Hoop op ontmoeting tussen Trump en Iraanse president ‘in komende weken’

Volgens Macron hebben de gesprekken op de G7-top in Frankrijk “de voorwaarden gecreëerd voor een ontmoeting en dus een akkoord” tussen Trump en Rohani. Het Franse staatshoofd blijft voorzichtig, want de zaken zijn “buitengewoon fragiel”, maar volgens hem zou zo’n ontmoeting “in de komende weken” kunnen plaatsvinden.

Nadat Macron zondag de Iraanse buitenlandminister Javad Zarif had uitgenodigd voor een verrassingsbezoek aan Biarritz, telefoneerde de Franse president maandagochtend met Rohani. De Iraanse president zou volgens hem gezegd hebben dat hij “elke politieke leider wil ontmoeten indien dat in het belang van zijn land was”. Dat signaal van openheid van de Iraanse president was volgens Macron “de echte verandering” in dit dossier.

Trump beaamde dat een ontmoeting met Rohani niet uitgesloten is. “Indien de omstandigheden juist zijn, zou ik zeker bereid zijn” om de Iraanse president te spreken, zo verklaarde de Amerikaanse president. Even later zei hij zelfs dat er “een zeer goede kans bestaat” dat het treffen plaatsvindt. Trump zelf had in Biarritz geen enkel contact met Zarif, maar de Franse president had hem de hele tijd perfect op de hoogte gehouden van zijn plannen, zo verzekerde hij.

Amerikaanse sancties

De diplomatieke forcing van Macron komt er na maanden van toenemende spanningen in de Golfregio. Iran kreunt onder de impact van de Amerikaanse sancties die Trump heeft ingevoerd nadat hij zijn land had teruggetrokken uit het internationale akkoord dat moet vermijden dat het regime in Teheran kernwapens ontwikkelt. De Europeanen daarentegen blijven intusssen ijveren voor het voortbestaan van de deal.

Trump blijft erbij dat dit akkoord uit 2015 een “slecht akkoord” is, maar dat neemt niet weg dat de Amerikaanse president bereid is onder bepaalde voorwaarden zaken te doen met Teheran. “Wat wij willen, is geen nucleaire wapens, geen ballistische raketten en een akkoord over een veel langere periode. Heel eenvoudig”, stelde Trump, die beklemtoonde dat hij niet op een regimewissel aast.

Volgens Macron kunnen de doelstellingen van beide kampen verzoend worden. Zo ziet hij kans op een ruimer akkoord, dat zich uitstrekt over een langere periode en waarbij veel meer Iraanse sites gecontroleerd worden. Hij hoopt dat Iran daarmee kan instemmen in ruil voor economische toegevingen, bijvoorbeeld via bepaalde kredietlijnen of het heropenen van bepaalde sectoren.

Trump wil met maximale politieke en economische druk het islamitische regime in Iran dwingen tot een koerswijziging in zijn als agressief bestempelde buitenlands beleid. De herinvoering van economische sancties heeft tot dusver vooral voor verhoogde spanningen gezorgd, met onder meer tot gevolg dat het scheepvaartverkeer in de strategisch belangrijke Straat van Hormuz niet meer veilig is.

Amazonewoud

Macron had ook nog ander nieuws van op de top. De zeven grootmachten gaan 20 miljoen dollar vrijmaken om het Amazonewoud te redden. Met het geld willen ze blusvliegtuigen van het type Canadair inzetten tegen de vele branden die het woud momenteel teisteren en bezorgdheid op het internationale toneel veroorzaken. “Ik wil hier even herinneren aan de cijfers: het Amazonewoud slaat 14 procent van de wereldwijde CO2 op. Het verlies van de grootste long van de wereld is een probleem voor de hele wereld”, zo verklaarde Macron, die eraan toevoegde dat de Fransen bereid zijn om meteen militaire steun te verlenen om de branden te blussen.

Behalve over geld voor noodhulp zijn de leiders van de zeven grootste democratische industrielanden het ook eens geraakt over steun op middellange termijn. In dat plan zijn maatregelen voor herbebossing in het Amazonegebied voorzien, alsook concrete projecten die duurzame ontwikkeling en ecologische landbouw in de regio moeten stimuleren. Dat luik wordt eind september gepresenteerd op de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. Macron beklemtoonde dat dit plan gelanceerd zal worden “met alle landen van de regio”.

Bolsonaro vs Macron

Op een schouderklopje van zijn Braziliaanse ambtgenoot Jair Bolsonaro hoeft Macron voorlopig echter niet te rekenen. Hij wrijft de Fransman inmenging in binnenlandse aangelegenheden aan. “Wij kunnen niet aanvaarden dat een president, Macron, ongepaste en gratuite aanvallen tegen het Amazonegebied lanceert, en zijn bedoelingen verstopt achter het idee van een ‘alliantie’ van G7-landen voor de redding van het Amazonegebied, alsof het een kolonie of een niemandsland is”, zo tweette Bolsonaro. 

Macron was de voorbije dagen zwaar in botsing geraakt met Bolsonaro. Bolsonaro pikte het niet dat de Franse diplomatie de bosbranden in het Amazonewoud tot prioriteit van de G7-top had gemaakt en zware druk had uitgeoefend op Brazilië om meer te doen om het Amazonegebied te beschermen. Volgens Macron had Bolsonaro “gelogen” over zijn milieu- en klimaatengagementen. De Franse president dreigde ermee zich te verzetten tegen een nieuw vrijhandelsakkoord tussen de Europese Unie en Brazilië en drie andere Zuid-Amerikaanse landen (Mercosur).

Het dispuut bereikte gisteren een dieptepunt toen de populistische Braziliaanse president op Facebook een beledigende post aan het adres van Brigitte Macron plaatste. Ze werd er vergeleken met de bijna dertig jaar jongere vrouw van Bolsonaro. “Wat kan ik u zeggen? Het is triest, maar in de eerste plaats voor hem en de Brazilianen”, reageerde Macron vandaag. Macron, die de démarche als “buitengewoon onrespectvol” bestempelde, sprak de hoop uit dat de Brazilianen “zeer snel een president zullen krijgen die geschikt is voor de baan”.

Ook zondag had een minister uit de Braziliaanse regering Macron al “een opportunistische idioot” genoemd die zich enkel tegen het akkoord met Mercosur keert om de Franse landbouwlobby ter wille te zijn. Het illustreert de toenemende spanningen tussen beide landen. Die kwamen enkele weken geleden ook al aan de oppervlakte toen Bolsonaro op het laatste moment een afspraak met minister van Buitenlandse Zaken Jean-Yves Le Drian annuleerde omdat hij ... naar de kapper moest.