van religieuze en etnische gevoeligheden in Afghanistan. Dat land is een lappendeken van volkeren, waarbij de soennitische Pashtun die vooral in het zuiden wonen de belangrijkste bevolkingsgroep zijn. President Ghani is een Pashtun, de meeste taliban ook. De nieuwe premier van buurland Pakistan, voormalig cricketster Imran Khan, is ook een Pashtun. (Lees verder onder de foto).
Die Pashtun vormen tussen de 40 en de 50 procent van de 35 miljoen Afghanen en houden er vooral op het platteland een erg traditionele levenswijze op na, de "pashtunwali". Het is net de doorgedreven modernisering onder het vroegere communistische bewind in de jaren 70 die geleid heeft tot de opstand van de traditionele Pashtun en andere groepen om die levenswijze te behouden.Â
Naast die Pashtun kunnen ook andere grote groepen zoals de noordelijke Tadzjieken (27 procent), Oezbeken en sjiitische Hazara (elk negen procent) niet genegeerd worden; anders komen die in opstand. Die laatste drie groepen vormden indertijd de "Noordelijke Alliantie" tegen de vooral uit Pashtun bestaande taliban. U merkt dat zowel de Pashtun (met Pakistan) als de andere bevolkingsgroepen banden hebben met de omliggende buurlanden zoals Oezbekistan, Tadzjikistan en Iran (voor de Hazara) die zo elk hun invloed projecteren in Afghanistan. In dat kluwen een vredesregeling vinden, is geen makkelijke klus, ook niet voor de Afghanen zelf.
Een laatste punt zijn de rechten van vrouwen in Afghanistan. Onder het talibanregime (1996-2001) werden die zo goed als thuis opgesloten; daarna is dat verbeterd maar ook niet zo erg veel. Veel vrouwen vrezen dat ze bij een vredesregeling opnieuw hun rechten zullen zien inperken.