Ruimteblok van 130 meter scheert rakelings langs de aarde, astronomen verrast
Een stuk ruimtesteen is in de nacht van woensdag op donderdag rakelings langs de aarde gescheerd. Astronomen zagen hem pas een dag van tevoren aankomen. ‘Je krijgt niet altijd vooraf een waarschuwing.’
Hij mag dan geruststellend 2019 OK heten, maar zo oké was het bezoek van de planetoïde niet. Het stuk ruimtesteen, met een afmeting tussen 60 en 130 meter, is groot genoeg om bij inslag een flinke stad in puin te leggen en vloog op een angstaanjagende kleine afstand van 71.000 kilometer langs de aarde.
“Dat is bijzonder”, zegt meteorietexpert Marco Langbroek (Naturalis). “Zo dicht bij de aarde komen ze bepaald niet elke maand langs.” Ter vergelijking: de maan staat ongeveer 384.000 kilometer bij ons vandaan. En onze verste satellieten draaien hun rondjes op zo’n 35.000 kilometer afstand.
De ontmoeting met 2019 OK illustreert het gevaar van dit soort ruimtestenen, die we lang niet altijd op tijd ontdekken. De Braziliaanse SONEAR Survey zag de steen pas woensdag, en dat is niet uitzonderlijk, stelt Langbroek. “Dit soort planetoïden zijn op de schaal van het zonnestelsel relatief klein en daarom moeilijk te zien.”
Randstad in puin
Wanneer ze uit de richting van de zon komen, zien we ze soms zelfs compleet over het hoofd. Het felle licht van de zon maakt in dat geval een waarneming onmogelijk. In 2013 gebeurde dat bijvoorbeeld, toen een ruimtesteen zonder enige vorm van waarschuwing boven de Russische stad Tsjeljabinsk explodeerde.
Op de schaal van mogelijke kosmische rampen vormen voorwerpen zoals 2019 OK ‘slechts een lokaal risico’, zegt Langbroek. “Maar je moet het risico ook niet onderschatten.”
Als de planetoïde was ingeslagen had hij een krater van enkele kilometers veroorzaakt. “De drukgolf die zo’n inslag veroorzaakt, zou alles in een straal van dertig tot vijftig kilometer platleggen”, zegt Langbroek.
Voorlopig hoeven we ons om 2019 OK geen zorgen meer te maken. Die beweegt inmiddels weer van de aarde af. Maar dit soort bijna-botsingen komen regelmatig voor. De afgelopen zestig dagen vlogen in totaal acht van dergelijke ruimterotsen langs de aarde op een afstand dichter dan de maan. 2019 OK naderde ons daarvan het dichtste.
Geen waarschuwing
“Het is niet uitgesloten dat een soortgelijk object in de toekomst inslaat zonder waarschuwing”, zegt Langbroek. De laatste keer dat de aarde geraakt werd door een dergelijk stuk ruimtesteen was in 1908. Toen ontplofte een ruimtesteen van een meter of zestig boven Siberië. “Op foto’s uit die tijd zie je dat in het bos in een gebied van zo’n dertig kilometer alle bomen zijn platgedrukt”, zegt Langbroek.
De schade viel relatief mee omdat het stuk steen poreus was en al in de lucht uit elkaar knalde. Als de Toengoeska-steen de aarde had bereikt, was de schade een stuk groter geweest. Langbroek: “Je mag er al helemaal niet aan denken dat zoiets in bewoond gebied gebeurt.”
