Dit mag je vooral niet doen op Facebook en Twitter als je je account wilt behouden

Van Ranst laat zich op sociale media wel vaker kritisch uit over politieke tegenstanders, vooral uit rechtse hoek. De viroloog meldde echter dat zijn Twitteraccount werd gerapporteerd en offline werd gehaald. Op Facebook gebeurde iets gelijkaardigs: daar wordt hij dertig dagen lang geschorst. 

Volgens Van Ranst werd hij geband na een “gecoördineerde aanval” van Vlaams Belang-jongeren. Enkele gebruikers lieten op Twitter inderdaad weten dat ze tweets van Van Ranst hadden gerapporteerd. Zij kregen nu bevestiging van Twitter zelf: “Bedankt voor je melding. We hebben ontdekt dat dit account onze Twitter-regels heeft geschonden.”

Van Ranst zou volgens Twitter dus niet aan de regels hebben gehouden, hoewel niet duidelijk is om welke specifieke regels het zou gaan. En van die regels zijn er héél véél. Hieronder wat je vooral niet mag doen als je je Facebook- en Twitter-account wilt houden. 

Om te beginnen is het al een hele opgave om je door de reglementen van Facebook en Twitter te worstelen. Facebook heeft een twintigtal pagina’s aan richtlijnen (verdeeld in zes hoofdstukken met elk onderverdelingen), Twitter heeft minstens evenveel, verspreid over verschillende links. Overtreed je de regels, dan heb je kans dat het techbedrijf je straft met een tijdelijke schorsing of een permanente ban, afhankelijk van de ernst van de situatie. 

In de meeste gevallen spreken de regels voor zich. Doodsbedreigingen zijn uit den boze, net zoals kinderporno en het aanbieden van illegale artikelen, zoals wapens. Tegenover zulke overtredingen wordt dan ook een nultolerantiebeleid gevoerd.

Bij sommige onderwerpen treden de platformen opvallend in detail over wat nu wel of niet door de beugel kan. Zo verklaart Facebook in zijn richtlijnen dat een foto met een zichtbare anus niet toegelaten wordt – tenzij die anus gefotoshopt wordt op een afbeelding van een bekende persoon (zie hoofdstuk III, artikel 13). 

Op andere gebieden blijven de sociale media comfortabel vaag. Dat is vooral het geval wanneer het gaat over pestgedrag.

Twitter waarschuwt zijn gebruikers bijvoorbeeld dat ze bij het vertonen van “beledigend gedrag” weleens van het platform gezwierd kunnen worden. Wat is nu net beledigend gedrag? Wel, naast iemand serieus letsel toewensen (“Ik hoop dat je kanker krijgt en sterft”) en ongewenste seksuele avances (iemand een ongewenste naaktfoto sturen, pakweg), is dat niet zo concreet afgebakend. Twitter heeft het onder andere over “pestgedrag” en “overmatig agressieve beledigingen” waarbij scheldwoorden gebruikt worden. Er worden daarbij geen concrete voorbeelden gegeven.

Er wordt overigens meteen ook genuanceerd dat de context in zo’n gevallen een belangrijke rol speelt. “Sommige Tweets kunnen als beledigend worden ervaren als deze afzonderlijk bekeken worden, maar dat geldt mogelijk niet als de context van het hele gesprek wordt meegenomen”, klinkt het. Kortom, de ene belediging is de andere niet. 

Daarnaast heeft Twitter een waslijst met regels in verband met “haatdragend gedrag” ten opzichte van “beschermde groepen”, waar het onder andere racisme en seksisme onder rekent. Zijn in strijd met de Twitter-regels: verwijzingen naar massamoorden of de holocaust met de bedoeling te intimideren, hatelijke afbeeldingen (zoals een hakenkruis), het verspreiden van “angstaanjagende stereotypen” over een beschermde categorie (zoals “alle [religieuze groep] zijn terroristen”).

Dan treedt Facebook meer in detail wanneer het gaat over “haatdragend taalgebruik”. Het platform hanteert drie categorieën van overtredingen en voegt bij elk niveau expliciete voorbeelden toe. Van mensonterend taalgebruik op niveau 1 (denk aan een vergelijking met een insect), over een beledigende “aanval” op niveau 2 (“kus mijn kloten”) tot “buitensluiting” van personen op niveau 3.

Belangrijk is dat zowel Twitter als Facebook het telkens over “beschermde” groepen of minderheden hebben wanneer het gaat over haatdragende taal. De regels zijn dus specifiek van toepassing als er mensen worden geviseerd op basis van onder andere afkomst, religie, seksuele geaardheid, geslacht of ernstige ziekten.

Zwart-wit zijn de regels in ieder geval niet. Net dat zorgt ervoor dat Facebook en Twitter de kritiek krijgen dat ze niet altijd even consequent optreden, bijvoorbeeld bij het censureren van naaktfoto’s. 

Bovendien kwam het contentbeleid op sociale media de afgelopen jaren steeds vaker ter sprake - onder andere naar aanleiding van tragedies zoals de aanslagen in Christchurch die deels live werden uitgezonden op Facebook. Velen geloven dat Facebook (en in mindere mate Twitter) net strenger moeten optreden tegen online haatzaaiers. 

Het brengt de sociale media in heet water, want zelf hebben ze lang volgehouden dat het neutrale platformen zijn die niet verantwoordelijk zijn voor de content die erop wordt gepost. Nu zowel Twitter en Facebook de strijd opvoeren tegen gebruikers die zich niet aan hun richtlijnen houden, komt net die status in het gedrang.