Waarom Bart De Wever de Vlaamse politiek laat wachten

Bart De Wever (N-VA) lijkt maar niet te beslissen in de Vlaamse formatie, maar net die 75 dagen van onbeslistheid bleken op zich waardevol, los van wat er met die tijd door de onderhandelaars gedaan werd. De Vlaamse politiek had nood aan een time-out.

Bart De Wever is een bewonderaar van de Romeinse keizer Augustus. Diens leuze was ‘festina lente’, wat staat voor ‘haast u langzaam’, dan boek je betere resultaten.

Niets doen kan dus ook iets teweegbrengen. Een opsomming: John Crombez kreeg intussen van zijn SP.A het fiat om dan toch mee te onderhandelen, Groen bood zich spontaan aan als coalitiepartner, CD&V lijkt na het kibbelkabinet deemoedig meer loyauteit te beloven, N-VA’ers wennen aan het idee om te besturen met socialisten en PS’ers sturen aan op – de horror! – een federaal gesprek met de N-VA. Bovendien kon De Wever het Vlaams Belang honoreren zonder de partij effectief aan boord te moeten hijsen.

In de Wetstraat is trouwens nagenoeg iedereen het erover eens dat de Vlaamse regeringsvorming eigenlijk nog op schema zit. Tenminste als de symbolische deadline de septemberverklaring is, en die vindt pas plaats op maandag 23 september.

In de Wetstraat is trouwens nagenoeg iedereen het erover eens dat de Vlaamse regeringsvorming nog op schema zit.

Er zou binnen de huidige tijdspanne van 6 weken voor de toekomstige coalitiepartners voldoende marge zijn om een degelijk regeerakkoord te onderhandelen en zelfs nog een weekje vakantie in te boeken. Twee maanden therapeutisch door de woestijn.

Zeker en vast is dit record in de Vlaamse regeringsvorming in vele opzichten laakbaar. Maar het verkiezingsresultaat van 26 mei was traumatisch voor meer dan drie vierde van de Vlaamse politieke kaste, met de winst van het Vlaams Belang als extra complicatie.

De wonden moeten helen. Dat vraagt weken, maanden, en dan een jarenlange revalidatie. Niet alleen de regerende meerderheid is afgestraft, ook de klassieke oppositie verloor of behaalde zoals Groen niet het verhoopte resultaat.

Pionnen herschikt

Die slechte uitslag en de aanvaarding ervan konden de voorbije weken insijpelen en inmiddels zien we bewegingen en voorzichtige allianties die daags na de verkiezingen nog onuitspreekbaar waren.

Zoals bij SP.A: John Crombez gaf na de verkiezingen aan te kiezen voor een verlengd verblijf op de oppositiebanken. Ondertussen heeft hij van zijn partij het breed gedragen mandaat gekregen om te onderhandelen met de Vlaamse informateur. De kritiek vanuit Vlaams-Brabant van onder andere Bruno Tobback is daarmee voorlopig verstild.

‘Met deze N-VA is het absoluut niet mogelijk om samen een regering te vormen’, zei Groen-voorzitter Meyrem Almaci kort voor de verkiezingen. Ondertussen zat ze mee aan de federale rondetafel en reikte Vlaams fractieleider Björn Rzoska de hand aan Bart De Wever met de boodschap dat zijn partij bereid is om te onderhandelen.

Na de vele schermutselingen in het kibbelkabinet Michel I slaat voormalig premier Yves Leterme op Radio 1 deze week een mea culpa voor zijn partij CD&V. Het straatvechten aan de Wetstraat 16 ‘kan echt niet meer’ zei Leterme, ‘en ofwel zit je in een regering en verdedig je het resultaat, ofwel zit je niet in een regering.’

Op Knack.be lieten Vlaams parlementslid Robrecht Bothuyne en jongerenvoorzitter Sammy Mahdi optekenen dat ze ‘wachten op nieuws uit Antwerpen.’

Bezuiden de taalgrens beweegt ook wat. De Franstalige socialisten, die volgens Paul Magnette nooit zouden besturen met de N-VA, moeten intussen volgens een aantal PS’ers in Le Soir overwegen om met De Wever en co het gesprek aan te gaan. André Flahaut (PS) liet op La Première daarover ‘alle opties open’, omdat nieuwe verkiezingen organiseren door een mogelijke impasse ‘de uitslag van de extreme partijen nog verder zal accentueren.’

De 75 dagen heeft sommige verwaande N-VA-mandatarissen de tijd gegeven om te wennen aan hun nieuwe proportie.

Open VLD: de Vlaamse liberalen leken volgens andere partijen wat zelfvoldaan, vanuit de overtuiging dat hun voorzitter Gwendolyn Rutten hoe dan ook in het midden van het bed ligt en ‘nodig’ is. Het nieuwbakken scenario van een zogenaamde Vlaamse raketcoalitie met N-VA, CD&V en SP.A stemt de VLD’ers ondertussen tot meer bescheidenheid.

De N-VA kon de voorbije weken zelf ook stilletjes haar vele karren keren. De ooit zelfverklaarde doodgravers van socialistisch bestuur zijn intussen vertrouwd met het discours dat samenwerken met SP.A goede resultaten oplevert, met een verwijzing naar de stabiele Antwerpse coalitie. Socialisten in de meerderheid zouden zelfs zeer complementair zijn, klinkt het, wegens een blinde vlek van N-VA’ers op de sociale flank.

En 75 dagen heeft sommige verwaande N-VA-mandatarissen de tijd gegeven om te wennen aan hun nieuwe proportie. Die is meer dan 7 procentpunt kleiner dan voorheen. De N-VA is geen grote meer, maar een grote kleine en de ego’s zullen dat moeten internaliseren.

Er staat een Chinese muur tussen de N-VA en het Vlaams Belang, zei De Wever eerder, maar ondertussen is hij Belang-voorzitter Tom Van Grieken ietwat politiek tegemoetgekomen. Door hem zo lang aan boord te houden geeft De Wever de indruk de besognes van de 810.000 kiezers van de partij te erkennen, zonder daarom het cordon sanitaire te moeten doorbreken.

Hij geeft er trouwens extra gewicht mee aan zijn eigen onderhandelingspositie, door stil te claimen dat hij nu ook voor die teleurgestelde kiezers spreekt.

De formatie zit wél nog op schema

De politiek verliest tijd, klinkt het, maar in Vlaanderen is er vanaf 11 juli hoe dan ook het politiek reces. Tijdens een gemiddeld legislatuurjaar gebeurt op dit moment quasi niets op het Martelaarsplein. De enigen die er momenteel tijd aan inboeten zijn de verantwoordelijke partijtoppers zelf en hun medewerkers en cabinettards, die in normale omstandigheden nu met vakantie zouden gaan.

Bart De Wever is als historicus en politicus een bewonderaar van de Romeinse keizer Augustus (63 v.Chr – 14 na Chr.). Diens motto was ‘festina lente’, een populaire Romeinse zegswijze die staat voor ‘haast u langzaam’. Of begrijp: doe het niet te snel en toch gedecideerd.

Door Van Grieken zo lang aan boord te houden geeft De Wever de indruk de besognes van de 810.000 kiezers van de partij te erkennen.

Zijn eerdere interesse voor Julius Caesar verschoof zelfs naar diens aangenomen zoon Augustus, omdat die behoedzamer handelde dan de keizer-veldheer en de Pax Romana instelde, volgens De Wever de basis van de Europese beschaving.

Het geeft ook de tijd te wennen aan de positieswitch van de informateur zelf. Twee maanden geleden was De Wever kandidaat-minister-president. Hij is dat officieel nu nog steeds. Maar intussen is het scenario wijdverbreid dat Jan Jambon de Vlaamse kopman kan worden.

Een wissel ‘die hen beide in hun logische rol zet’ klinkt het bij de N-VA, vorige week op Knack.be. De Wever kan in zijn geliefde Antwerpen blijven en heeft als voorzitter het profiel om federaal zaken los te weken. Jan Jambon, de nummer twee van de partij, is met zijn profiel van gedegen staatsman de geknipte toekomstige Vlaamse minister-president, luidt het.

Niks doen is ook iets doen

‘Het is gewoon waar. Men moet zich nooit laten opjagen’, reageerde vrijdagmiddag oud-Kamervoorzitter Siegfried Bracke op Twitter. Iemand merkte daar meteen bij op dat ‘festina lente’ echter ging over militaire commandanten, niet over een regeringsvorming. Maar Bracke antwoordde met ‘ik denk dat er wezenlijk niet zo’n groot verschil is.’

De Morgen-journalist Joël De Ceulaer zegt over het lange wachten: ’tijd nemen, los van wat je met die tijd precies doet, kan in een democratie soms intrinsiek waardevol en nuttig zijn. Het hoeft niet noodzakelijk ‘schabouwelijk’ te zijn.’

Een partijvoorzitter vertelde me ooit dat premier Herman Van Rompuy bij de start van zijn legislatuur eind 2008 beloofde met alle voorzitters te zullen overleggen, na enkele zeer turbulente maanden. Achteraf zou blijken dat Van Rompuy met geen enkele partijvoorzitter effectief had gesproken. Hij had gewoon een week niets gedaan. Maar de pers schreef na die week dat de rust in Wetstraat blijkbaar was wedergekeerd, en dat allemaal dankzij Van Rompuy’s ‘discrete gesprekken.’

Niks doen, is ook iets doen.