Het probleem met slaappillen: “Slaaphormonen verergeren slapeloosheid alleen maar”

Bij onze noorderburen laait de discussie over het slaaphormoon melatonine als slaapmiddel hoog op. Dit hormoon mag er namelijk sinds 2016 vrij verkocht worden zonder voorschrift. Een groep van 500 wetenschappers heeft in het programma NOS Op 3 een oproep gedaan om het middel niet meer vrij te verkopen.

“De zorgen zijn terecht”, zegt Bos, oprichter van Slaapmakend, een kliniek voor gedragstherapie om beter te leren slapen. “Melatonine is inderdaad geen inslaapmiddel, maar een hormoon dat de timing van je biologische klok beïnvloedt.” Dat kan volgens Bos handig zijn als je een jetlag hebt, maar helpt je niet beter slapen.

Bos waarschuwt voor een vicieuze cirkel. “Het middel wordt vaak te laat ingenomen, waardoor het natuurlijke ritme verschuift en het vervolgens moeilijker wordt om op tijd op te staan. Het gevolg is ook dat je ‘s avonds later moe wordt en moeilijker in slaap valt. Uiteindelijk verergeren de slaaphormonen dus de slaapproblemen.” Dat bevestigde ook slaapexpert professor Johan Verbraecken (UZA) eerder al aan onze krant. 

Hij wijst op het effect van melatonine op ratten. “Die maken ook ‘s nachts melatonine aan, terwijl zij ‘s nachts juist actief zijn. Daaruit blijkt dat melatonine een stof is die de timing van je dag-nachtritme aanstuurt en niet een stof die van zichzelf voor ontspanning zorgt”, aldus Bos. 

Als je moeite hebt met in- of doorslapen, is cognitieve gedragstherapie tegen insomnie (CGTi) de meest effectieve behandeling. Bos: “Daar is al jarenlang wetenschappelijke consensus over en dat is ook opgenomen in de officiële richtlijnen van het Nederlands Huisartsen Genootschap. Helaas zijn er in Nederland nog te weinig psychologen en huisartsen met voldoende kennis over CGTi, maar gelukkig is dat rap aan het veranderen.”

Ook in België is melatonine aan een forse opmars bezig. Vijf jaar geleden werden in ons land 100.000 van die pillenstrips verkocht, vorig jaar 162.000. Hier is het namelijk vrij verkrijgbaar in een veel lagere dosis als voedingssupplement. Een doos van 60 tabletten kost wel al gauw tussen de 10 à 20 euro.