Droogte doet Vlaamse huizen barsten: wat kan je doen?
De droogte van de laatste jaren blijft niet zonder gevolgen. Door de dorre ondergrond beginnen in West-Vlaanderen steeds meer huizen te scheuren en te verzakken. Verzekeringsmaatschappijen trekken de handen weg, waardoor gezinnen met de factuur achterblijven. ‘De overheid moet de droogte dringend erkennen als ramp’, eist de expert ter zake.
Ronny Vanhoutte is een van de slachtoffers met een ‘gescheurd huis’. Zijn woning in Zwevegem werd gebouwd in 1980 en doorstond decennialang alle grillen van de natuur, zonder barsten en gekraak. “Tot 2017, toen de zomer uitzonderlijk droog was", vertelt hij. “In de maanden erna doken de eerste scheuren en barsten op in ons huis. Je merkt dat niet toevallig op, neen, je hoort het gebeuren wanneer de druk op de muren te groot wordt: 'knal’. Het is na 2017 nooit opgehouden. Overal in ons huis zijn er barsten. Ik kan de tel niet meer bijhouden.”
De West-Vlaming staat niet alleen met zijn verhaal. Zijn woning werd rechtstreeks gefundeerd op een kleilaag, die fungeert als een soort spons die water vasthoudt. “Zo’n ondergrond vind je bijvoorbeeld in de buurt van Kortrijk, Ieper, de Vlaamse Ardennen, en het zuiden van Oost-Vlaanderen”, legt Emeritus en professor grondmechanica Jan Maertens uit. “Door de grote droogte van de afgelopen jaren is de ‘spons’ van klei onder heel wat huizen gekrompen, waardoor de funderingen van de dikwijls oudere woningen in onevenwicht geraken. Het resultaat: inzakkingen en scheuren.”
Exponentiële toename
Het aantal gevallen wordt in Vlaanderen niet centraal verzameld, maar Maertens weet dat er vorig jaar alleen al tientallen woningen kraakten door de droogte. “En aangezien het de afgelopen winter nauwelijks geregend heeft, verwachten we dit jaar nog meer gevallen", zegt Maertens. “Wellicht zal het aantal exponentieel toenemen. Dat zien we ook in gebieden met vergelijkbare ondergronden in bijvoorbeeld Nederland.”
Dan rest de vraag: wie zal dat betalen? Herstellingen of nieuwe funderingen kosten al snel tientallen duizenden euro’s. Gedupeerden kijken naar hun brandverzekering, maar verzekeringsmaatschappijen willen geen precedenten scheppen en trekken de handen weg. “Wanneer het tot een rechtszaak komt tussen de maatschappij en de schadelijder, hangt alles af van de rechter. De vonnissen in ons land zijn niet eenduidig", aldus Maertens. “Dus is het logisch dat mensen bang zijn om naar de rechter te stappen. Wie weet moeten ze, als ze verliezen, ook nog eens alle gerechtskosten betalen.”
Daarom wil Maertens snel actie. “Er moet een grootschalige studie komen die de gevallen en de precieze oorzaken in kaart brengt. Want met de toenemende droogte zal het probleem alleen maar erger worden. Een welles-nietes-spelletje tussen gedupeerde en verzekeringsmaatschappij is niet de oplossing. Het is tijd dat de overheid tussenkomt. De enige logische oplossing is de droogte erkennen als ramp.”
Bomen rooien
En wat u in tussentijd kan doen, als uw woning op een kleilaag rust? Experts wijzen op het ontharden van de omgeving rond het huis, zodat het water in de grond kan sijpelen. Geen tegels dus, maar puur natuur. “Dat kan helpen, maar verder is er als individu weinig te beginnen tegen scheuren en verzakkingen”, zegt Maertens. “Enkel bomen rooien heeft een groot effect. Dat is misschien jammer, maar bomen zuigen tot minstens drie meter diep water weg, waardoor de kleilaag onder het huis uitdroogt. Daardoor zien we dat de ergste schade aan woningen net optreedt wanneer er bomen in de buurt staan.”
