Kleine brouwerijen lusten statiegeld niet: ‘Blikjes zijn duurzamer’

Zo ongeveer om de dag schiet er ergens in België wel een nieuwe brouwerij uit de grond. Volgens cijfers van sectorfederatie Belgische Brouwers waren dat er in 2017 nog 281, in 2018 meer dan 300. Net als in het buitenland krijgt de biermarkt in ons land sinds kort een nieuwe impuls door vele micro-breweries: van mensen die bij wijze van spreken onder de keukentafel een eigen brouwsel bereiden tot professionals. Zij maken vooral speciale bieren. Al is dat niet het enige dat hen bindt: ze houden niet van statiegeld.

De Belgische biermarkt wordt, in tegenstelling tot het buitenland waar blikjes sterk opkomen, nog steeds gedomineerd door flessen en vaten. Voor kleine brouwers, die in minder grote hoeveelheden produceren, zijn vaten niet evident. “De Belg mag er dan nog niet van overtuigd zijn, volgens ons zijn blikjes wel de toekomst”, zegt Klaas Dellaert, die net een assemblagelijn voor blikjes aankocht voor zijn brouwerij Totem. “Een blikje kost ongeveer evenveel als een flesje, maar is gewoon veel duurzamer: het weegt minder en kan dichter gestapeld worden, waardoor het transport bijvoorbeeld al makkelijker verloopt. Door het mindere gewicht kost het verwerken van zo’n blikje ook minder energie dan glas.”

Vervuilend

Net dat is het probleem. “We weten dat vooral niet-herbruikbare flesjes heel erg vervuilend zijn voor het milieu”, zegt Rob Buurman, directeur van Recycling Netwerk. Het kost veel energie om het te laten smelten en er een nieuw flesje van te maken. Als je dat proces kunt uitstellen door zo’n flesje opnieuw te gebruiken, win je heel wat verspilde energie terug. Een herbruikbaar flesje heeft gemiddeld tien levens.”

In Nederland schat Craft, de organisatie van kleine en onafhankelijke bierbrouwers, dat  95 procent van hun leden geen statiegeld gebruikt, zo schreef de Nederlandse krant Trouw eerder deze week. Over cijfers beschikt de sectorfederatie Belgische Brouwers niet, maar ze herkent het verhaal wel. “We stellen die trend ook vast”, zegt directeur Nathalie Poissonnier. “Veel van de kleine brouwerijen gebruiken zogenaamde one way-flessen, die weggegooid worden.” 

Een belronde bij verschillende brouwers en drankenhandelaars bevestigt dat beeld. “Voordien gebruikten wij herbruikbare flesjes, maar we namen niet de moeite ze te recycleren”, zegt Dellaert. “Ze verdwenen meteen in de glasbak.”

Logistiek probleem

Kleine brouwers geven aan dat het lastig is om van die one way-flesjes af te stappen. “We bezitten noch de machines om zelf flesjes te reinigen, noch de middelen om daarin te investeren”, zegt Nacim Menu van de Brusselse Brasserie de l’Ermitage, die nu twee jaar bestaat. “Al is het vooral een logistiek probleem.” In het geval van herbruikbare flesjes moet een brouwerij op elke afzetplaats het leeggoed terughalen en zelf stockeren voor het te transporteren naar een derde partner. Dat is niet alleen voor de hobbybrouwer onmogelijk, ook voor semi-grote brouwerijen ligt zoiets erg moeilijk. 

“Het is bij ons inderdaad alleen rendabel omdat wij telkens met een grote hoeveelheid werken”, zegt Olivier De Brauwere van Brussels Beer Project, een van de grotere Brusselse brouwers.

Ook de etikettering kan roet in het milieubewuste eten gooien. Voor herbruikbare flesjes moet daar immers een bepaald soort lijm voor worden gebruikt die makkelijk loskomt bij het reinigen. “Maar veel mensen weten dat gewoon niet”, zegt Poissonnier. Net daarom start de federatie binnenkort met een campagne om brouwers daar bewust van te maken. “De lijm van een slecht etiket kan immers zo’n honderd tot duizend andere flessen contamineren, die dan opnieuw zouden moeten worden gewassen.”