Regering of parlement: wie mocht nu écht beslissen over Didier Reynders als Eurocommissaris? 

De kogel is door de kerk. De federale regering heeft minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders voorgedragen als Eurocommissaris voor ons land. Er kwam meteen kritiek van de N-VA. De regering zit momenteel in lopende zaken én heeft bovendien geen meerderheid meer, sinds de N-VA eind vorig jaar eruit stapte. Doordat de regeringspartijen bij de verkiezingen van mei behoorlijk verloren, hebben ze momenteel nóg minder zetels in de Kamer. En dus mocht deze regering zo'n belangrijke beslissing niet nemen, vindt de oppositiepartij. 

Eenzelfde geluid is te horen bij oppositiepartij Groen. "Het kan niet dat een minderheidsregering in lopende zaken dergelijke beslissing neemt, zonder uitgebreid debat. Dit is een gebrek aan respect voor het parlement." 

Maar klopt de kritiek wel? Had het parlement bijeen moeten komen? "Het voordragen van een Eurocommissaris is een bevoegdheid van de regering", benadrukt professor Europese politiek Steven Van Hecke (KU Leuven) aan VRT NWS. "Het is de regeringsleider - in dit geval Charles Michel, dus - die de naam moet doorgeven aan Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen. En dat heeft hij gedaan."

"Alleen zit je hier wel met een uitzonderlijke situatie", geeft Van Hecke toe. "De regering is in lopende zaken. Volgens sommigen treedt ze met deze beslissing buiten haar bevoegdheid, maar dat vind ik niet. De deadline voor de naam was maandag en dus ging het hier om een dringende zaak."

Vijf jaar geleden gebeurde eigenlijk hetzelfde. Ook toen gaf Elio Di Rupo (PS) - premier in lopende zaken - de naam van Marianne Thyssen (CD&V) door. Alleen had die regering wel nog een meerderheid in de Kamer én was er op voorhand overleg met de onderhandelaars voor een nieuwe federale regering. "Nu is het helemaal niet duidelijk wie er federaal aan de onderhandelingstafel zit en dus kon het ook niet worden meegenomen in de verdeling van de regeringsposten."

Formeel is er dus geen probleem met de beslissing van de regering-Michel, maar qua politiek draagvlak is het een andere zaak. "Al vind ik wel dat de kritiek van de oppositie nogal laat komt", zegt Van Hecke. "Als zij het parlement zo belangrijk vinden, dan hadden ze al lang het onderwerp op de agenda kunnen plaatsen. Dat is naar mijn weten niet gebeurd. Ik vraag me af of we dezelfde reactie hadden gekregen mocht de Eurocommissaris iemand van de N-VA of Groen geweest zijn. Het zal ook wel deels met de figuur van Reynders te maken hebben."

Een debat in het parlement had er dus zeker kunnen komen. Maar stél dat daar een meerderheid was gevonden voor een bepaalde naam, dan nog had de regering dat naast zich neer kunnen leggen, zegt Van Hecke. "Maar dan zou daar een politieke prijs voor betaald worden."

"Eigenlijk ben ik niet verbaasd dat het debat er niet is gekomen", zegt de professor. "Het is bij ons niet de traditie om gevoelige onderwerpen - waar geen eensgezindheid over is - in alle transparantie te bespreken. Die zaken worden meestal nog meer in de achterkamers beslist. Dat de oppositie daar dan kritiek over heeft, is ook niet toevallig. Zo loopt het altijd."

Zowel de N-VA als Groen vindt dat het parlement alsnog moet samenkomen over de kwestie. "Patrick Dewael (de tijdelijke Kamervoorzitter, red.) zou eigenlijk uit zichzelf het parlement bijeen moeten roepen en niet wachten tot hij daartoe wordt opgeroepen", zo klinkt het bij N-VA. 

"Maar dat maakt niets meer uit", besluit Van Hecke. "Eens de naam is doorgegeven, kan dat niet meer worden aangepast. De Commissievoorzitter begint namelijk haar puzzel te leggen. Reynders kan niet ter verantwoording worden geroepen, bij Michel kan dat wel. Maar eigenlijk kan Michel vrij simpel antwoorden: hier had de oppositie sneller mee moeten afkomen."

De kans lijkt wel groot dat er in de komende tijd een debat zal komen in de Kamercommissie Buitenlandse Zaken over de voordracht van Reynders.