ECB wacht met renteverlaging, maar stelt vuurwerk in vooruitzicht
De Europese Centrale Bank (ECB) bereidt een grote klapper voor in september. Om te voorkomen dat de economische groei in de eurozone verdampt, verlaagt ‘Frankfurt’ dan mogelijk niet alleen de rente, maar hervat zij ook haar miljardenaankopen van staats- en bedrijfsschulden.
Hier en daar werd er rekening mee gehouden dat de eind oktober vertrekkende ECB-president Mario Draghi donderdag al een renteverlaging zou aankondigen. Het belangrijkste tarief is met -0,4 procent al negatief. Dat betekent dat sparen geld kost. Een nog lagere rente zou wel gunstig zijn voor huizenkopers.
Die rente blijft voor nu ongewijzigd. Maar door de sombere woorden van Draghi over de economie verwachten vrijwel alle ‘ECB-watchers’ dat hij na de volgende vergadering, na de zomervakantie, met een des te groter gebaar moet komen. ‘De laatste halte voor nieuwe ECB-actie’, oordeelt ING in een eerste analyse.
Schulden opkopen
“De vooruitzichten worden slechter en slechter”, constateerde Draghi in zijn persconferentie. Hij wees daarbij op de Europese industrie, die de gevolgen begint te ondervinden van de handelsoorlog. Ter voorbereiding van nieuwe monetaire stimuleringsmaatregelen tuigt de ECB diverse werkgroepen op. Die gaan onder meer kijken naar de “opties voor de omvang en samenstelling van mogelijke nieuwe netto schuldaankopen”.
Die onorthodoxe aanpak, ook wel vergeleken met het aanzetten van ‘de geldpers’, riep de afgelopen jaren veel kritiek op. In totaal heeft de ECB voor meer dan 2.500 miljard euro aan obligaties opgekocht van eurolanden en multinationals. Volgens Draghi is mede hierdoor de eurocrisis gestuit. Tegenstanders betwijfelen dat. Zij vrezen dat het geld blijft hangen in de financiële wereld, waar het vooral de prijzen van vastgoed, obligaties en aandelen opblaast. Desondanks zinspeelt Draghi nu op een hervatting. De ECB zal dan wel de spelregels moeten veranderen, zoals het maximale percentage van de staatsschuld dat zij mag bezitten. Hier en daar wordt zelfs gefluisterd dat ‘Frankfurt’ ook aandelen kan gaan aanschaffen.
Noodverbanden
Of de maatregelen die de ECB nu gaat voorbereiden effectief zijn, is een ander verhaal. “De ECB wordt in een hoek gedreven waarin zij eigenlijk niet wil zitten”, denkt de Tilburgse hoogleraar banken Harald Benink. “De echte oplossing, en dat zegt Draghi ook, moet van het budgettaire beleid komen.” Met andere woorden: probleemlanden als Italië dienen te hervormen. Welvarende staten als Nederland en Duitsland, met haar gammele bruggen en andere infrastructuur, moeten extra investeren.
Omdat de Europese politici er niet uitkomen, ziet de ECB zich genoodzaakt steeds weer nieuwe monetaire noodverbanden aan te leggen. Qua rente is het buiten de eurozone niet veel beter. In Zweden en Zwitserland is de rente nog negatiever. Volgende week verlaagt de Federal Reserve naar verwachting haar tarieven. De Turkse centrale bank gaf donderdag al het voorbeeld, en hoe: een van de belangrijkste rentes werd in één keer verlaagd van 24 naar 19,75 procent.