Europa voelt de pijn van handelsoorlog tussen VS en China

Toen de Amerikaanse voorzitter van de centrale bank Jerome Powell deze week de eerste renteverlaging sinds 2008 aankondigde, zei hij hiermee toekomstige tegenvallers voor de Amerikaanse economie voor te willen zijn. In het bijzonder noemde hij de handelsoorlog. Een dag later was er al zo’n tegenvaller: de Amerikaanse president Donald Trump besloot China eens flink de duimschroeven aan te draaien. Aan het eind van een week waarin beide landen ‘constructief’ overleg voerden in Shanghai, is de handelsoorlog juist opgelaaid.

In ruim een jaar tijd heeft Trump een muur van invoerheffingen opgebouwd. Zijn doel is de eigen industrie te beschermen en banen terug te halen uit andere landen. Vanaf 1 september komt hij met heffingen van 10 procent op 300 miljard dollar aan Chinese producten. Als dat inderdaad gebeurt, heffen de VS straks extra belastingen op álle goederen die ze in China kopen. Er zijn namelijk al heffingen van 25 procent op 250 miljard aan goederen uit China.

Trump voert de druk op omdat China het handelsoverleg bewust zou vertragen, net zolang tot er een andere president in het Witte Huis zit. De handelsoorlog verloopt in golven van dreiging en ontspanning. Maar al met al is de situatie steeds ernstiger geworden. Ook Europa voelt de gevolgen.

Geschrokken

De handelsoorlog tussen de Verenigde Staten en China remt namelijk de hele wereldeconomie af. Door alle onzekerheid stellen bedrijven investeringen uit. Beleggers reageerden vandaag daarom geschrokken op de escalatie en wereldwijd gingen beurzen onderuit.

Natuurlijk heeft China veel last van het conflict. De economische groei loopt er terug en de Chinese yuan bereikte zijn laagste niveau van dit jaar ten opzichte van de dollar. De gevoelige grens van 7 yuan voor 1 dollar komt in zicht. China probeert dit te compenseren met stimuleringsbeleid en dat lijkt wat te helpen. 

Amerikaanse consumenten merken dat producten in de winkel duurder worden door alle heffingen. Verder zijn de internationale productieketens van Amerikaanse bedrijven verstoord. Sommige verhuizen hun activiteiten deels van China naar andere landen, zoals Vietnam, India of Mexico. Meestal niet terug naar Amerika, zoals Trump wenst.

Het is veelzeggend dat de Fed, de Amerikaanse centrale bank, vorig jaar nog aan meerdere renteverhogingen in 2019 dacht en nu de economie met een verlaging moet stimuleren. Maar een recessie wordt nog niet verwacht. De Amerikaanse economie heeft een aanzienlijk minder open karakter dan de eurozone. Daardoor zijn de VS minder gevoelig voor de zwakke groei van de wereldhandel.

Slechter en slechter

En Europa? Dat presteert al zwak en voelt de effecten van de handelsoorlog wel degelijk. Eind juli zei president Mario Draghi van de Europese Centrale Bank al dat de economische vooruitzichten ‘slechter en slechter’ worden. ABN Amro schreef te verwachten dat de economie van de eurozone in het tweede halfjaar nauwelijks groeit. “Een kleine krimp sluiten we zelfs niet uit: de kans hierop is net zo groot als de kans dat de economische groei net in de plus blijft.”

Dat de bedrijfsinvesteringen teruglopen, raakt Duitsland hard, als producent en exporteur van machines. Het ondernemersvertrouwen zakte er vorige maand naar het laagste niveau in zes jaar. Trump dreigde al geruime tijd om de Europese auto-industrie aan te pakken. De president ziet liever geen Mercedes in New York, zei hij eens. Zo’n direct duel zou Duitsland er niet bij kunnen hebben. 

De onvoorspelbaarheid van Trump kan ook weer een mee­valler zijn. Vanavond herhaalde hij trots dat hij bij de EU heeft bereikt dat Amerikaanse boeren de komende zeven jaar flink veel extra rundervlees naar Europa mogen exporteren. Zo snel als de handelsstorm oplaait, kan hij ook weer gaan liggen.