Jambon start morgen formatie met CD&V en Open Vld - Vlaams Belang valt uit de boot: “Vanochtend sms gekregen van De Wever”

Morgen start Vlaams formateur Jan Jambon (N-VA) de onderhandelingen over een nieuwe Vlaamse regering. Hij doet dat naast zijn partij ook met CD&V en Open Vld. Herlees hieronder de ontwikkelingen van de dag, of lees verder:

- Wat betekent afschaffing van woonbonus en hervorming van erfbelasting voor uw portefeuille? (+)

- Woonbonus dooft uit, 120.000 extra jobs en strengere inburgering: lees hier de startnota

- De Wever: “Coalitie met Vlaams Belang is onmogelijk, ook in de toekomst”

- Tijdlijn: Zo vielen de Zweedse partijen elkaar weer in de armen

- Ook sp.a valt uit de boot: “Onze lat lag blijkbaar te hoog, onze eisen te sociaal”

De startnota van De Wever schept voorlopig maar weinig duidelijkheid over de voorgestelde "bouwshift". Dat valt te horen bij verschillende organisaties die het ruimtelijke beleid volgen. "Het is afwachten. Alles zal afhangen van de manier waarop de decreten ingevuld worden door de Vlaamse regering", zo klinkt het.

In de nota wordt gesteld dat er werk wordt gemaakt "van een bouwshift in plaats van een betonstop". De nota vermeldt wel dat de open ruimte maximaal gevrijwaard moet worden en dat er gekozen wordt voor "kernversterking en kwalitatieve verdichtingen". 

"Zoals wel vaker het geval is, blijft de tekst erg vaag rond ruimtelijke ordening", zo reageert An Rekkers, directeur van de Vlaamse Vereniging voor Ruimte en Planning (VRP). "De betonstop was hoe dan ook een begrip dat de lading niet dekte. Want het is niet zo dat er niet meer kan worden gebouwd, maar de woonuitbreidingsgebieden moeten wel op andere, beter ontsloten locaties komen", zegt Rekkers. "Het woord bouwshift geeft dus wel beter weer waar het om gaat."

Welke veranderingen schuilgaan achter de nota, is nog niet duidelijk. "Afhankelijk van hoe de decreten eruit zien, kan het nog alle richtingen uit. Voor ons is het wel cruciaal dat de uitzonderingen geschrapt worden en dat de volgende Vlaamse regering het juridisch kader ook echt wel in de richting van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen uittekent."

Ook bij de Vlaamse confederatie Bouw klinkt dat veel zal afhangen van de manier waarop de Vlaamse regering de beleidskaders zal uitwerken.

Eerder had Bond Beter Leefmilieu (BBL) zich vragen gesteld bij de passage rond de "bouwshift". "Ik heb de indruk dat daar vooral veel wordt 'gespind'. Er wordt wel een andere naam bovengehaald, maar intussen verwijst men wel naar het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, dat net de principes van de betonstop omvat", verklaarde Erik Grietens.

N-VA-voorzitter en voormalig informateur Bart De Wever geeft bij VTM Nieuws meer uitleg over de keuze om onderhandelingen met CD&V en Open Vld aan te knopen voor de vorming van een Vlaamse regering.

"Ik heb op een heel ernstige manier met Tom Van Grieken gesproken", zegt De Wever over de kritiek van de Vlaams Belang-voorzitter dat De Wever verder gaat als een "liga van de losers". "Ik heb ook de andere voorzitters heel ernstig gesproken over besturen met Vlaams Belang."

De N-VA-voorzitter rekent er naar eigen zeggen op dat ook CD&V en Open Vld voor samenhorigheid in de regering zullen vormen. 

Niemand met een hypothecaire lening moet zich zorgen maken, zegt De Wever op het inhoudelijke vlak over de hervorming van de woonbonus. Aan lopende contracten voor een woninglening, zal niet worden geraakt.

N-VA-Kamerlid Theo Francken verdedigt op Twitter de keuze van zijn partij om niet verder te gaan met Vlaams Belang. "Verkiezingen kennen winnaars en verliezers. Democratie werkt met parlementaire meerderheden. Dát zijn nu eenmaal de spelregels."

In de startnota lijkt de N-VA het zakelijke Vlaams-nationalistische discours van de voorbije jaren weer ingeruild te hebben voor een "ouderwets, romantisch" Vlaams-nationalisme. "Opvallend", zegt professor politicologie Dave Sinardet, "want de N-VA leek dat discours toch verlaten te hebben."

Agoria kan zich sterk vinden in de nota van informateur De Wever. De technologiefederatie deelt immers de ambitie om Vlaanderen in de top drie te krijgen van de regio's in Europa, klinkt het in een reactie.

Die ambitie bereiken kan via technologie en innovatie, aldus Agoria. En dat onder meer met veel aandacht voor omscholingsbeleid en activering, zowel voor wie werkt als voor wie op zoek is naar werk. "We kunnen het niveau halen van Zweden, Finland en Denemarken, beter nog dan Beieren of Zuid- of West-Nederland", aldus de federatie van technologische bedrijven. 

De startnota van De Wever focust niet op de problemen van de mensen, maar op die van het geld. Dat zegt de socialistische vakbond ABVV. Een voortzetting van de Zweedse coalitie zal "meer van hetzelfde, foute recept" opleveren. "In Vlaanderen zal het geld regeren. En dit ten koste van al wie het niet breed heeft."

Daarbij wordt het sociale ondergeschikt gemaakt aan de economische doelstellingen. "Werkbaar werk, een eerlijke fiscaliteit, een goed loon, een rechtvaardige verdeling van de klimaatfactuur, de onbeantwoorde noden in de zorg, discriminatie,... er wordt niet of nauwelijks met een woord over gerept", aldus het ABVV.

Meryame Kitir (sp.a) verwacht van N-VA, Open Vld en CD&V dat de startnota nog grondig wordt bijgeschaafd. In het document worden volgens de socialiste slechts "vage oplossingen" aangereikt "voor echte problemen waar mensen van wakker liggen". 

Voor sp.a primeert de inhoud van het akkoord bovenop een regeringsdeelname. We zullen de tekst beoordelen op het moment dat die definitief is, reageert Kitir bij Radio 1. 

Het voorstel om enkel nog Vlaamse sociale voordelen toe te kennen aan mensen die al vijf jaar in het land verblijven, dreigt te zorgen voor een opdeling tussen A- en B-burgers, zegt solidariteitsorganisatie Caritas. "De startnota wijst sterk op de plichten van de Vlaming, maar politieke partijen mogen niet vergeten dat ook zij plichten hebben. Sociale bescherming voor elke Vlaming is er daar één van", klinkt het.

"Het invoeren van wachttijden zorgt ervoor dat mensen net dieper in de problemen raken, waardoor het traject naar inclusie in de samenleving alleen maar zwaarder en langer wordt", reageert Thijs Smeyers van Caritas.

Ook Netwerk tegen Armoede zegt "zeer verontrust" te zijn over de nota. "Armoedebestrijding is zo goed als afwezig en verder worden er, onder meer in onderwijs en woonbeleid, grote kansen gemist om armoede effectief terug te dringen", klinkt het in een persbericht.

Volgens PVDA toont de startnota van informateur Bart De Wever (N-VA), "geen enkele ambitie om de stijgende armoede aan te pakken, betaalbaar wonen te garanderen en het klimaat hoog op de agenda te zetten". De uiterst linkse partij zegt dat De Wever daarmee niet luistert naar de kiezer.

De partij hekelt dat er in de nota niet wordt gepraat over kinderarmoede, "terwijl een op de zes kinderen in armoede opgroeit". Om dat probleem - en armoede in het algemeen - aan te pakken, zien zij maatregelen als betaalbare woningen, vaste en volwaardige jobs en lagere water- en energiefacturen als noodzakelijk.

Maar daarin schiet de nota van De Wever volgens PVDA tekort.

Unizo is tevreden met de startnota van N-VA. Volgens de ondernemersorganisatie bevat het document "een aantal aanknopingspunten die voor onze Vlaamse kmo's erg belangrijk zijn". Vooral de versterking van de samenwerking tussen de VDAB en de bedrijven vindt Unizo positief.

De organisatie ziet ook positieve elementen op het vlak van mobiliteit, "met onder meer het snel uitvoeren van grote infrastructuurprojecten en de inzet op duurzame vervoersmiddelen, de nadruk op woon-werk- (en woon-school-)verkeer en op openbaar vervoer". Unizo is ook tevreden met een uniform kader voor lage-emissiezones in steden.

Vlaanderen mag geen regelneef zijn, staat ook in de nota. "Dat klopt en het zal er nu op aankomen om hier in de praktijk vooruitgang te boeken en effectief onnodige administratieve lasten bij ondernemers weg te werken", aldus Unizo. Daarbij zijn ook soepele vergunningsprocedures van groot belang.

Bart De Wever maakt in zijn startnota komaf met de woonbonus. Een goed idee, vindt professor fiscaal recht Michel Maus. "Het is logischer dan de huidige politiek van slaan en zalven", zegt hij."Nu worden kopers eerst geconfronteerd met zware registratierechten om dan vervolgens in de jaren daarna een fiscaal cadeautje terug te krijgen. Dan is het beter om van bij de start iets te doen, ik denk dat dat logischer is", zegt Maus, die opmerkt dat Brussel al hetzelfde gedaan heeft.

De fiscaal expert waarschuwt wel dat de regering moet opletten voor de gevolgen op de woningmarkt. "Er zal een omschakelingspiek zijn. Velen zullen wachten tot het omschakelpunt, waarna het aantal transacties de hoogte in zal gaan. Misschien kan dat leiden tot een stijging van de prijzen."

Ook de Bond Beter Leefmilieu (BBL) noemt de startnota "niet ambitieus genoeg" op het vlak van milieubeleid. Over het algemeen vindt BBL het ecologische luik van de startnota "zeer vrijblijvend". 

Eric Grietens van BBL wijst onder meer op de passage waarin de Vlaamse regering tegen 2030 in totaal 10.000 hectare bijkomend bos aankondigt. "Er wordt al sinds de jaren negentig beloofd om werk te maken van extra bos. Maar zolang daar geen financiële middelen tegenover staan, blijft het onduidelijk hoe dat gerealiseerd zal worden."

Ook de uitleg over de betonstop - die volgens de startnota vervangen wordt door een 'bouwshift' - roept vooral vragen op bij BBL. "Ik heb de indruk dat daar vooral veel wordt 'gespind'. Er wordt wel een andere naam bovengehaald, maar intussen verwijst men wel naar het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen, dat net de principes van de betonstop omvat."

De startnota die Bart De Wever op tafel legt, tekent niet voor een beleid waar de Vlaming echt beter van wordt. Dat zegt Groen-voorzitster Meyrem Almaci in een persmededeling. “Geen sociale garanties, of groene ambitie en het herleidt de Vlaamse identiteit tot iets wat niet bestaat," aldus Almaci. "Een fiere Vlaming durft kiezen voor de toekomst in plaats van te blijven kijken in de achteruitkijkspiegel. We zijn heel bezorgd, want dit is niet ons Vlaanderen."

Groen-kopstuk Elisabeth Meuleman reageerde deze voormiddag al sceptisch op de nota. "Vlaams, Vlaamser, Vlaamst...", schreef de politica op Twitter.