Voorarrest van “Saint Tarrant” verlengd: hoe schutter Christchurch een voorbeeld werd voor anderen

De meest gehate man van Nieuw-Zeeland hoeft vandaag van rechter Cameron Mander niet aanwezig te zijn bij de derde pro-formazitting in Christchurch. Die zitting duurt maar kort en gaat alleen over procedures, aldus Mander. De inhoudelijke zaak wordt pas volgend jaar mei behandeld, als het vooronderzoek is afgerond.

Als de rechter anders had beslist, zou Brenton Tarrant (Australiër, 28) overigens ook niet in de rechtbank van Christchurch hebben gezeten. Hij wordt vastgehouden in een zwaarbeveiligde vleugel van de gevangenis in Paremoremo, aan de rand van Auckland. De laatste keer dat Tarrant wel 'aanschoof', gebeurde dat met behulp van een tv-verbinding. Hij luisterde toen met een tevreden gezicht naar Shane Tait, een van zijn advocaten, die namens hem verklaarde onschuldig te zijn aan alle 92 aanklachten: 51 voor moord, 40 voor poging tot moord en één voor terrorisme.

Het zijn de kille cijfers achter het grootste bloedbad uit de recente geschiedenis van Nieuw-Zeeland. Op 15 maart leegde Tarrant zijn wapens in twee gebedshuizen in Christchurch, in de Masjid al-Noor en in de Linwood-moskee. Hij koos bewust voor de vrijdag en deze doelwitten omdat hij zoveel mogelijk slachtoffers wilde maken op de plek die moslims het dierbaarst is, de moskee waar zij samen met familie en vrienden in gebed gaan. Tarrant zond de beelden van de schietpartij live uit via Facebook. Hij zette ook een 73 pagina's tellend manifest online waarin de extreemrechtse nationalist moslims 'indringers' noemt die 'de blanke bevolking willen vervangen'. De aanslag raakte Nieuw-Zeeland, een van de veiligste landen ter wereld, in het hart.

Vijf maanden later zijn de zichtbare herinneringen uitgewist. In de Al-Noor moskee ligt een nieuw dik, blauw tapijt op de vloer, De muren zijn opnieuw gepleisterd en geverfd. “We hebben alles vervangen'', zegt Murray Stirling (52) tegenover een Britse krant. “Wat dat betreft herinnert niets meer aan wat hij ons toen heeft aangedaan.” Maar de gedachten aan de dag van toen zijn nog springlevend. In een hoekje van de moskee staat een jonge man zachtjes te huilen. Mede daarom zijn er vandaag in de rechtszaal hulpverleners die nabestaanden en herstelde slachtoffers - voor wie tientallen plekken zijn gereserveerd - bijstaan in de verwerking van alle emoties die weer zullen vrijkomen.

Dat Brenton Tarrant recent vanuit zijn cel een handgeschreven brief heeft kunnen versturen, zorgt ook voor veel onbegrip in het land. In de brief waarschuwt de schutter voor 'een groot conflict' en gebruikt hij oorlogstaal. De brief werd gepubliceerd op de website 4chan, die erom bekendstaat dat racisten er hun mening posten. De autoriteiten erkenden gisteren dat het een grote fout is geweest het sturen van de brief toe te staan.