De Franstalige Anuna, Adelaïde Charlier: ‘Na de zomer moeten we er weer tegenaan’

Vakantie? Daar doen klimaatijveraars niet aan. Op een scoutskamp en een bezoek aan haar zus in Zürich na, blijft Adélaïde Charlier (18) stand-by en richt ze haar vizier op het najaar. Eind juni rondde Charlier met brio haar retorica in Namen af. Ook tijdens de zomermaanden trekt de Franstalige pers voortdurend aan haar mouw. Het Waalse boegbeeld van Youth for Climate maalt er niet om. “Wat telt, is dat onze boodschap blijft doordringen”, benadrukt ze. Charlier praat razendsnel, als een door de wol geverfde woordvoerster. Alsof ze nooit anders heeft gedaan. Terwijl ze natuurlijk nog maar zeven maanden actief is in de klimaatbeweging. “Het is soms zwaar, hoor. Maar ik ben de drukte intussen gewoon”, lacht ze verontschuldigend. “Ik heb enorm veel bijgeleerd op korte tijd.”

Charlier verzet hemel en aarde om het voorjaarselan van de klimaatmarsen niet te laten verzwakken. “Na de zomer moeten we het vuur weer aanwakkeren”, bedenkt ze. “Tussen 20 en 27 september komt er een nieuwe actieweek, met op vrijdag een mondiale klimaatstaking. We beseffen dat we de tactiek van de wekelijkse betogingen, die langzaam minder deelnemers trokken, moeten herzien. We zijn druk aan het brainstormen over meer gespreide actiemethoden, zodat we ook andere bevolkingsgroepen aanspreken.”

Dat Charlier ooit op de milieubarricaden zou staan, leek de logica zelve. Haar bekommernis voor het klimaat stak al vroeg de kop op. “Vanaf mijn elfde woonde ik een tijd met mijn ouders en drie zussen in Vietnam. Daar werd ik me enorm bewust van de schade die we onze planeet toebrengen”, vertelt Charlier. “Ik zag met eigen ogen hoe landbouwers in de Mekong-delta naar de steden moesten verhuizen als gevolg van het stijgende waterpeil. En hoe de stranden er jaar na jaar afkalfden.” 

Bij haar terugkeer in België, drie jaar geleden, bleek het klimaatthema ook op haar college Notre Dame de la Paix een hot item. “We discussieerden er veel over, ook met de leraren. En toen de groene Franse minister van Ecologie Nicolas Hulot om principiële redenen uit de regering-Macron stapte, zette dat me nog meer aan het denken.”

Steun uit de filmwereld

Echt geëngageerd was Charlier toen nog niet, zegt ze. Maar haar actiebereidheid groeide met het uur. “Ik wist dat ik moest handelen, alleen was me nog niet duidelijk hoe.” Toen Anuna De Wever haar schouders onder de klimaatmarsen zette, zocht ze snel toenadering tot de Vlaamse tak van Youth for Climate. “Beneden de taalgrens was de mobilisatie van scholieren aanvankelijk een stuk minder. Ik heb er altijd op gehamerd dat je dit thema nationaal en internationaal moet aanpakken.”

In een mum van tijd werd Charlier de mediagenieke Waalse coryfee van de klimaatmarsen. “We zaten heel snel op dezelfde golflengte met Anuna en Kyra (Gantois, red.).” Charlier staakte elke donderdag, hield samen met De Wever een bevlogen TED-talk aan de ULB, ontmoette talloze politici en trok bijvoorbeeld ook naar Cannes, naar het Filmfestival. “Het is essentieel om te sensibliseren in kringen waar klimaat op het eerste gezicht niet zo van belang lijkt. We kregen veel morele steun uit de filmwereld. Filmsterren of regisseurs voor je kar spannen, garandeert veel impact.” 

Ook Charliers bewondering voor inspirator Greta Thunberg is onwankelbaar. “Ze brengt haar boodschap precies op de juiste manier, ze laat zich nooit van de wijs brengen. En vooral: ze verwijst steeds naar wetenschappers.” De geloofwaardigheid voor de strijd tegen de klimaatopwarming moet komen van de experts, beaamt Charlier. “Zij kunnen burgers en politici mee overtuigen. En laten we vooral de gewone burger niet bang maken. Die mag niet als eerste getroffen worden door klimaatregelgeving, het is de vervuiler die moet betalen.”

Charlier is pragmatisch. Het westerse economisch systeem op losse schroeven zetten vormt niet meteen een prioriteit, regulariseringen afdwingen lijkt op korte termijn efficiënter. “Groene groei of welvaartsstagnatie, dat is een kwestie voor economen”, zei ze daarover onlangs in Libération. “Persoonlijk denk ik dat het té lang zou duren om het kapitalistisch systeem de rug toe te keren, terwijl we volgens het International Panel on Climate Change nog maar twaalf jaar hebben vooraleer de klimaatverandering onomkeerbaar is.”

Voorbeeldfunctie

“Natuurlijk zijn onze boodschappen politiek, vanaf de eerste dag”, antwoordt ze op de vraag of ze politiek bedrijft. “Milieu is een maatschappelijk thema mét politieke implicaties. Maar nogmaals: dat wil absoluut niet zeggen dat onze beweging voor een welbepaalde partij kiest of te recupereren is.” 

Charlier ziet het milieuactivisme veel breder dan enkel de jongeren. “Ik vind het prachtig dat er nu grootouders voor het klimaat of Teachers for Climate bestaan.” Ook de leraren in haar Naamse school verdienen een dikke pluim, zegt ze. “Ze begrepen onze acties en steunden de mobilisatie. Wie niet meer dan twintig halve dagen afwezig was, ontliep sancties vanuit het Franstalig onderwijs. Toch was het spijbelgedrag van sommige leerlingen behoorlijk riskant. Zelf werkte ik ’s avonds keihard om alles bij te benen.”

Als uithangbord heeft Charlier een voorbeeldfunctie, dat beseft ze duivels goed. Maar heiliger zijn dan de paus, dat is onmogelijk. “Ik eet veel biologisch, beperk vlees strikt, reis zo veel mogelijk met de trein en probeer mijn ecologische voetafdruk klein te houden. Maar eenvoudig is dat niet altijd: reizen per trein moet laagdrempeliger en goedkoper, de reissector moet meer alternatieven voorzien. Ik begrijp dat niet iedereen dat zomaar financieel kan bolwerken. Zeker is dat vliegtuigtickets en kerosine momenteel onvoldoende belast zijn. Of ik zelf nooit meer het vliegtuig zal nemen? Dat durf ik niet te zeggen. Ook wij zijn niet perfect. Het heeft geen zin om mensen de les te spellen. Iemand verandert pas zijn gedrag als hijzelf van de noodzaak overtuigd is.”

Maar er zijn genoeg lichtpunten, besluit Charlier. “In mijn omgeving kiezen meer en meer consumenten voor lokale landbouw en eerlijke voeding. Ja, ik zag de voorbije zes maanden een mentaliteitswijziging groeien.”

Vanaf oktober trekt Charlier naar de VUB, waar ze politieke en sociale wetenschappen gaat studeren. Daarmee zit ze op dezelfde Brusselse universiteitsbanken als Anuna De Wever. Zal dat de mobilisatie in de middelbare scholen niet afremmen? “Ik ben zeker dat daar de aflossing van de wacht klaarstaat. En ook aan de unief kunnen wij plannen uitbroeden.”