"Britse regering wil vrij verkeer voor EU-burgers meteen afschaffen bij brexit”

De nieuwe Britse premier Boris Johnson herhaalt het als een mantra: op 31 oktober stapt zijn land uit het Verenigd Koninkrijk, akkoord of niet en wat de gevolgen ook zijn. En ook binnen zijn regering, waar heel wat nieuwe ministers zijn aangetreden sinds Johnson zijn partijgenote Theresa May vorige maand opvolgde, zijn ze die mening toegedaan.

Zo ook de nieuwe minister van Binnenlandse Zaken, Priti Patel. Zij is een voorstander van een harde brexit en is bereid om daarin veel verder te gaan dan haar voorganger Sajid Javid, zegt een bron binnen de Britse regering. Zo is er nu een plan opgemaakt om het vrije personenverkeer al meteen op 31 oktober aan banden te leggen, terwijl er tot nog toe nog sprake was van een overgangsperiode om de schok van de brexit te verzachten. Binnen de Europese Unie kunnen burgers ongestoord de grenzen oversteken, maar dat zou dus al over minder dan 2,5 maanden verleden tijd kunnen zijn.

Welk systeem er aan de grenzen dan wel ingevoerd zal worden, staat nog niet vast, maar The Independent waarschuwt wel voor chaos en immense juridische onduidelijkheid. Niet enkel voor toeristen, maar ook voor Europeanen die bijvoorbeeld in het Verenigd Koninkrijk werken. 

Bij de oppositiepartijen stuit het plan dan ook op hevige kritiek. “Dit is compleet van de pot gerukt, en alweer een nieuw hoofdstuk in de aanslepende saga van de puinhoop die ze van de brexit aan het maken zijn”, klinkt het bij de Liberale Democraten. Zij vragen zich af wat er bijvoorbeeld zal gebeuren met EU-burgers die wel in Groot-Brittannië wonen en werken, maar op 31 oktober in het buitenland zijn, bijvoorbeeld op vakantie. Kunnen zij dan niet meer terug? Niemand die het weet.

Volgens de regeringsbron wil Patel vooral de nieuwe prioriteiten van de regering-Johnson in de praktijk brengen en de nodige voorbereidingen treffen voor een no deal-brexit, een EU-uitstap zonder akkoord dus. De afschaffing van het vrije personenverkeer zou Patel zelfs zonder parlementaire procedure willen rondkrijgen. 

Vanmorgen al lekten documenten uit in The Sunday Times waaruit moet blijken dat het Verenigd Koninkrijk tegen brandstof-, voedsel- en medicijntekorten en maandenlange chaos in de havens aankijkt bij dat scenario. Maar Michael Gove, als minister verantwoordelijk voor de voorbereidingen op een no deal-brexit, zegt dat de aannames in de documenten “overdreven zijn”. “Er zullen wel wat moeilijkheden opduiken als we de EU zonder akkoord verlaten, maar het land is nu beter voorbereid dan vroeger”, maakte hij zich vanmiddag sterk.

The Guardian schrijft vanavond dan weer dat Johnson zich steeds meer voorbereidt op nieuwe verkiezingen. Zo zou hij snel een ontmoeting hebben met Lynton Crosby, de strateeg die eerder al de verkiezingscampagnes van David Cameron en Theresa May uittekende. De twee werkten ook al samen voor Johnsons campagnes voor de burgemeestersverkiezingen van Londen. Begin september, wanneer het politieke jaar weer op gang komt en de brexitdeadline van 31 oktober nadert, zouden kiezers alvast gepaaid moeten worden met positieve aankondigingen, moet blijken uit gelekte e-mails.