Brazilië zet leger in om branden in Amazonegebied te bestrijden

Volgens het Braziliaanse Nationaal Instituut voor Ruimte-onderzoek (INPE) woeden in het Amazonegebied de ergste branden in jaren. De satellieten hebben volgens de meest recente data (bijgewerkt tot en met vrijdag 23 augustus, red) zeker 78.000 zogenoemde fire counts in heel Brazilië geregistreerd, 85 procent meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Iets meer dan 41.000 daarvan zijn gedetecteerd in het Amazonegebied. Om hoeveel branden het exact gaat, weet niemand: het aantal fire counts is niet rechtstreeks om te zetten naar fysieke branden.

Veel branden in het Amazonewoud worden aangestoken, om de bossen plaats te laten maken voor onder meer landbouwgrond. De Braziliaanse president Jair Bolsonaro krijgt de laatste dagen de wind van voren omdat hij volgens velen te weinig doet om die illegale ontbossing tegen te gaan. Hij heeft altijd gezegd de Braziliaanse economie uit het slop te willen trekken door in te zetten op meer landbouw, veeteelt, mijnbouw en houtindustrie, en daarvoor wil hij delen van het Amazonegebied opofferen.

Bolsonaro reageerde eerder woedend op de kritiek van onder andere de Franse president Emmanuel Macron. Die had de branden een internationale crisis genoemd en wil dat de G7 het thema dit weekend bespreekt. Enkele Europese landen hadden er ook mee gedreigd om een groot handelsakkoord tussen Europa en Zuid-Amerikaanse landen niet goed te keuren als Bolsonaro niet dringend actie onderneemt.

In een televisietoespraak voor het Braziliaanse volk heeft Bolsonaro gisteravond aangekondigd dat hij het leger zal inzetten om de branden in het Amazonewoud te bestrijden. "Tijdens mijn carrière in het leger heb ik geleerd om het Amazonewoud te respecteren en lief te hebben, en ik wil helpen om het te beschermen", zei hij. De overheid is zich bewust van de gevaren van de branden en alle maatregelen worden genomen om ze onder controle te krijgen, was de boodschap.

Bolsonaro heeft een decreet uitgevaardigd waarbij per direct het leger wordt ingezet. Het decreet zelf is vaag in zijn formulering. Het specifieert dat militairen zullen worden uitgestuurd naar natuurgebieden, inheemse gebieden en grensgebieden. De gouverneurs van de getroffen deelstaten kunnen de militairen inzetten "voor preventieve en repressieve acties tegen milieucriminaliteit" en "voor het bestrijden van de brandhaarden."

Minister van Defensie Fernando Azevedo e Silva kijkt toe op de uitvoering van het decreet en is verantwoordelijk voor de toekenning van de middelen. Het decreet geldt in eerste instantie voor een maand, van 24 augustus tot en met 24 september.

De aankondiging komt er na toenemende internationale druk op Brazilië. Frankrijk en Ierland hebben gisteren gezegd dat ze een handelsdeal waarover al jaren wordt onderhandeld, willen tegenhouden als Bolsonaro zijn milieubeleid niet snel aanpast.

Volgens die deal moeten de zogenoemde Mercosur-landen (Brazilië, Argentinië, Uruguay en Paraguay) een betere toegang krijgen tot de Europese markt. Finland, dat momenteel voorzitter is van de Raad van Europa, wil dan weer de import van Braziliaans rundvlees in Europa een halt toeroepen.

Die dreigementen vallen niet in goede aarde bij president Bolsonaro zelf. Hij heeft in zijn televisietoespraak gezegd dat de branden niet als een voorwendsel mogen worden gebruikt voor economische sancties.

Maar Donald Tusk, de voorzitter van de Europese Raad, denkt dat een Europese ratificering van het vrijhandelsakkoord met de Zuid-Amerikaanse douane-unie Mercosur "moeilijk" zal worden als de grote bosbranden in het Amazonegebied blijven aanhouden. Dat heeft hij in de Zuid-Franse stad Biarritz verklaard, voor aanvang van de G7-top.

"We steunen uiteraard het vrijhandelsakkoord tussen EU en Mercosur", zegt Tusk. "Maar ik kan me moeilijk indenken dat het ratificatieproces door de Europese landen harmonieus verloopt als de Braziliaanse regering toelaat dat de groene long van de aarde wordt vernietigd."

Het Amazonewoud is het grootste regenwoud op onze planeet. Ongeveer 60 procent van de oppervlakte ligt op Braziliaans grondgebied. Het is van enorm belang voor de biodiversiteit en voor het klimaat: het levert 20 procent van alle zuurstof en is een opslagplaats voor koolstofdioxide (CO2). Dat er deze tijd veel branden woeden, is door het droogteseizoen niet ongewoon, maar de omvang spreekt wel tot de verbeelding.

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier: