Operatie om de menopauze 20 jaar uit te stellen: ‘Te ingrijpend, zeker met die prijs’
Kan je de menopauze tot twintig jaar uitstellen door een stukje ingevroren eierstokweefsel in je arm te planten? Belgische experts stellen zich veel vragen bij deze ‘wereldprimeur’ die in het Verenigd Koninkrijk wordt voorgesteld. ‘Waarom zou je dit doen met pillen die op punt staan?’
Een ‘wereldprimeur’ in Birmingham. Voor het eerst biedt een commercieel bedrijf daar gezonde vrouwen de kans om hun eierstokweefsel te laten verwijderen en invriezen. Dat weefsel zal ProFam later gebruiken om de problemen die de menopauze met zich meebrengt, bij hen tegen te gaan. “We willen vrouwen de kans geven om hun gezondheid in eigen handen te nemen en op een natuurlijke manier hun overgang uit te stellen”, omschrijft Simon Fishel het. Hij is geen onbekende: de bedrijfsleider van ProFam stond ooit mee aan de wieg van de ivf-techniek, waarmee vandaag miljoenen baby’s ter wereld komen.
In The Sunday Times vertelde de man hoe dat uitstel mogelijk wordt. Vrouwen kunnen bij ProFam, als ze twintig of dertig jaar zijn, via een kijkoperatie wat ovarium- of eierstokweefsel laten verwijderen. Hun weefsel wordt daarna in de vriezer gestopt en bewaard tot de menopauze ingaat. Dan wordt het ontdooid en weer in de arm van de vrouw geplant, zodat opnieuw hormonen worden aangemaakt. Volgens Fishel zou de menopauze op deze manier vijf, tien en misschien zelfs twintig jaar op zich kunnen laten wachten.
Het uitstel van zo’n menopauze kan voor heel wat vrouwen aantrekkelijk klinken, zegt menopauzeconsulent Leen Steyaert. Meer dan de helft zegt er last van te hebben. Denk aan opvliegers, gewrichtspijn en slapeloosheid, maar ook stemmingswisselingen, pijn bij het vrijen en urineweginfecties.
De procedure waarvoor Britse vrouwen kunnen kiezen, zou tussen de 6.000 en 11.000 euro kosten. Negen dames lieten al weefsel inbanken.
‘Eeuwige jeugd’
“Maar het is onduidelijk wat de uiteindelijke transplantatie bij hen teweeg zal brengen”, zeg professor Herman Depypere, hoofd van de menopauzekliniek van het UZ Gent. “Hoe lang blijft dat weefsel goed? En op wat voor manier komen die hormonen vrij? De voorgestelde techniek is erg prematuur.”
Depypere is vooralsnog weinig enthousiast over de ingreep die ‘eeuwige jeugd’ in het vooruitzicht plaatst. “Ik snap niet waarom je hiervoor zou kiezen. Er zijn amper studies gebeurd en het is daarenboven duur en ingrijpend. Daar komt bij dat er al decennialang pillen zijn die volledig op punt staan.”
De gynaecoloog verwijst naar hormonale substitutietherapie of HST die via pillen, maar ook gels en pleisters klachten tegengaat. “Maar van de 60 procent vrouwen die last hebben van de menopauze, is er amper 15 à 20 procent die kiest voor HST”, zegt Depypere. Volgens hem speelt onder meer angst een rol. Eerdere studies toonden onder meer verhoogde risico’s op hart- en vaatziekten, kanker en klontervorming in de aders aan. Maar het gaat om licht verhoogde kansen. Recent goed uitgevoerde studies tonen aan dat HST kort na de menopauze onder meer beschermt tegen hart-en-vaatziekten, botontkalking en dementie. De aversie die je nu ziet, is echt onterecht.”
‘Heilige angst’
Die “heilige angst” ziet ook professor Herman Tournaye van het Centrum voor Reproductieve Geneeskunde van het UZ in Brussel nog steeds. “In die zin kan ik me voorstellen dat het idee om je eigen weefsel weer in te planten een aantal vrouwen zeker zal aanspreken.”
Tournaye vindt het zelf een boeiende piste. “Hoe langer je de menopauze kan uitstellen, hoe beter je beschermd bent tegen zaken als osteoporose of cardiovasculaire aandoeningen. En dan spreken we nog niet over de winst aan levenskwaliteit.” Maar of dat allemaal bekomen kan worden met Fishels ingreep, daar zijn volgens hem “grote vragen” bij te stellen.
Aan het centrum van Tournaye heeft een vrouw nochtans recent ook eierstokweefsel opnieuw laten inplanten om menopauzeklachten te verlichten. “Maar dat was iemand die ooit borstkanker had en daardoor al weefsel had ingevroren, voor een kinderwens. Ze zag af van die wens, maar wilde het weefsel niet verloren laten gaan.” Tournaye gelooft niet dat er veel andere Belgen haar voorbeeld snel zullen volgen. “Misschien dat dit ooit voor andere mensen, die net als haar restweefsel ingebankt hebben, een optie kan zijn. Maar het is nog vroeg, ook voor gezonde vrouwen. Er is nog veel meer onderzoek nodig.”
Elke Van Nijverseel (46) zocht vier jaar lang naar middeltjes tegen haar overgangsklachten
Elke Van Nijverseel uit Wolvertem was 42 jaar toen haar menstruatie uitbleef. “Ik dacht eerst dat het door stress kwam. Maar na een bloedonderzoek bleek het de menopauze te zijn.” De moeder van twee schrok dat die overgang zo vroeg kwam. “Ik weet nog dat ik er een boek over zag en dacht: hier ben ik veel te jong voor. Maar ik heb het vrij snel daarna aanvaard.”
Haar beeld van de overgang, dat het alleen maar vapeurs zouden zijn, moest Van Nijverseel snel bijstellen. “Die vapeurs had ik ook natuurlijk. ’s Nachts zette ik alle ramen op en dan nog kon ik amper slapen.” Er waren ook een heleboel andere klachten: slechte concentratie, prikkelbaarheid, gewichtstoename. “Al die dingen samen knagen aan je zelfvertrouwen.”
Van Nijverseel zocht daarom hulp. “Ik ben begonnen met vitaminesupplementen en heb ook een andere levensstijl aangenomen. Sinds ik in de menopauze ben eet ik weinig suikers en drink ik amper alcohol.” Toen dat nog niet voldoende verschil maakte, is ze, tegen haar zin, ook een hormoontherapie gestart. “Al die dingen samen maken mijn leven weer leefbaar.”
Een ingreep als die in Groot-Brittannië zou ze niet snel overwegen. “Ik kan me voorstellen dat sommigen het overwegen. Maar mij is het te ingrijpend. Zeker met die prijs.”