Nucleaire wolk trok twee jaar geleden over Europa,
nu hebben wetenschappers bron kunnen traceren

In september 2017 trok een wolk ruthenium-106 over Europa. Omdat er weinig gevaar was voor de volksgezondheid, kreeg de wolk weinig aandacht in de media. Toch was de radioactieve vervuiling in de EU honderd keer hoger dan na de kernramp in Fukushima in 2011.

Nu hebben zeventig wetenschappers van verschillende Europese universiteiten dankzij de analyse van 13.000 metingen over heel Europa de oorzaak van het incident kunnen traceren.

Uit hun berekeningen blijkt dat er geen ongeval met een kernreactor aan de oorzaak ligt, maar een probleem in een nucleair verwerkingsbedrijf. De exacte locatie van het incident is moeilijk vast te leggen, maar de data wijzen op een plek in het zuiden van het Oeralgebergte.

Daar ligt de Russische nucleaire installatie Mayak. Die veroorzaakte in 1957 al eens een groot lek toen een tank explodeerde, met een enorme nucleaire vervuiling van de regio tot gevolg. Rusland ontkent dat er drie jaar geleden in Mayak een ongeluk is gebeurd.

“Deze keer ging het om een korte puls die erg snel was verdwenen”, zegt Georg Steinhauser van de University of Hannover. “We konden aantonen dat het incident is gebeurd in een opwerkingsinstallatie van gebruikte brandstofstaven, in een late fase van het verwerkingsproces. Ook al is er geen officiële verklaring, toch hebben we een erg goed idee van wat er gebeurd kan zijn.”

Een van de opvallende eigenschappen van de wolk was dat ze enkel uit ruthenium-106 bestond. Dat is erg ongewoon, en het feit dat er geen andere radioactieve bestanddelen gemeten werden, was een duidelijke indicatie dat het om een lek uit een verwerkingsinstallatie moest gaan.

Ook de geografische voetafdruk van de wolk was opvallend: de stof werd gevonden in grote delen van Centraal- en Oost-Europa, Azië en het Arabisch schiereiland, zelfs tot in de Caraïben.