Dit verandert er op 1 september: opslag voor half miljoen Vlamingen en controle op roken in de auto

Op 1 september 2019 treedt het nieuwe inschrijvingsrecht in werking. Het betekent dat een school die leerlingen wil kunnen weigeren op basis van capaciteit, wordt verplicht de inschrijvingen te organiseren via een digitale aanmeldingsprocedure. Alle aanmeldende scholen gebruiken hetzelfde standaardalgoritme - een ordening op toeval met optimalisatie - om leerlingen te ordenen en toe te wijzen. De dubbele contingentering wordt geschrapt.

De schooltoelagen worden vanaf schooljaar 2019-2020 vervangen door de schooltoeslag en worden geïntegreerd in het Groeipakket. De afdeling Studietoelagen staat vanaf dan enkel nog in voor de studietoelagen voor studenten in het hoger onderwijs. Men moet vanaf volgend schooljaar dus geen aanvraag meer indienen voor het kleuter-, lager en secundair onderwijs en HBO5 Verpleegkunde. De berekening en uitbetaling van de schooltoeslag zal automatisch gebeuren via de uitbetaler van het Groeipakket, het vroegere kinderbijslagfonds. De studietoelage voor het hoger onderwijs moet nog altijd aangevraagd worden bij de afdeling studietoelagen van het ministerie van Onderwijs.

De bestaande lerarenopleidingen worden hervormd tot zes nieuwe lerarenopleidingen. Voor het onderwijspersoneel wijzigt er ook een en ander. Zo heeft een tijdelijk personeelslid vanaf het nieuwe schooljaar recht op aanvangsbegeleiding en kan hij of zij sneller het recht op een tijdelijke aanstelling van doorlopende duur (TADD) verwerven. Vanaf 1 september 2019 heeft een personeelslid ook recht op twee dagen omstandigheidsverlof in plaats van één voor het huwelijk en het afleggen van een verklaring van wettelijke samenwoning.

De vorige maatregelen gelden voor alle onderwijsniveaus, maar er zijn ook een aantal nieuwigheden per niveau. Zo worden de werkingsmiddelen in het kleuteronderwijs vanaf dit schooljaar opgetrokken tot op het niveau van de werkingsmiddelen in het lager onderwijs.

In het middelbaar onderwijs worden vanaf 1 september nieuwe eindtermen ingevoerd. Eindtermen zijn minimumdoelen die het Vlaams Parlement noodzakelijk en bereikbaar acht voor een bepaalde leerlingenpopulatie.

Vanaf dit schooljaar kan in het secundair onderwijs alleen nog een A-attest worden uitgereikt en - in uitzonderlijke gevallen - een C-attest. Een B-attest kan niet meer worden uitgereikt in het eerste leerjaar van de eerste graad. Het oriënteringsattest C kan vanaf volgend schooljaar alleen toegekend worden in uitzonderlijke gevallen. Het is de klassenraad die daarover beslist.

In het hoger onderwijs worden de opleidingen van het hoger beroepsonderwijs (de “HBO5-opleidingen”) vanaf dit schooljaar ingebed in de hogescholen en aangeboden als ‘graduaatsopleidingen’. Nieuw is ook dat er een verplichte, niet-bindende toelatingsproef komt voor de bachelor in de diergeneeskunde.

Vanaf dit academiejaar verandert ook de manier waarop de Vlaamse universiteiten en hogescholen de kwaliteit van hun opleidingen moeten aantonen. De instellingsreview zal voor hogescholen en universiteiten de basis worden van het gehele proces van verantwoording van de kwaliteit van opleidingen in het Vlaamse hoger onderwijs.

En mensen die doorheen de uitoefening van hun job, via vrijwilligerswerk, hobby’s of door zelfstudie allerlei ervaring, kennis en vaardigheden hebben opgedaan, krijgen tot slot de kans om deze verworven competenties te laten erkennen in een EVC-testcentrum zoals bijvoorbeeld de centra voor volwassenenonderwijs of de VDAB.

Bijna een half miljoen bedienden krijgen een koopkrachtverhoging van 1,1 procent. Dat is het gevolg van het sectorakkoord binnen het Aanvullend Paritair Comité voor Bedienden (PC 200), dat geldt voor zowat 55.000 bedrijven en ruim 440.000 bedienden. Het sectorakkoord is een uitloper van het interprofessioneel loonakkoord (IPA), dat in februari werd beklonken.

Voor het PC 200 geldt dat naast de verhoging van 1,1 procent van barema’s en reële lonen ook de optie is voorzien van een omzetting in een evenwaardig voordeel, zoals bijvoorbeeld (extra) maaltijdcheques. Voor eind september moet daarover wel een bedrijfsakkoord afgesloten worden. In bedrijven zonder syndicale afvaardiging moeten de werkgevers voor eind september geïnformeerd worden over een eventuele omzetting. 

Elke werknemer in de private sector vanaf het nieuwe schooljaar 125 uur opleidingsverlof kunnen opnemen zonder loonverlies. De Vlaamse overheid betaalt de loonkosten dan terug aan de werkgever. Nieuw is dat ook werkplekleren daarvoor in aanmerking komt.

Verder komen er ook Vlaamse opleidingscheques. Daarmee kunnen werknemers de helft van de kosten van arbeidsmarktgerichte opleidingen terugbetaald krijgen, met een maximum van 250 euro (de werknemer betaalt dan 125 euro uit eigen zak). Wanneer het gaat om basisvaardigheden als Nederlands, rekenvaardigheid of ICT of een knelpuntopleiding, dan valt de eigen bijdrage zelfs volledig weg. Wie voor een diploma hoger onderwijs gaat, heeft een maximumbedrag van 500 euro in plaats van 250.

Tot slot is er nog het Vlaams opleidingskrediet, dat gericht is op de grootste knelpunten op de arbeidsmarkt. Werknemers die zich grondig willen herscholen en daarvoor een intensieve opleiding moeten volgen, kunnen hun loopbaan daarvoor volledig, halftijds of voor één vijfde onderbreken. Ze krijgen daarvoor dan een premie van de Vlaamse overheid, bovenop de federale ondersteuning.

Het nieuw jeugddelinquentierecht gaat van start, met als rode draad een “herstelgerichte benadering”. Jongeren zullen meer aangesproken worden op hun verantwoordelijkheid en tegelijk meer kansen krijgen om hun schade te herstellen.

Het openbaar ministerie en de jeugdrechtbanken krijgen nieuwe mogelijkheden om een reactie in te vullen, zoals het positief project. Daarbij wordt gemikt op de responsabilisering van de jonge delictpleger, waarbij hij de verantwoordelijkheid voor zijn daden opneemt en zelf voor een oplossing zorgt.

De ultieme ingreep is en blijft de plaatsing in een gesloten instelling. Om niet meteen naar dat laatste redmiddel te grijpen zijn er nog andere opties mogelijk, zoals huisarrest met begeleiding.

Wanneer er toch een plaatsing nodig is, komt de jongere terecht in een gemeenschapsinstelling. Daar komen twee gescheiden sporen voor jonge daders en slachtoffers van geweld en zedenfeiten, die vandaag soms nog samen in een instelling zitten.

Het decreet behoudt de uithandengeving, waarbij jongeren vanaf hun 16 jaar in uitzonderlijke omstandigheden berecht kunnen worden als volwassenen. De voorwaarden worden wel aangepast en het systeem wordt ook strikter toegepast. Bedoeling is dat het alternatief waarbij jongeren langer in een gesloten setting verblijven het aantal jongeren dat uit handen wordt gegeven zal doen afnemen.

Vanaf 1 september moet in elke gevangenis een Commissie van Toezicht opgericht zijn. De leden van die commissies zullen onder meer toezicht houden op de werking van de gevangenis en vanaf volgend jaar ook de klachten van gedetineerden tegen de directie moeten behandelen. Elke commissie moet zeker twee juristen en een arts tellen, maar verder zijn alle profielen welkom. Per gevangenis rekent de Centrale Toezichtsraad voor het Gevangeniswezen (CTRG) op zes tot achttien leden.

De voornaamste taak van de commissie van toezicht bestaat uit het houden van een onafhankelijk toezicht op de gevangenis, op de behandeling van de gedetineerden en op de naleving van de voorschriften. Ze zullen vanaf 2020 ook klachten van gedetineerden behandelen en ze bespreken met de directie.

Elke maand komen de leden samen om de klachten, opmerkingen en vaststellingen van de voorbije maand te bespreken, en elk jaar geven ze een overzicht van hun activiteiten. 

Zorgkundigen zullen vanaf 1 september bijkomende taken mogen uitvoeren bij een patiënt, zoals oogdruppels toedienen of de suikerspiegel en bloeddruk meten. Wie zich voor die datum als zorgkundige registreerde, zal een vorming van 150 uur moeten volgen om die nieuwe taken te mogen uitvoeren. De deelstaten moeten de basisopleiding tot zorgkundige vanaf 1 september aangepast hebben.

“Door hun takenpakket te verruimen, versterken we de rol van de zorgkundigen”, zegt minister van Volksgezondheid Maggie De Block. “Ze zullen straks meer zorgen mogen toedienen na delegatie door een verpleegkundige. Zorgkundigen zien hun bevoegdheid zo uitgebreid, verpleegkundigen kunnen rekenen op een betere ondersteuning en de patiënt krijgt steeds de zorg van de best geplaatste zorgverlener.”

Op 1 september treedt een regelgevend kader in werking voor de ambulanciers die instaan voor het niet dringend vervoer van patiënten van, naar of tussen zorginstellingen of zorgverstrekkers. Deze ambulanciers zullen daartoe een opleiding van minstens 160 uur moeten volgen of gevolgd moeten hebben. Er zijn een aantal overgangsmaatregelen voor wie niet voldoet aan alle criteria.

Bovenop de opleiding vooraf zullen ze ook een bijscholing moeten volgen van minstens 8 uren per jaar. Deze ambulanciers kunnen bepaalde prestaties stellen, zoals het verderzetten van een behandeling met zuurstof, heffen, tillen en correct positioneren van de patiënt en de patiënt verplaatsen met of zonder hulpmiddelen.

Vanaf september, en dus vanaf het schooljaar 2019-2020, worden vaccins tegen het Humaan Papillomavirus (HPV) ook gratis ter beschikking gesteld voor jongens in het eerste jaar secundair onderwijs. De ouders en de kinderen worden hierover geïnformeerd via de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) aan het begin van het schooljaar en zullen, zoals bij elke vaccinatie, hun toestemming moeten verlenen voor de vaccinatie.

Het Humaan Papillomavirus (HPV) is een van de meest besmettelijke seksueel overdraagbare aandoeningen. Het virus, waarvan meer dan 100 types bestaan, wordt meestal al vanaf de eerste seksuele contacten doorgegeven. Een besmetting met HPV kan leiden tot het ontstaan van huidaandoeningen en (genitale) wratten, maar bepaalde varianten kunnen ook kanker veroorzaken. Bij meisjes gaat het dan vooral om baarmoederhalskanker, bij jongens om keel-, anus- en peniskanker. 

Kinesitherapiepatiënten zullen vanaf 1 september een vast remgeld betalen voor hun behandeling, en niet langer een percentage van het honorarium.Door de vaste remgelden wordt het systeem eenvoudiger: het aantal remgelden vermindert, de bedragen zijn afgerond en zullen niet verhogen bij een volgende indexering of opwaardering van de honoraria.

Daarnaast zullen vanaf september ook volwassenen met een hersenverlamming die opgetreden is voor de zevende verjaardag specifieke kinetherapiezittingen van een uur terugbetaald krijgen. Tot nu toe lag de leeftijdsgrens daarvoor op 21 jaar. Daardoor worden 700 patiënten extra geholpen. 

De Tabak- en Alcoholcontroledienst van de FOD Volksgezondheid start binnenkort met controles op de naleving van het rookverbod in de wagen, in aanwezigheid van kinderen jonger dan 16 jaar. De wetswijziging die een verbod invoert op het roken in de wagen in de aanwezigheid van minderjarigen jonger dan 16 jaar, is eind april goedgekeurd in de Kamer en is op maandag 18 augustus in werking getreden.

De inspecteurs van de FOD Volksgezondheid zijn niet bevoegd om te controleren in het verkeer, dus zullen ze zich opstellen op plekken waar volwassenen met hun kinderen naartoe komen met de wagen. “Ik heb aan alle controleurs gevraagd om toe te zien op het rookverbod in de wagen vanaf 1 september”, aldus Paul Van den Meerssche, het hoofd van de inspectiedienst.

Wel is het niet de bedoeling om de eerste weken en maanden bestraffend te gaan optreden. “We gaan sensibiliseren, we gaan zeker geen mensen beboeten. We moeten mensen overtuigen dat het echt ongezond is voor jonge kinderen om in hun omgeving te roken”, besluit Van den Meerssche.

De lijst met producten die met ecocheques gekocht kunnen worden, werd aangevuld naar aanleiding van de invoering van het mobiliteitsbudget. Dat laat toe dat werknemers een geldsom vrij kunnen verdelen over verschillende vervoersmiddelen zodat ze vlotter en milieubewuster op het werk raken.

Werknemers zullen vanaf 1 september dus ook steps, eenwielers en hoverboards kunnen kopen met hun ecocheques, op voorwaarde dat die geen motor of een elektrische motor hebben.

Sommige bankdiensten worden aanzienlijk duurder bij KBC. De bank verhoogt de maandelijkse bijdrage voor zijn populairste rekeningpakket met 25 procent. De KBC-Plusrekening zal niet langer 2 euro per maand maar wel 2,5 euro per maand kosten. Volgens KBC kiest momenteel bijna 80 procent van de klanten voor die formule.

De bijdrage voor de KBC-Zichtrekening gaat van 1,25 euro naar 1,75 euro. Bij die rekening blijven de manuele verrichtingen gratis voor 65-plussers en mindervaliden.

De KBC-Basisrekening blijft een gratis alternatief, maar bepaalde niet-inbegrepen verrichtingen worden in die formule een pak duurder. Geld afhalen aan een automaat van een andere bank wordt bijvoorbeeld meer dan dubbel zo duur: van 0,20 euro naar 0,50 euro.

De bank verhoogt voorts enkele tarieven voor diensten waar een gratis digitaal alternatief voor bestaat. Elke maand de rekeningafschriften van de zichtrekening via de post ontvangen, zal voortaan bijvoorbeeld 1,7 euro in plaats van 0,85 euro per maand kosten. 

Vanaf september treedt het nieuwe gemeentewegendecreet in werking, dat van een beslissing over een gemeenteweg een volledig gemeentelijke aangelegenheid maakt. Dat betekent dat de gemeenteraad, los van een andere procedure, beslissen over de aanleg, wijziging, verplaatsing en opheffing van alle gemeentewegen. Daarnaast wordt voorzien in een integratie van deze beslissing van de gemeenteraad in een ruimtelijke planningsinitiatief of de procedure van de omgevingsvergunning. Tegen de beslissing van de gemeenteraad kan administratief beroep worden ingesteld bij de Vlaamse regering.

Ook in Wallonië is het voortaan verboden om dieren onverdoofd te slachten. Het verbod treedt op 1 september in werking. In Vlaanderen bestond een verbod al langer, in het Brussels gewest is de praktijk nog altijd toegelaten.

Britse ministers en ambtenaren die zich met Europese zaken bezighouden, zullen vanaf 1 september enkel nog aanwezig zijn op vergaderingen rond veiligheid, internationale relaties, financiën, of andere thema’s waar het Verenigd Koninkrijk een nationaal belang bij heeft.

Premier Boris Johnson gaf eerder al aan dat het verstandig zou zijn om de ambtenaren die de EU-vergaderingen voorbereiden, daar weg te halen en in te schakelen in de voorbereidingen op de brexit.

Het Verenigd Koninkrijk heeft tot de brexit nog altijd stemrecht in de Raad van de EU, maar de stem zal op een andere manier worden doorgegeven zodat de lopende zaken van de 27 EU-lidstaten niet in het gedrang komen.