Na 70 jaar spanningen: Kasjmir verliest autonomie definitief aan India

Het was een symbolische verkiezingsbelofte van de Indiase premier Narendra Modi, en gisteren loste de in mei met een monsterzege herkozen ­hindoenationalist hem in. India maakt een einde aan de speciale autonome status van de deelstaat Jammu & Kasjmir, door intrekking van artikel 370 van de Indiase grondwet. Het explosieve besluit werd door president Ram Nath Kovind meteen per decreet bekrachtigd.

Jammu & Kasjmir, de betwiste, overwegend ­islamitische deelstaat, genoot op grond van dat grondwetsartikel vergaand zelfbestuur, met uitzondering van defensie, buitenlandse zaken en communicatiebeleid. Via een aanpalend artikel was het niet-ingezetenen (lees: hindoes) verboden land of huizen te bezitten in Kasjmir en waren veel overheidsbanen en studieplaatsen exclusief gereserveerd voor Kasjmiri (lees: moslims).

Het besluit betekent dat hindoes zich voortaan vrij mogen vestigen in Kasjmir en er mogen investeren, in de ogen van Kasjmiri een daad van agressie. Delhi trekt ook anderszins de touwtjes aan: Jammu & Kasjmir, nu nog verdeeld in islamitisch Kasjmir, hindoeïstisch Jammu en boeddhistisch Ladakh, wordt gesplitst in twee federale gebieden: Jammu & Kasjmir en Ladakh, teneinde het islamitisch karakter te verdunnen.

Afschaffing van de autonomie, de ingrijpendste maatregel in zeventig jaar, is onderdeel van een algehele crackdown in Kasjmir, de enige deelstaat van India waar moslims in de meerderheid zijn en waar sinds jaar en dag onrust heerst. De regering heeft onlangs tienduizend man extra troepen gestuurd, telefoon- en internetverbindingen platgelegd en regionale politici onder huisarrest geplaatst. Delhi regeert Kasjmir al direct sinds de regionale BJP, de partij van Modi, zich terugtrok uit een regeringscoalitie met een lokale partij.

Spanning

Afgelopen dagen liep de spanning verder op. De autoriteiten maakten vrijdag een einde aan een traditionele bedevaart naar het hindoeheiligdom van Amarnath in de Himalaya, vanwege een vermeende terreurdreiging door vanuit Pakistan opererende islamitische extremisten. Duizenden Indiase pelgrims en toeristen verlieten haastig de deelstaat (Pakistan ontkende overigens dat er enige terreurdreiging was).

Het schrappen van de autonomie van Kasjmir is volgens waarnemers olie op het vuur. Het ondergraaft de door de VN bekrachtigde status quo rond dit strategische gebied in de Himalaya, dat in 1947 door India en Pakistan werd opgedeeld maar door beide landen in zijn geheel wordt geclaimd.

Twee van de drie oorlogen die India en Pakistan (twee kernmachten) sinds 1947 voerden betroffen Kasjmir (1947, 1965), en beide landen raken geregeld verzeild in schermutselingen langs hun zwaar gemilitariseerde bestandslijn, in 1999 nog bijna uitmondend in oorlog. En dan woedt er sinds 1989 een gewapende opstand tegen het Indiase gezag , aangevuld met massale burgerprotesten. Het snoeiharde Indiase legeroptreden tegen deze intifada heeft al tienduizenden doden geëist.

Veel Kasjmiri willen zelfbeschikking via een VN-referendum, om te stemmen over onafhankelijkheid of aansluiting bij Pakistan. Ook Pakistan dringt op een referendum aan, in de hoop dat Kasjmiri voor Pakistan zullen stemmen. India weigert dit. Het wil geen internationale bemoeienis en wees daarom onlangs ook een bemiddelingsaanbod van VS-president Trump af.

De aanhang van premier Modi betoonde zich gisteren opgetogen over de gelijkschakeling van Jammu & Kasjmir. In Kasjmir zelf waren de reacties afwijzend. De grote vraag is natuurlijk wat Pakistan gaat doen. Premier Imran Khan zweeg gisteren, een teken dat Pakistan de zaak niet direct op de spits wil drijven. India en Pakistan hadden in februari nog een militaire confrontatie over Kasjmir, die maar net kon worden bezworen. Her en der gingen in Pakistan wel boze demonstranten de straat op.