Alain Gerlache: ‘De PS wist goed genoeg dat het geen vriendendiensten moest verwachten’

Bart De Wever heeft zijn fameuze startnota naar buiten gebracht. Hoe is die ontvangen langs Franstalige zijde?

“Als een koude douche. De tekst zelf is geen voer voor de gewone Waal, maar de waarnemers hebben die natuurlijk wel met grote ogen gelezen. Die terugkerende ‘Vlaamse natie’ is iets wat veel Franstaligen tegen de borst stuit, net omdat de kaarten op het federale niveau al zo lastig lagen. Het is slechts een startnota, maar de toon is wel gezet: de dynamiek is 100 procent Vlaams, dat identitaire streven merk je gewoon aan alles.”

“Er is natuurlijk vooral heftig gereageerd op het feit dat het opnieuw om een Zweedse coalitie gaat, wat de federale onderhandelingen enorm bemoeilijkt. En met de centrum-rechtse, of zeg maar gewoon rechtse accenten in de tekst zal op federaal niveau rekening moeten worden gehouden. Noch wat de samenstelling zonder sp.a betreft – de partij die als link tussen Vlaams en federaal niveau kon dienen – noch inhoudelijk zijn er dus elementen die de situatie makkelijker maken. De tekst staat compleet los van België, de vele verwijzingen naar Nederland geven eerder de indruk dat Vlaanderen wegdrijft.”

Le Soir heeft het over een ‘tekst vol subliminale boodschappen’. Is de grootste: ‘Vlaanderen gaat vooruit, België staat stil’?

“Het idee zal misschien leven dat de Vlamingen niets doen om België te helpen, maar dan zullen de Waalse partijen toch ook even in eigen boezem moeten kijken. Wat hebben zij tot nu toe ondernomen op Brussels en Waals niveau om een federale coalitie te bevorderen? Niets. En terwijl er op Vlaams niveau tenminste bereidheid is getoond, hebben verschillende Waalse partijen onderlinge exclusieven gesteld, bijvoorbeeld over regeren met N-VA.

“Er zijn nog steeds geen onderhandelingen aan de gang omdat de noodzakelijke coalitie met de liberalen voor een deel van de PS zeer moeilijk blijft. Di Rupo zou tegen 15 augustus nu toch met een eigen startnota komen. Ik ben vooral benieuwd welke visie daaruit zal spreken. Welk België kunnen zij Vlaanderen nog aanbieden? Voorlopig is het antwoord op die vraag oorverdovend stil. De Walen zijn weer de laatsten.”

U haalde al eerder de problematisch afwezigheid van sp.a aan. Wordt dat bij PS gezien als een bewuste zet van De Wever?

“PS is door deze zet natuurlijk in een enorm moeilijk parket gebracht. Di Rupo liet al heel duidelijk weten dat hij centrum-rechts niet wil depanneren op federaal niveau. Maar of N-VA hen daarmee opzettelijk met de rug tegen de muur zet? De partij moest nu eenmaal een keuze maken, en de PS wist alleszins goed genoeg dat het geen vriendendiensten moest verwachten. Ik zie het niet als de hoofdreden, want nieuwe verkiezingen lijken nu haast de enige manier om de kaarten opnieuw te schudden, iets waarop zowel N-VA als PS niet happig zijn. PTB oefent in Wallonië dezelfde druk op PS uit als het Vlaams Belang op N-VA.”

Is Jambon straks ook een gezicht dat zal worden gemist aan de federale onderhandelingstafel? Hij wordt algemeen gezien als ‘iemand met wie te praten valt’.

“De keuze voor Jambon als Vlaams minister-president is duidelijk: N-VA investeert niet in de toekomst van België. In Franstalig België wordt Jambon gezien als een gematigde stem, die zich voorzichtig uitlaat over België. Zelfs bij tegenstanders was hij een populair federaal minister. Wie wordt die nieuwe verzoenende figuur op federaal niveau voor N-VA? Niet Bart De Wever, en al zeker niet Theo Francken.”