Brand in Beringen sloeg opeens over in een dodelijke "flashover", maar wat is dat precies?

Bij een brand kunnen hete rookgassen zich opstapelen tegen het plafond. De temperatuur in die rooklaag blijft dan stijgen, tot de ontstekingstemperatuur bereikt wordt. Op het moment dat dat bereikt wordt, ontbranden alle gassen ineens en in mum van tijd staat alles dan in lichterlaaie. Dat fenomeen noemt men een flashover.

"Een brand kent verschillende fases", verduidelijkt professor Bart Merci, hoofd van de onderzoekseenheid verbranding, brand en brandveiligheid aan de UGent. "In de groeifase is het zo dat de brand intenser en intenser wordt. Een flashover is dan tegelijk een fysisch en een chemisch fenomeen waarbij plots alle brandbare materialen die zich in de ruimte bevinden deelnemen aan de brand. Alle brandbare materialen ontbinden en nemen deel aan de verbrandingsreactie." Het gevolg? "Een heel snelle stijging van temperatuur en toxiciteit. Het wordt dan onhoudbaar én onbeheersbaar."

Bekijk hieronder duiding bij een Flashover van hoogleraar brandbeveiliging aan de UGent Bart Merci:

Het moeilijke aan zo'n flashover is dat je het moeilijk ziet aankomen, ondanks alle kennis en expertise van de brandweerkorpsen. "Onze brandweer is goed opgeleid en het is een goed gekend fenomeen. Alleen laat een brand zich niet altijd voorspellen, het is en blijft een dynamisch gebeuren. Vandaar gebeuren er jammer genoeg nog altijd verrassingen. Puur preventief kan je het risico ook niet uitsluiten."

Wel kunnen er enkele indicaties zijn dat er een flashover op til is. "Bijvoorbeeld wanneer de rook plots snel stijgt in temperatuur. Maar het is niet altijd evident om dat op tijd te zien en nog tijdig weg te raken." En ook de bestrijdings­middelen van de brandweermannen en -vrouwen gaan er alleen maar op vooruit: "De thermische camera is een heel nuttig instrument, daarmee kan je door de rook kijken om de temperatuur in te schatten. Er zijn dus meer middelen dan vroeger, maar anderzijds zijn onze gebouwen ook complexer geworden. Dus het brandgedrag is dan minder gemakkelijk te lezen."

Eigenlijk is het niet zo'n ongewoon fenomeen, zegt Merci. "Het gebeurt nog. Als mensen spreken over een uitslaande brand, is er een flashover gebeurd. Alleen is het niet altijd zo dat er op dat moment inwoners of brandweerlieden aanwezig zijn."

Want één ding is zeker: een flashover gaat verschrikkelijk snel. "Het gebeurt in seconden. Op het moment dat de flashover gebeurt, is het eigenlijk te laat. Dan heb je heel weinig kans om daaruit te geraken."

Bekijk hieronder het verslag van de brand in Beringen uit "Het Journaal":