Lisa Taddeo, de auteur die hét boek van de zomer schreef

Het is de vraag die vermoedelijk in elk interview met Lisa Taddeo opduikt, vroeg of laat (in dit geval laat, maar daarover straks): of ze zélf ervaringen heeft met mannen die haar grenzen hebben overschreden? Zeker. Meerdere. Ze zal de eerste noemen, het gebeurde toen ze 11 was, ze was in slaap gevallen op het strand, ver weg van waar haar ouders lagen. Ze werd wakker van een man die aan haar arm likte. Zijn snor, die herinnert ze zich nog. Ze zei: sorry. Ze glimlachte verontschuldigend toen ze opstond. Ze liep snel terug naar haar ouders. Ze zei niks tegen ze, bang dat haar moeder zou denken dat ze een slet was.

De Amerikaanse Lisa Taddeo is schrijfster. Van journalistiek werk (Esquire, New York Magazine) en korte verhalen, maar nu vooral van Drie vrouwen, dat begin juli in veertien landen tegelijk is verschenen. Het gaat over – jawel – drie vrouwen, drie bestaande Amerikaanse vrouwen, die Taddeo jarenlang volgde en die alle drie op hun eigen manier te maken hebben met mannen die niet per se goed voor hen zijn.

Begeerte

Maggie heeft op haar zeventiende een verhouding met een leraar gehad, die haar als een baksteen laat vallen als zijn vrouw erachter komt. Maar wás dat eigenlijk wel een verhouding? Of was het ordinair misbruik, verhuld door urenlange telefoongesprekken en lieve briefjes? Waar komen Maggies depressieve klachten jaren later vandaan, waarom voelt ze zich nog steeds zo vies?

Lina heeft een man die haar niet aanraakt en een minnaar die dat des te gretiger doet, maar alleen op momenten dat het hem uitkomt – ze is beschikbaar op afroep. In de tussentijd rest haar niets dan wachten, en haar steriele, suburban leven leiden, karig gevuld met strijken en voor de kinderen zorgen.

De beeldschone, anorectische Sloane, ten slotte, heeft seks genoeg: met haar eigen knappe man en met nog een paar anderen. Maar voor wie doet ze dat? Voor zichzelf? Of voor haar man, die er graag filmpjes van ziet?

Taddeo dook in hun levens: onderzoeksjournalistiek, maar dan in een een-op-eensituatie, waarbij het kleine, het gewone en het uiterst particuliere moest staan, dat was althans het opzet, voor het hedendaagse vrouwelijke verlangen in Amerika. En over verlangen gaat Drie vrouwen zeker, maar dan vooral toch over de begeerte van mannen. Het klassieke verhaal: de hunkering van vrouwen is die naar liefde, mannen willen seks – en ze komen het halen bij de Lina’s, de Maggies en de Sloanes in hun leven, op hún voorwaarden en meestal niet andersom.

Twee vingers

Het is geen vrolijk stemmende conclusie anno 2019 – los van het feit dat Drie vrouwen een heerlijk boek is om te lezen, meeslepend en van een verbijsterende feitelijkheid, alsof Taddeo jarenlang met haar neus bovenop de drie vrouwenlevens heeft gestaan.

Wat ook zo is, zegt de schrijfster als ik haar spreek in een hotel in Londen twee maanden voordat het boek verschijnt. Lina en Sloane sprak ze jarenlang bijna dagelijks, ze is zelfs een tijd bij hen in de buurt gaan wonen. Voor Maggie reisde ze geregeld naar de staat North Dakota om de rechtszaak die Maggie had aangespannen tegen haar vroegere leraar op de voet te kunnen volgen. Was Taddeo niet ter plaatse, dan hielden ze contact met een eindeloze stroom sms’jes en telefoontjes. Alles noteerde ze, alles wat de vrouwen meemaakten, alles wat ze zich herinnerden, tot aan het merk toe van het T-shirt dat Maggies leraar droeg toen hij twee vingers in haar liet glijden in de logeerkamer van zijn huis.

Het is hún verhaal, zegt Taddeo, dat van Lina, Sloane en Maggie. “Ik heb onvoorwaardelijk hun kant gekozen. Natuurlijk heb ik alle feiten gecheckt voor zo ver mogelijk, ik heb Maggie op honderd verschillende manieren en momenten vragen gesteld over de omgang met haar docent. Niet alleen vanwege eventuele inconsequenties, maar vooral om haar verhaal tot in alle details te kunnen vertellen, alleen zo zou het een goed boek worden. Ze gaf altijd precies dezelfde antwoorden. Ik geloof haar, ik denk dat die leraar precies dát heeft gedaan wat ze mij verteld heeft, ook al is hij in de rechtszaak vrijgesproken van verkrachting. Maar Maggie heeft gelijk. Die leraar zat fout. Ik had hem ook graag gesproken, ik heb hem gemaild, gebeld, zijn advocaat gemaild, maar hij reageerde niet.

“Toch denk ik niet dat het veel aan het verhaal zou hebben veranderd. Het is een bewuste keuze van me geweest om het verhaal vanuit Maggies perspectief te vertellen, en dat van Lina en van Sloane. Om hun de stem te geven die gewone, onbekende, onopgemerkte vrouwen doorgaans niet hebben. Nog steeds domineren de verhalen van mannen in de media, in de literatuur, en nog steeds wordt al te makkelijk hun perspectief gekozen. Naar hen wordt geluisterd, ze krijgen domweg vaker gelijk. Dat begint langzaam een beetje te veranderen, door #MeToo bijvoorbeeld, al kan het ook zijn dat die tendens niet doorzet met een president als Trump aan het roer. Ik wil in elk geval die vrouwelijke stem niet negeren. Als Lina, Maggie, en Sloane hun eigen boek hadden kunnen schrijven, dan stond dit erin.”

Deal with it

Lisa Taddeo is klein, donker en vreselijk aardig, eerder een collega-journalist dan een literaire ster. Natúúrlijk mag je me nog mailen, zegt ze na afloop van het uurtje in Londen: “Ik zou zelf niet weten hoe ik een stuk zou moeten schrijven zonder na te bellen of mailen.”

Vandaar dus mijn vraag per mail, een paar weken later, naar haar persoonlijke ervaringen met mannen. Taddeo, inmiddels vele malen vaker geïnterviewd terwijl de publicatiedatum van haar boek naderde en ongetwijfeld ook vele malen ge­confronteerd met diezelfde vraag, mailt per ommegaande terug. Met de anekdote aan het begin van dit stuk, over toen ze 11 was, op het strand. Het is een bondig antwoord, en heel persoonlijk inderdaad – vooral de snor blijft hangen. En dus zit je hem als interviewer bijna doodgemoedereerd over te tikken, totdat je in je hoofd de zaak omdraait en je je voorstelt hoe een elfjarige jongen op een strand afgelikt zou worden door een hem onbekende vrouw, met of zonder snor. Bizar, op zijn minst – terwijl de herinnering van Taddeo in de categorie je-hebt-er-nu-eenmaal-mee-te-dealen-ervaringen past waarvan elke vrouw er wel een paar heeft.

Feministe

Natuurlijk is ze feministe, zegt Taddeo eerder in de ontbijtzaal van haar hotel in Londen. “Vrouwen zijn vaker slachtoffer en mannen vaker dader, dat zegt genoeg. Ik geloof ook dat vrouwen biologisch in het nadeel zijn. Niet alleen zijn mannen sterker, het is ook makkelijker voor ze seks te hebben zonder gevoelens. Terwijl vrouwen als ze seks hebben met een man toch ook het liefst met hem willen samenblijven.”

Niet alles is biologie, voegt ze eraan toe, het grootste deel is socialisatie. “Vrouwen worden ook opgevoed om de underdog te zijn. Ik ben zelf ook zo iemand die maar vriendelijk blíjft als een vervelende vent naast me in het vliegtuig urenlang tegen me aan zit te ouwehoeren.

“Dat moet anders. Ik heb te veel tijd verspild met aardig zijn, omdat het nu eenmaal zo lijkt te horen: je moet leuk zijn als vrouw, anders kom je niet vooruit. Het is een heel proces om dat af te leren. Ik leer mijn dochter van vier veel beter haar grenzen te bewaken. Ze hoeft niet overal en altijd tegen iedereen aardig te zijn.”

En al helemaal geen sorry te zeggen tegen een man die haar aflikt op het strand.