Uitputtingsslag van formateur De Wever: welke coalitie wordt het? ‘De beslissing heeft vergaande gevolgen’

De Wevers beslissing hangt intussen al twee weken in de lucht, maar voorlopig blijft het wachten. Volgens bronnen dichtbij de onderhandelingen zal de Vlaamse formateur “eerstdaags” zijn keuze bekendmaken. Maar of dat vandaag, morgen, overmorgen, na het weekend of nog later betekent: niemand durft het nog met zekerheid zeggen.

De Wever weegt drie mogelijkheden af. Een heruitgave van centrumrechts met Open Vld en CD&V. Een Bourgondische formule met Open Vld en sp.a, naar het voorbeeld van zijn thuisstad Antwerpen. En een zogenaamde ‘raketcoalitie’ met CD&V en sp.a. De naam daarvan verwijst naar de kleurencombinatie van een raketijsje: geel, oranje en rood.

Elke formule heeft z’n moeilijkheden, luidt het binnen de leiding van de N-VA. Meteen de reden waarom een beslissing zo lang op zich laat wachten, klinkt het. “Deze beslissing heeft vergaande gevolgen. Daar moet je voldoende tijd voor nemen.” Wat ook meespeelt: door de coalitieformule zo lang mogelijk open te houden, zet De Wever zijn toekomstige coalitiepartners onder druk om meer toegevingen te doen aan de N-VA. Na de nederlaag op 26 mei is de partij ervoor beducht om een regeerakkoord af te sluiten zonder harde garanties op een aantal geel-zwarte politieke trofeeën.

Sociaal gelaat

Oud-Kamervoorzitter Siegfried Bracke (N-VA) is alvast voorstander van de vorming van een Bourgondische coalitie in Vlaanderen. Dat zei hij donderdag op Radio 1. Een voortzetting van het centrumrechtse project ziet hij niet zitten. “We doen dat beter niet, vooral omdat er een sociale correctie nodig is aan het gevoerde beleid”, zegt Bracke. “Kijk naar het Vlaams Belang, dat met een behoorlijk links sociaal-economisch programma de verkiezingen heeft gewonnen.”

Het probleem van de Bourgondische formule is dat die amper een meerderheid haalt. Alle parlementsleden uit de meerderheid zouden vijf jaar lang strak in het gelid moeten blijven. Daarom gaan binnen N-VA stemmen op om ook de ‘raketcoalitie’ met CD&V en sp.a een kans te geven. Die heeft een comfortabele meerderheid. “Een coalitie met N-VA, CD&V en sp.a kan stabiel zijn: met ons als rechterbeen en CD&V en sp.a als linkerbeen”, zegt een ervaren N-VA’er. Al dient de promopraat voor deze coalitie wellicht nog een ander doel: de liberalen, die zeker lijken van machtsdeelname, nerveus maken.

Afwachtende PS

Ook ten zuiden van de taalgrens wordt de Vlaamse formatie met argusogen gevolgd. De federale gesprekken liggen momenteel zo goed als stil. Informateurs Johan Vande Lanotte (sp.a) en Didier Reynders (MR) wachten op de uitkomst van de regionale onderhandelingen. In Wallonië wil Elio Di Rupo (PS) tegen 23 augustus een nota voorleggen aan zijn toekomstige partners MR en Ecolo. Midden september moet een nieuwe Waalse regering dan de eed kunnen afleggen.

De PS denkt intussen na over mogelijke federale onderhandelingen met N-VA. Daarbij zal ook veel afhangen van de coalitie waarvoor De Wever in Vlaanderen kiest. In de krant Le Soir laten de Franstalige socialisten verstaan dat ze overwegen om met N-VA een gesprek te voeren. Tenminste als De Wever Vlaams hun zusterpartij, sp.a, mee aan boord neemt.

Als Vlaams formateur De Wever voor centrumrechts kiest, lijkt de PS niet eens van plan om rond de tafel plaats te nemen met hem. De rode vakbond FGTB raadt de partij dit sowieso af. Voorman Thierry Bodson aan Le Soir: “We denken niet dat een federale regering met N-VA zal luisteren naar onze vragen en rekening zal houden met onze prioriteiten.” De socialistische vakbond eist een verhoging van het minimumloon tot 2.400 euro bruto per maand, een verlaging van de wettelijke pensioenleeftijd naar 65 jaar, een verhoging van de sociale uitkeringen en een vermogensbelasting. Dit lijkt een onaanvaardbaar pakket voor N-VA.