‘Startnota heeft duidelijk stempel van Vlaams Belang’: partijen die uit de Vlaamse boot vallen, reageren

“Wij hebben ons steeds open en constructief opgesteld. Wij hebben getoond dat wij onze verantwoordelijkheid willen opnemen om het roer om te gooien. Maar tot onze verbazing ziet De Wever meer inhoudelijke overeenstemming met een linksgeoriënteerde CD&V dan met het Vlaams Belang”, doet Tom Van Grieken zijn beklag.

Hij is van mening dat De Wever een historische kans laat schieten. “Met 44 procent van de kiezers en 47 procent van de Vlaamse zetels is de zwart-gele formatie van N-VA en Vlaams Belang afgetekend de grootste van Vlaanderen en bij uitbreiding van het land. Door een onverbreekbare as te vormen konden CD&V en Open VLD voor een ultimatum worden gesteld: ofwel respecteren ze de wil van de kiezer en steunen ze een Vlaamse en rechtse coalitie, ofwel zoeken ze zelf een alternatieve linkse meerderheid met Groen en PvdA. Door het been niet stijf te houden, missen we een historische kans op verandering.”

Gebrek aan politieke moed

Bij Vlaams fractieleider Chris Janssens valt eenzelfde toon te horen. “Er was wel degelijk een valabel alternatief,” aldus Janssens. Ook hij wijst erop dat het ‘signaal van de kiezer’ op een koude steen valt. “De bijna twee miljoen Vlamingen die kozen voor verandering krijgen van de formateur meer van hetzelfde. De Wever neutraliseert met zijn keuze de Vlaams-rechtse grondstroom. Hij mag zich alvast verwachten aan vijf jaar forse oppositie.”

Sp.a: ‘Onze eisen waren blijkbaar te sociaal’

Informateur De Wever laat ook sp.a links liggen. Sp.a reageert in een kort persbericht. “Na de verkiezingen hebben we ons als partij bescheiden maar constructief opgesteld. We hebben van in het begin gekozen voor een open dialoog met focus op inhoud. En die lat lag voor ons hoog met sociale keuzes die in Vlaanderen opnieuw voor zekerheid moeten zorgen, voor iedereen,” openen fractieleiders Meryame Kitir en Conner Rousseau.

Volgens hen komen kernthema’s als betaalbare facturen en toegankelijkheid van onderwijs, zorg en openbaar vervoer wel aan bod in de nota, maar niet zoals de partij dat zou willen.

“Onze lat lag blijkbaar te hoog, onze eisen blijkbaar te sociaal. De facturen van de Vlamingen stegen de voorbije jaren fors en de wachtlijsten in de zorg zijn vandaag langer dan ooit. De Vlaming krijgt dezelfde regering met met even vage beloftes als vijf jaar terug. Dit lijken niet de noodzakelijke hervormingen die Vlaanderen nodig heeft,” klinkt het dan ook.

Groen: ‘Tom Van Grieken heeft de pen mee vastgehouden’

Vlaams Belang mag dan uit de boot vallen, Groen ziet toch duidelijk de harde stempel van de partij op de startnota. Dat stelt de partij in een reactie. “In schril contrast met de grote vaagheid op vlak van klimaat, is de tekst zeer concreet op integratie en inburgering. De harde stempel van de gesprekken met het Vlaams Belang is meteen duidelijk.”

Groen ziet in de nota geen enkele ambitie op het vlak van klimaat. “In plaats van steeds ambitieuzere doelstellingen aan te nemen, gaan we het komende decennium voluit voor het effectief realiseren van de aangegane engagementen en het versnellen van innovatie die daartoe de sleutel vormt”, is te lezen in de nota.

“Terwijl landen als Nederland en Duitsland het voortouw nemen voor hogere en bindende klimaatambities en voor een rechtvaardig en proactief klimaatbeleid, blijft Vlaanderen ter plaatse trappelen”, reageert Groen. “De twee belangrijkste maatregelen om de klimaattransitie in te zetten, ontbreken volledig: een slimme kilometerheffing en de betonstop.”

Rond integratie en inburgering is de tekst dan weer wel zeer concreet, hekelt Groen. “Bart De Wever kiest hier voor een gesloten Vlaamse identiteit. Tom Van Grieken heeft de pen mee vastgehouden. Vlaanderen kan zoveel meer dan kiezen voor een terugkeer naar een Vlaanderen dat nooit heeft bestaan.”

Groen benadrukt dat voor haar de grondrechten gelijk zijn voor iedereen die hier is erkend. De partij neemt het dus niet dat mensen vijf jaar ononderbroken en wettig in het land moeten hebben verbleven vooraleer ze aanspraak maken op sociale voordelen.

“De instrumentalisering van de VRT, het onderwijs en onze culturele instellingen voor een nog te definiëren Vlaamse identiteit, past niet in de 21ste eeuw”, vindt de partij ten slotte. “Over de kracht van cultuur als bindmiddel en maatschappelijke integratie valt niks te lezen. Brussel wordt quasi onder curatele geplaatst. Alles lijkt ten dienste te staan van dé Vlaamse natie.”

Vlaams parlementslid Elisabeth Meuleman (Groen) toonde zich eerder vandaag ook al kritisch voor het streven naar excellentie in het onderwijs. “Voor onderwijs gaan inschrijvingsdecreet en m-decreet op de schop en moeten we excelleren in plaats van die nivellering door in te zetten op gelijke kansen”, schreef ze op Twitter.

PVDA: ‘N-VA luistert niet naar de kiezer’

Volgens PVDA toont de startnota voor de Vlaamse onderhandelingen van informateur Bart De Wever (N-VA), “geen enkele ambitie om de stijgende armoede aan te pakken, betaalbaar wonen te garanderen en het klimaat hoog op de agenda te zetten”. De uiterst linkse partij zegt dat De Wever daarmee niet luistert naar de kiezer.

De partij hekelt dat er in de nota niet wordt gepraat over kinderarmoede, “terwijl een op de zes kinderen in armoede opgroeit”. Om dat probleem - en armoede in het algemeen - aan te pakken, zien zij maatregelen als betaalbare woningen, vaste en volwaardige jobs en lagere water- en energiefacturen als noodzakelijk. Maar daarin schiet de nota van De Wever volgens PVDA tekort. “In plaats van in te zetten op het grote probleem van de sociale onderbescherming gaat men de sociale voordelen voorwaardelijker maken en nogmaals de focus leggen op sanctioneren”, aldus PVDA.

Volgens de partij zorgen de plannen van de nota van De Wever niet voor lagere facturen. PVDA bekritiseert onder andere het ontbreken van extra budgetten om de zorgfactuur te verminderen en om meer sociale woningen in grote steden aan te bieden.

Verder is PVDA hard voor het inclusieve element van de nota van De Wever. “Het is een duidelijke keuze voor een harde Vlaamse identiteitspolitiek die mensen tegen elkaar opzet en muren optrekt in plaats van bruggen te bouwen.” Over het Vlaamse canon dat wordt opgesteld, een lijst van ankerpunten uit de Vlaamse cultuur en geschiedenis, zegt de partij dat het “een duidelijk signaal is dat diversiteit geen verrijking is maar een bedreiging”. Ook voor het klimaat ontbreekt het volgens PVDA aan ambitie in de nota.