Amerikaanse economie breekt record en dat maakt beleggers nerveus: waar blijft de recessie?
Nog een dag en de Amerikaanse economie groeit 121 maanden op rij. Terugkijkend tot de Tweede Wereldoorlog is dat een record: nooit eerder liet de volgende recessie zo lang op zich wachten. Goed nieuws voor investeerders, maar het maakt ze ook nerveus, want niets duurt eeuwig in de economie. Wanneer gaat het weer mis?
Het oude record dateert van de jaren negentig. De langste periode tussen twee recessies was van maart 1991, het einde van een recessie, tot maart 2001. Toen knapte de internetzeepbel: de tech-hype bleek deels gebakken lucht en zo kwam een abrupt einde aan 120 maanden oftewel tien jaar economische groei. Volgens het Amerikaanse National Bureau of Economic Research, dat de exacte data van recessies vaststelt, eindigde de vorige recessie in juni 2009. Op 1 augustus 2019 is dat oude record dus gebroken.
“Een reden dat investeerders zich nu zorgen maken over een recessie, is simpelweg het verstrijken van de tijd”, schrijft Bill Diviney, senior econoom bij ABN Amro, in een recente analyse over de kansen op een Amerikaanse recessie. “Volgens deze redenering is het hoog tijd voor een recessie en kan die elk moment toeslaan.” Maar economische groei sterft niet van ouderdom, legt hij uit.
Een schok
Afgaande op het verleden bepaalt niet de duur van de economische groei of er een recessie komt. Veel belangrijker is een gebrek aan capaciteit in de economie, zoals tekorten op de arbeidsmarkt, en dat zich een bepaalde schok voordoet. Een schok zoals de oliecrisis van de jaren zeventig of de Golfoorlog die in 1990 de olieprijzen opjoeg. Begin jaren tachtig waren de inflatie en de zeer hoge rente problematisch. In 2007 waren het problemen op de Amerikaanse huizenmarkt en de kredietbubbel die voor een wereldwijde crisis zorgden.
Zo’n schok komt harder aan als de economie al aan z’n capaciteit zit. Er is dan minder ruimte voor groei. Als bijvoorbeeld de arbeidsmarkt verkrapt, gaan de loonkosten versneld omhoog. Winstmarges komen onder druk te staan of bedrijven rekenen de hogere lonen door in hun verkoopprijzen. Producten worden zo duurder, de inflatie stijgt. De centrale bank heeft de taak om de inflatie te beperken en gaat een restrictiever beleid voeren. De rente wordt verhoogd, geld lenen en investeren wordt duurder. De rem gaat op de economie.
Momenteel zorgt de lage werkloosheid in de VS nog niet voor flink hogere lonen. Blijkbaar zijn er nog genoeg mensen die meer – of weer – gaan werken. Ook blijft de consumptie goed op gang in de VS, zegt hoofdeconoom Han de Jong van ABN Amro. “De VS is een relatief gesloten economie waar particuliere consumptie 69 procent van het bruto binnenlands product bedraagt. Voor een recessie in de VS is het eigenlijk wel nodig dat de consument de handdoek in de ring werpt. En daar ziet het helemaal niet naar uit.”
Naar verwachting verlaagt de Amerikaanse centrale bank straks de rente, wat een stimulerend effect heeft op de economie.
Bescheiden tempo
Hoe verklaart De Jong de langdurige expansie? “Natuurlijk heeft het stimulerende beleid van de centrale bank een rol gespeeld. Maar gek genoeg ook het feit dat het herstel na de vorige crisis in historisch perspectief een bescheiden tempo heeft gekend. Daardoor is het ontstaan van bottlenecks, de capaciteitsproblemen, als het ware uitgesteld.”
Een crisis komt vaak onverwacht. Kan het volgend kwartaal niet zomaar afgelopen zijn met de Amerikaanse groei? De Jong: “Alles kan natuurlijk. Wat voor schok zou zich kunnen voordoen? Een gewapend conflict met Iran bijvoorbeeld zou leiden tot grote klappen op aandelenmarkten en dat zou een recessie kunnen veroorzaken. Verdere escalatie van het handelsconflict zou ook een vertrouwensschok teweeg kunnen brengen. Of misschien een serie faillissementen van grote bedrijven. Maar daar ziet het allemaal niet naar uit.”
Hij noemt het niet waarschijnlijk dat een schok zoals in het verleden zich op korte termijn zal voordoen. “Maar ja, een onverwachte schok is per definitie onverwacht.”