Van collaboratie en Guldensporenslag tot frietjes en F.C. De Kampioenen: dit hoort volgens u thuis in de "Vlaamse canon"

In navolging van Nederland wil de N-VA met de nieuwe Vlaamse regering een Vlaamse canon opstellen. Dat is een lijst van ankerpunten uit onze Vlaamse cultuur en geschiedenis die Vlaanderen als Europese natie typeren, klinkt het. Onze leerlingen op school en nieuwkomers in inburgeringscursussen zouden die lijst moeten kennen. Dit is wat u op die canon zou zetten.

Uit meer dan 1000 berichten op onze oproep voor wat u in de Vlaamse canon wilt zien staan, blijkt allereerst een grote verdeeldheid. Sommigen zijn voorstander, anderen zijn eerder kritisch. De Leuvense historicus Karel Van Nieuwenhuyse waarschuwde in "De ochtend" op Radio 1 ook al dat de canon historisch gezien eigenlijk geen steek houdt: "Een canon vertrekt altijd vanuit de hedendaagse ideeën en we gaan die terugprojecteren op het verleden", zei hij. 

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal 1" met de reactie van Van Nieuwenhuyse:

Videospeler inladen...

Bij onze noorderburen is er al een "Canon van Nederland" die de 50 belangrijkste gebeurtenissen, personen en voorwerpen die Nederland hebben gemaakt tot wat het nu is, oplijst. Of een Vlaamse canon bij ons mogelijk is, valt nog af te wachten.

Maar wat moet er volgens u in zo'n Vlaamse canon? We deden vanmiddag een oproep op onze website. De antwoorden vatten we voor u samen, al zijn die daarom zeker niet representatief voor heel Vlaanderen. 

1. Collaboratie

De meest aangegeven suggestie is direct een sombere. De collaboratie, een zwarte bladzijde in onze geschiedenis, is onmisbare kennis en moet op de canon. Het zou een onmisbaar feit uit onze geschiedenis zijn en kan ons veel leren, lezen we tussen de berichten: "Geschiedenis mag niet enkel dienen als 'algemene kennis', maar moet toch vooral ons voor de toekomst behoeden van rampen en drama's als deze." Veel mensen die de collaboratie aanhalen, halen ook de rol van de Vlaamse beweging, de Oostfronters of de reeks "Kinderen van de collaboratie" aan. We staan dus ook kritisch tegenover onszelf en zijn bereid daaruit te leren.

2. Onze culturele schatten

Jan Van Eyck en Rubens, Kiekeboe en Urbanus, Jacques Brel en New Wave en zelfs FC. De Kampioenen en Samson & Gert. We zijn duidelijk overtuigd dat we heel veel culturele schatten hebben, zowel vroeger als nu. Die verdienen het om in het collectieve geheugen dat de canon moet representeren, gestoken te worden.

3. Vrijheid en diversiteit

Niet enkel historische gebeurtenissen, personen of voorwerpen verdienen hun plaats in de canon. Veel berichten hebben het over hoe diversiteit onze  geschiedenis typeert: "Het historisch besef dat de steden die vandaag Vlaanderen vormen hun bloei hebben ontwikkeld door het kruispunt te vormen van vele culturen. Brugge, Ieper, Gent, Antwerpen, Mechelen, Leuven, Brussel elk op hun momenten in de geschiedenis." 

Daarbij wordt vaak verwezen naar de verworven stads- en burgerrechten in het verleden. Veel mensen vinden het ook typerend voor Vlamingen om open, verdraagzaam en gastvrij te zijn. Zo wordt de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en gelijkheid voor holebi's en vrouwen meermaals aangehaald. In de Vlaamse canon is dus ook plaats voor onze waarden en normen. 

4. Guldensporenslag

De Vlaamse canon kan voor een groot deel van de binnengekomen berichten niet zonder vermelding van de Guldensporenslag van 1302. Die staat symbool voor de Vlaamse strijd. Op 11 juli 1302 won een samengestelde militie van Vlaamse steden tegen het Franse leger. In de 19e eeuw is die veldslag geromantiseerd en gebruikt voor de Belgische bewustwording en door de Vlaamse Beweging.

Verschillende mensen vinden dat naast de Guldensporenslag ook zeker de slag bij Westrozebeke in 1382 vermeld moet worden. Daarbij werd een nieuw leger van opstandige Vlaamse steden verpletterd door het leger van hun feodale heer, de Franse koning. "Na hoogmoed komt de val", schrijft iemand die het romantische beeld van de Vlaming als vrijheidsstrijder wil nuanceren.

5. Culinair België

Over één zaak die de Vlaming in de canon wil, is er geen discussie: onze culinaire traditie. Friet met stoofvlees of mosselen, Gentse waterzooi,  chocolade en bier of konijn met pruimen. De Bourgondische levenswijze typeert ons en heeft haar eigen tradities die in stand gehouden mogen worden.

6. Het Vlaams

Zowel de gesproken en geschreven taal van 600 jaar geleden als die van enkele decennia geleden is volgens veel Vlamingen onmisbaar in de canon. "Onze middeleeuwse verhalen als Reynaert De Vos, Beatrijs, Mariken van Nieumeghen, de werken van Jacob van Maerlant." Taal is natuurlijk onlosmakelijk verbonden met de vele iconische schrijvers en zangers die mensen naar voor schuiven voor de canon, zoals Guido Gezelle, Louis Paul Boon, Ernest Claes of voor sommigen zelfs Niels Destadsbader.

Daarnaast zijn er veel mensen die ook de rijkdom aan dialecten op de lijst willen: "De dialecten die in Vlaanderen gesproken worden, zouden niet mogen verdwijnen en meer gesproken moeten worden. Ook voor nieuwkomers, waar ze ook terechtkomen in Vlaanderen, zou het leuker zijn als ze het begrijpen."

Bekijk hier het verslag uit "Terzake" met Bruno De Wever, historicus aan de UGent en Mia Doornaert, voorzitster Vlaams Fonds der Letteren:

Videospeler inladen...

Bekijk hieronder het verslag uit "Het Journaal":

Videospeler inladen...

Meest gelezen