Na de doorbraak de struikelblokken: Vlaamse onderhandelaars wacht moeilijk debat

N-VA, Open Vld en CD&V zijn gisteren samengekomen om de onderhandelingen voor de nieuwe Vlaamse regering op te starten. Eerst zullen ze zich over de begroting buigen, vanaf volgende week komen de gesprekken op kruissnelheid. Vertrekpunt is de onderhandelingsnota die de Vlaams-nationalisten maandagochtend hebben vrijgegeven, maar er is nog genoeg voer voor debat.  

Zo gaf uittredend Vlaams viceminister-president Hilde Crevits (CD&V) meteen aan dat de afschaffing van de provincies “erg gevoelig” ligt binnen haar partij. Positief voor de christendemocraten, met veel burgemeesters in de rangen, is dat de gemeenten meer financiële ademruimte krijgen. De zware pensioenlasten die boven het hoofd van veel gemeenten hangen, worden voor de helft overgenomen door het Vlaamse niveau.  

Alleen wil CD&V nog verder gaan: in haar verkiezingsprogramma pleit de partij ervoor om het gemeentefonds, het geld dat Vlaanderen uittrekt voor de lokale besturen, anders te organiseren. Landelijke gemeenten die grote stukken open ruimte beheren zouden daarvoor ook financieel beloond moeten worden. 

De aansluitende vraag is wat er met de ‘Betonstop’ gebeurt. Het plan om vanaf 2040 geen open ruimte meer aan te snijden, leverde een fel debat op tijdens de vorige legislatuur. Vooral Open Vld verzette zich tegen het project van toenmalig CD&V-minister Joke Schauvliege. 

Over onderwijs botsten de voorbije jaren vooral N-VA en CD&V. De Vlaams-nationalisten zijn nu vastbesloten het domein te claimen, maar CD&V zal met aftredend onderwijsminister Crevits nog altijd haar eigen accenten willen leggen. 

Gevoelig

Ook de strengere voorstellen op vlak van integratie en inburgering, liggen gevoelig. Een ervan, het toekennen van de kinderbijslag na zes maanden, deed voorzitter Gwendolyn Rutten al in 2015. Alleen, CD&V was toen fel tegen. De christendemocraten willen nu vooral kijken of alles wel binnen de Europese regels gebeurt. Ze passen ook voor strenge regeltjes die enkel voor de galerij zijn. Een aantal punten die de nota aanhaalt, zijn nu overigens al in voege. Zo geldt er al een wachtperiode van vijf jaar om te kunnen genieten van de Vlaamse sociale bescherming. Verder ligt het kindergeld voor kinderen die bijvoorbeeld in Marokko, Turkije of Tunesië verblijven, nu al lager dan wat ze in Vlaanderen zouden krijgen. Wil N-VA die maatregelen verder uitbreiden?

Tot slot kunnen de bescheiden klimaatambities van N-VA of de oproep tot een Vlaamse culturele canon Open Vld en CD&V maar matig bekoren. En wat met de besparingen, waarover in de nota nog niet gerept wordt? Het is zaak voor minister-president in spe Jan Jambon om al die discussies tot in de puntjes uit te klaren, wil hij niet het predicaat ‘kibbelkabinet’ opgekleefd krijgen.

Intussen blijft het bij de federale formatiegesprekken wachten op het moment dat PS en N-VA elkaar diep in de ogen kijken. Pas wanneer de regionale regeringen op de rails staan, wordt daar enige beweging verwacht. PS start na dit weekend opnieuw de Waalse gesprekken met Ecolo en MR.