Zwarte lijsten in een zwembad: ‘Mensen gaan te snel mee in onveiligheidsgevoel dat hen wordt aangepraat’

“Die hele veiligheidscultus wordt heel erg overdreven. We geven handenvol geld uit aan camera’s en vingerafdrukken: doe dat toch niet.” Mark, die op een ligbed naast het buitenzwembad zijn kinderen in de gaten houdt, ziet niet meteen het nut in van de verplichte identiteitscontrole om te gaan zwemmen. Het is allemaal veel te drastisch, vindt hij. “Mensen gaan zo makkelijk mee in een gevoel van onveiligheid dat ze niet hebben, maar dat hen aangepraat wordt.”

Drastisch of niet, aan de kassa van Rozebroeken in Gent halen de meeste bezoekers hun schouders op als ze hun identiteitskaart moeten bovenhalen. Als de persoon achter de kassa die in de kaartlezer stopt, krijgt die een groen of rood licht te zien. Rood betekent niet gaan zwemmen wegens op de zwarte lijst. Twee vaders die met hun kinderen komen zwemmen, zien geen graten in de controle. “We wisten ervan, en we hebben onze identiteitskaart getoond. Geen probleem.” Wat ook opvalt: velen vinden de maatregel positief, maar zeggen tegelijk zich helemaal niet onveilig gevoeld te hebben en zich nu ook niet veiliger te voelen.

Druk op de ketel

Maar we moesten iets doen, zegt communicatiemanager Lore Walravens van LAGO. De gemediatiseerde ophef over jongeren die amok maakten in openluchtzwembaden, zorgde voor druk op de ketel. “Het ging niet om zware misdaden, maar we willen duidelijk maken dat ongepast gedrag niet getolereerd wordt.” Al vond ze de berichtgeving over “zwembadterreur” enigszins overtrokken. “Maar sinds de invoering van de controles is het duidelijk veel rustiger. Mensen die slechte bedoelingen hebben, gaan minder snel naar het zwembad komen.”

Niet meer naar Rozebroeken misschien, maar ze kunnen wel nog elders terecht. Een andere zwemmer noemt de maatregelen daarom een “pleister op een houten been. En ik kan het weten, want ik ben flik. Is het hier nu veiliger geworden? Misschien, maar je kan wel zeker zijn dat het probleem zich gewoon verplaatst. Aan de zwemvijver van de Blaarmeersen, aan de andere kant van Gent, zijn er geen controles. In de andere zwembaden van Gent ook niet. Wie hier geweigerd wordt of afgeschrikt wordt door de controles, kan dus gewoon daarheen.”

Op het kabinet van de bevoegde schepen Sofie Bracke (Open Vld) erkennen ze het risico op een waterbedeffect, maar voorlopig is er geen indicatie dat andere zwembaden de dupe zijn. De Rozebroeken zijn het enige Gentse zwembad waar paspoortcontroles ingevoerd werden, maar ook de enige waar daar nood aan was, klinkt het. “Bij de Rozebroeken waren er toch ernstige incidenten die een concrete aanleiding vormden.”

Plak in zijn gezicht

Sinds de invoering van de controles werden in het zwembad twee mensen voor drie maanden de deur gewezen. In één geval ging het om billenknijpen, in het andere om een man die stiekem vrouwen filmde.

Kristel De Keyzer, die in de zon van een boek geniet naast het zwembad, kijkt enigszins vreemd op wanneer we haar vragen naar de controle. Niets van gemerkt, niemand heeft haar identiteitskaart gevraagd bij het binnenkomen, zegt ze. “Als wij jong waren en je stond op een fuif, werd er ook weleens in je kont geknepen. Dat is niet nieuw, hè. Ik heb het ook eens meegemaakt: ik heb hem gewoon een plak in zijn gezicht verkocht. Dat werkt ook.”

Ook zwembadmanager Philippe De Cock waarschuwt dat het juiste perspectief belangrijk is. De Rozebroeken krijgen per jaar een miljoen bezoekers over de vloer, en in de voorbije drie jaar zijn er 120 incidenten geweest die zwaar genoeg waren om beelden aan de politie over te maken – fietsdiefstallen op de parking incluis. “Mensen die onder het kotteke kijken, dat is geen fenomeen van de voorbije maand. Maar de maatschappij is veranderd. Vandaag wordt verwacht dat daar anders mee omgesprongen wordt.”