GAS-boetes voor onkruid in Mesen: ‘Wanneer is onkruid nu eigenlijk onkruid?’

“Vijf liter javel, dat ga ik erover gieten.” De wat corpulente Mesenaar wijst naar de rand van zijn stoep. Wie goed kijkt, ziet inderdaad enkele plukjes groen tussen de stenen piepen. “Overdreven vind ik het. Maar ja, als hij dat wil, krijgt hij dat”, zucht de man.

Met ‘hij’ wordt Sandy Evrard bedoeld, de liberaal die al zeventien jaar burgemeester is van het kleinste stadje van ons land. Een faciliteitengemeente, geprangd tussen Wijtschate en Waasten, die zich graag ‘vredesstad’ noemt. Hier werd in de Eerste Wereldoorlog de zogenaamde mijnenslag uitgevochten. Mesen telt verschillende vredesmomenten en militaire begraafplaatsen en krijgt daardoor heel wat toeristen over de vloer.

Dus wil de burgemeester dat zijn stadje proper is. En daarvoor moeten alle 1.060 inwoners meewerken, vindt hij. “De voorbije jaren hebben we onze dorpskern gerestaureerd en de openbare gebouwen opgeknapt”, legt Evrard uit. “We hebben de 450 huizen allemaal gescreend, om zo de bewoners beter te kunnen helpen met isoleren of renoveren. En we hebben hen info gegeven over alle beschikbare premies.”

Return

Het resultaat is, volgens de burgemeester, dat Mesen de jongste jaren een kleine metamorfose onderging. En daardoor nog meer toeristen aantrekt. Maar als return wil hij wel dat iedere Mesenaar zijn beste beentje blijft voorzetten en voor eigen deur veegt. Letterlijk. Evrard: “De meesten doen dat al. Laat ons zeggen dat een kleine 10 procent nog een duwtje nodig heeft. Vandaar de GAS-boetes. De mensen krijgen tot 20 september de tijd om op te ruimen. Wie dat niet kan, ouderen bijvoorbeeld of mensen met een beperking, kan ons contacteren. Dan sturen we vrijwilligers om de klus te klaren.”

De Mesenaren zelf reageren vrij rustig. “Het is toch logisch dat je voor je deur schoonmaakt”, zegt Linda Platteau, die met haar kleindochter op het speelpleintje op de Markt zit. “Elke week poets ik op vrijdag mijn huis. En giet ik het water weg over mijn trottoir. Als daar een groene spriet staat, trek ik die uit. Zo heb ik het altijd gedaan.”

En zo doen de meeste inwoners het blijkbaar, want bij een rondgang door het stadje is eigenlijk maar weinig onkruid te zien. Op de hoek van de Markt met de Slijpstraat is wel een ‘vuile hoek’, al is op het eerste gezicht niet meteen duidelijk wie verantwoordelijk is voor de schoonmaak ervan: de bewoner van het dichtstbijzijnde huis of de gemeente. Het met onkruid begroeide stuk hoort niet meteen bij een trottoir en ook niet bij de straat. 

Ook het onkruid rond riooldeksels of rond de door de stad aangeplante bomen zijn voor discussie vatbaar, meent een man die met zijn hondje over de Markt slentert. “Het is niet altijd even duidelijk, hoor. En dan is het ergens begrijpelijk dat mensen zich niet aangesproken voelen om het op te ruimen.” Hij wijst naar de parkeerplaatsen op de Markt, waar wel onkruid staat. “Wie moet dat weghalen? Hoort dat nog bij het trottoir of is dat al openbare weg? En wanneer is onkruid onkruid? Je hoort nu toch steeds meer berichten dat een beetje wildernis net goed is voor de natuur. Moeten we dan elk paardenbloempje tussen de stoeptegels uittrekken? Het is bijna een filosofische discussie geworden.”

Banaal

Nog een vraag die de inwoners zich stellen: vanaf wanneer dreigt er een GAS-boete? Vanaf het eerste sprietje? En wat als je er eentje vergeet uit te trekken? Het is een vraag die ze zich bij de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) ook stellen. Veel commentaar willen ze daar niet kwijt, enkel dat een gemeente zelf mag bepalen of ze een GAS-boete opleggen of niet. Maar ook de VVSG wijst erop dat de beoordeling van de inbreuk moeilijk kan zijn. Want hoe omschrijf je onkruid?

Het lijkt misschien een banaal probleem, toch zijn er wel meer gemeenten die met de aanwezigheid van onkruid op voetpaden worstelen. Een kleine zoektocht op internet levert al snel een tiental gemeenten op die hun inwoners aanmanen tot wieden. Veelal landelijke gemeenten in Oost- en West-Vlaanderen. Al lijkt Mesen wel de enige die haar inwoners een ultimatum stelt op straffe van een boete. 

De burgemeester benadrukt dat boetes uitschrijven wel het laatste is wat hij wil doen. “Waar het mij om gaat, is sensibiliseren. En het gewoon vragen hielp blijkbaar niet.”

Dat het een luxeprobleem is, geeft hij meteen ook toe. “Ik weet het. In andere steden hebben ze veel meer onkruid en daar doen ze dit niet. Want ze hebben veel prangender problemen. Wij niet. In Mesen wordt niet gevochten, we hebben geen criminaliteit. Als je hier je fiets zonder slot buiten laat staan, staat hij er ’s anderendaags nog.”

Eenzelfde teneur is te horen in Café du Centre, waar net het item op het VRT-journaal over onkruid in Mesen te zien is en tot grote hilariteit leidt. Een man op leeftijd aan de toog vat het mooi samen: “Wij hebben hier de ruimte over onkruid te filosoferen. Als dat beetje onkruid het grootste probleem van Mesen is, dan is het hier nog zo slecht niet hé.”