Antwerpse ‘yogasnuivers’ gaan strijd aan met cruiseschepen

“Alright people, we like the spark!”, verwelkomt yogaleerkracht Birger Van Den Bussche de vijfenveertigtal ‘yogasnuivers’ die zich met matje, mondmasker en gehoorbescherming verzameld hebben op de wandelboulevard aan het Zuiderterras in Antwerpen, stuurboord van cruiseschip Balmoral. Ze zijn hier om te protesteren tegen de aanleg van vervuilende cruiseschepen in Antwerpen. Volgens Van Den Bussche bevat de sessie enkele bewegingen die symbolisch de boot moeten wegduwen, ook al het vertrekt het ding sowieso over enkele uren richting het Franse Honfleur. “Ik weet het, dit is een David versus Goliath-verhaal, maar in de schaduw van het Steen en in de herinnering van Brabo en de reus Antigoon is dit wel toepasselijk. Warrior One- pose graag!”

950 mensen hadden op “geïnteresseerd” geklikt op de Facebook-pagina van ‘Yogasnuivers tegen Cruiseschepen’. Initiatiefnemer Kees Meerman had bij de stad een aanvraag ingediend voor een manifestatie met “50 tot 350 aanwezigen”, maar zegt toch tevreden te zijn met de opkomst. “Ik ben sowieso blij dat we hier met een delegatie positief ingestelde mensen een signaal kunnen geven”, aldus Meerman die in juni met een petitie al het voortouw nam tegen het aanmeren van deze scheepsmastodonten die de horizon van de Scheldestad blokkeren en de lucht vervuilen.

‘Zielig verweer’

Cruiseschepen liggen al een tijdje onder vuur, en ook steden als Venetië en Amsterdam verzetten zich tegen deze vorm van toerisme. Begin deze zomer bleek uit onderzoek van transportorganisatie Transport and Environment dat een vloot luxueuze cruiseschepen tien keer zoveel zwaveldioxine uitstoot als alle Europese wagens samen. “Een oude dieselwagen mag ’t Stad niet meer in, maar een cruiseschip mag varen tot aan de kathedraal”, aldus Meerman in zijn oproep in juni. “Zo’n schepen zijn varende steden. Om hen voort te stuwen is onnoemelijk veel brandstof nodig. Eenmaal aangemeerd blijven de generatoren draaien, waardoor ze een hoge concentratie luchtvervuiling creëren. Bovendien krijgen ze allerlei kortingen op brandstofprijzen en aanmeertaksen.” 

De burgerbeweging van Meerman wil mensen bewust maken van de milieu-impact van de cruise-industrie en de bouw van een 350 meter lange cruiseterminal aan het Steen (prijskaartje: 26 miljoen) tegenhouden. 

De petitie werd uiteindelijk meer dan vijftienduizend keer ondertekend en Meerman slaagde erin het onderwerp op de nieuwsagenda te krijgen. Hij kon zijn betoog  ook voeren op het Schoon Verdiep, middels een geluidsopname, maar die werd voornamelijk weggejouwd. De cruisesector zou goed zijn voor het toerisme, voor de Antwerpse middenstand, en bovendien werken heel wat rederijen aan een milieuvriendelijke vloot, aldus het stadsbestuur.

“Een zielig verweer”, noemt Meersman onder meer de reactie van schepen voor leefmilieu Tom Meeuws (sp.a) die aankondigde dat er in de scheepvaart een LEZ voor stikstof zou worden ingevoerd – waardoor alle schepen die vanaf dat jaar gebouwd worden 70 procent minder stikstof moeten uitstoten. “Daar zullen we pas over dertig jaar profijt uit halen, want de huidige schepen moeten nog tientallen jaren meegaan, anders zijn ze veel te duur.” 

Drijvende all-in hotels

Op de achtergrond spoort Van Den Bussche de yogi’s aan om “to embrace the monster” – iedereen die ooit in een Plank-pose heeft moeten staan weet dat hij niet overdrijft - terwijl Meerman onverstoord verdergaat. “De levensverwachting van de Antwerpenaar is tweeënhalf jaar minder ten gevolge van luchtvervuiling. Ik verwacht van het Antwerps stadsbestuur dat ze haar inwoners beschermt. Geen drastische maatregelen nemen is gewoon dodelijke nalatigheid.”

Of een yogasessie de juiste manier is? “Het is een beetje een knipoog naar Bart De Wever die zegt dat yogaliefhebbers cokesnuivers zijn. Het enige wat wij momenteel snuiven is slechte lucht, burgemeester”, lacht Meerman die na afloop alle deelnemers persoonlijk gaat bedanken. Ook Ines, die in Child-pose ligt te ontspannen, vindt het een goede actie. “Het is vreedzaam en het is eens wat anders als een mars. Dit krijgt aandacht, dat merk je.” 

Effectief. Heel wat voorbijgangers stoppen om een foto te nemen of vragen aan het verzamelde journaille dat zich niet in legging heeft gehesen wat er aan de hand is. “It must be hard to breathe with those things”, aldus een toeriste tegen haar reisgezel. “What? With the mask or with the chimneys from the boat?”, trapt die de bal in het doel. 

Toerisme is het magische woord in de verdediging van het stadsbestuur, hoewel cruisepassagiers slechts zo’n 0,3 procent van het totale jaarlijkse aantal toeristen in Antwerpen uitmaakt. Als ze al van de boot komen. “Dat zijn drijvende all-in hotels hé, die komen hier niet om te slapen of te eten of te drinken. Alleen om pralines te kopen”, aldus de uitbater van het bekende Antwerpse café Absjaar dat nochtans vlak aan de aanlegsteiger ligt. “Bij ons passeren ze enkel om naar het toilet te gaan.”